یکی از مواردی که هم جذابیت علمی دارد و هم جذابیت پولی تولید جوجه می باشد. برای تولید جوجه هم میتوان از مرغ مادر استفاده کرد و هم میتوان با استفاده از دستگاه هایی خاص جوجه را تولید کرد. این دستگاه ها که به آنها دستگاه جوجه کشی می گویند با فراهم کردن شرایطی مشابه با شرایط مرغ مادر امکان تولید جوجه را به راحتی امکان پذیر میکنند. در این مقاله به بررسی ویژگی های یک دستگاه جوجه کشی و عملکرد هر کدام از قطعات آنها خواهیم پرداخت.

کلیت عملکرد دستگاه جوجه کشی :

دستگاه های جوجه کشی به طور کلی دما و رطوبت را در محیطی بسته مهیا می کنند. مهیا کردن دما و رطوبت باید همراه با چرخش باشد که تمامی این فرایندها امکان تبدیل تخم نطفه دار را به جوجه فراهم میکنند. تخم نطفه دار تخمی است که حاصل جفتگیری مرغ ماده و خروس باشد.

پس از گرمادهی و چرخش و فراهم کردن رطوبت مناسب در داخل دستگاه، فرایند تبدیل شدن نطفه به جوجه به صورت مرحله به مرحله ادامه پیدا میکند تا اینکه جوجه به اندازه ای بزرگ شود که با نوک زدن به بدنه ی تخم از آن خارج شود.

به منظور انجام این مورد نیازمند بهره مندی از برخی لوازم جوجه کشی می باشید که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.

سیستم گرمایشی :

سیستم گرمایشی بسته به نوع دستگاه متفاوت است. اما به صورت معمول از المنت ها در این دستگاه استفاده میشود. المنت های مورد استفاده باید هم ایمنی مناسبی داشته باشند و هم از نظر میزان مصرف انرژی، مصرفی معقول داشته باشند.

سیستم های گرمایشی بسته به نوع و ظرفیت دستگاه قدرت متفاوتی دارند .

سیستم تهویه :

سیستم تهویه شامل فن ها و دریچه های هوا می باشد. استفاده از فن و دریچه ی هوا در دستگاه های جوجه کشی به منظور یکسان کردن دما و رطوبت و غلظت هوا در تمامی قسمت های دستگاه الزامی است. این تهویه نیز متناسب با نوع دستگاه طراحی و تولید میشود. هر چقدر که دستگاه بزرگتر باشد تعداد فن و دریچه نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

دریچه ها نیز از اهمیت بالایی برخوردارند چراکه ورود و خروج هوا از داخل به بیرون و از بیرون به داخل را تعیین میکنند.

سیستم چرخش :

تخم های نطفه دار در دستگاه های جوجه کشی بر روی انواع مختلف شانه های جوجه کشی قرار می گیرند. اندازه و نوع شانه ها بسیار متفاوت می باشد که بسته به نوع دستگاه جوجه کشی باید انتخاب شوند.

یک نوع از شانه ها وجود دارد که برای هر پرنده به صورت مجزایی مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع از شانه ها دارای حفره هایی با اندازه های مشخص است. تخم پرنده ها با توجه به قطرهایی که دارند در داخل حفره قرار میگیرند. حفره های بزرگتر برای تخم هایی با قطر بزرگ و حفره های کوچک برای تخم هایی با اندازه ی کوچک مورد استفاده قرار میگیرد. در زمان نیاز به جوجه کشی از تخمی جدید باید شانه ای مخصوص برای همان پرنده خریداری شود.

نوع دوم شانه های همه کاره هستند. این نوع از شانه ها به گونه ای طراحی میشوند که امکان جوجه کشی از انواع پرنده ها را داشته باشند. در این نوع از شانه ها شیوه چرخش ممکن است به صورت 90 درجه یا 360 درجه باشند. بیشترین راندمان ممکنه نیز در چرخش هایی با زاویه ی 360 درجه می باشد.

