به گزارش صدا و سیما، نامِ دیگر استامینوفِن، پاراسِتامل است که تحتِ برندهایی با عنوان تایلِنول و پانادُل، بهفروش میرسد. دارویی که میتواند احساس و روحیۀ خطرپذیری را در مصرفکننده افزایش بدهد.
استامینوفن در دستهای از داروها قرار دارد که به عنوان قرص مسکن و ضد درد شناخته میشوند و دارای اثرات کاهندگی تب هستند. ساختار شیمیایی استامینوفن به صورت مقابل است و برای درمان؛ دردهای خفیف و متوسط و دردهای شدید در ترکیب با مسکنهای اپیوئیدی و کاهش تب بکار می رود.
برطبقِ مطالعهای که در سال ۲۰۲۰ تغییراتِ رفتاری افرادی را که تحتِ تأثیر این داروی بینسخه بودند بررسی کرده است، استامینوفن ظاهراً باعث میشود که افراد احساساتِ منفی کمتری در هنگام انجام کارهای خطرناک تجربه کنند. بالدوین وِی، دانشمندِ عصبشناس، میگوید: «افرادی که استامینوفن مصرف میکنند کمتر احساسِ ترس میکنند.»
بنابراین در برخی از کشورها مانند آمریکا که تقریباً ۲۵ درصد از جمعیتِ آمریکا هر هفته استامینوفن مصرف میکنند، کاهشِ ادراک از خطر و افزایش خطرپذیری میتوانند اثراتِ مهمی روی جامعه داشته باشد.
این یافتهها بخشی از مطالعاتِ روبهرشدی است که نشان میدهند اثرات استامینوفن روی کاهشِ درد به فرایندهای روانشناختیِ متعدد منجر شده و تحملپذیریِ فرد در مقابلِ آسیبدیدگی احساسی را افزایش و احساسِ همدلی را در او کاهش میدهد. این دارو حتی عملکردهای شناختی او را نیز مختل میکند. این تحقیق هم بهطور مشابه نشان میدهد که تواناییِ عاطفیِ فرد در ادراک و ارزیابی خطر با استفاده از استامینوفن مختل میشود. بااینکه این اثرات ممکن است