سیستم رطوبت سازی:

رطوبت در دستگاه های جوجه کشی از دیگر موارد بسیار مهم محسوب میشود. رطوبت به روش های مختلفی قابل تولید است که در دستگاه های مدرن توسط سیستم های رطوبت سازی و در دستگاه های ساده تر به روش ظرف آب صورت میگیرد.

سیستم های رطوبت سازی هم میتوانند در خارج از دستگاه جوجه کشی قرار گیرند و هم اینکه در داخل دستگاه قرار داده شوند که بسته به نوع طراحی دستگاه و نوع سیستم رطوبت رسانی متفاوت می باشند. نوع رطوبت نیز می تواند همچون رطوبت تولیدی توسط دستگاه های التراسونیکی به صورت رطوبت سرد باشد و هم مثل رطوبت تولیدی توسط دستگاه های اتومایزری به صورت گرم باشد. این مورد بستگی به نوع طراحی و سیستم رطوبت رسانی ای دارد که سازنده در نظر گرفته است.

سیستم های کنترلی :

جدا از مراحل تولید گرما و رطوبت و تهویه، موردی که بسیار اهمیت دارد تشخیص میزان دقیق گرما و رطوبت داخل دستگاه است. با تشخیص صحیح امکان انجام تغییرات امکان پذیر میشود. پس در وحله ی اول باید میزان موارد مدنظر به صورت دقیقی اندازه گیری شود.

سنسورهای جوجه کشی برای اندازه گیری این موارد مورد استفاده قرار میگیرند. سنسور ها انواع مختلفی دارند که سنسورهای SHT از جمله معروفترین و بهترین سنسورهای مورد استفاده در دستگاه های جوجه کشی محسوب میشوند. این نوع از سنسورها دقت کاری بسیار بالایی دارند و هم اینکه به صورت همزمان امکان اندازه گیری دما و رطوبت را دارا می باشند.

استفاده از سنسورهای غیر دقیق و یا حتی گاها استفاده نکردن از سنسور رطوبت به شدت در کاهش هچ دستگاه موثر خواهد بود و زیان مالی بالایی را برای استفاده کننده به همراه خواهد داشت.

برد کنترلر مخصوص جوجه کشی :

تمامی موارد دریافتی دما و رطوبتی ، میزان دما و رطوبت وارد شده توسط کاربر ، فرامین مورد نیاز برای تغییر دما و رطوبت و ... همه توسط یک بخش به نام کنترلر جوجه کشی انجام میگیرد.

کنترلر های دستگاه جوجه کشی دما و رطوبت را از کاربر دریافت میکند ، سپس با استفاده از سنسور دما و رطوبت داخل دستگاه را سنجیده و مقادیر را با همدیگر مقایسه می کند. در صورتی که نیاز به افزایش دما باشد ، اقدام به روشن کردن المنت می کند و در غیر این صورت المنت را خاموش میکند. به طور کلی سیستم به گونه ای طراحی میشود که حداقل نیاز به انجام عملی از سوی کاربر باشد و تمامی فرامین و اقدامات مورد نیاز به صورت اتوماتیک انجام شود.

تبدیل تخم نطفه دار به جوجه :

تمامی این موارد که بیان شد تشکیل یک دستگاه می دهند. این دستگاه با شبیه سازی حالت مرغ مادر در کنترل دما و رطوبت و همینطور چرخاندن تخمها، امکان تبدیل نطفه به جوجه را فراهم میکند. عملیات مذکور به طور کلی به گونه ای باید صورت گیرد که میزان تبدیل تخم نطفه دار به جوجه حداکثر ممکنه باشد.

از این رو هرچقدر دستگاه جوجه کشی دقیقتر و قوی تر باشد شانس رسیدن به یک جوجه کشی موفق افزایش خواهد یافت.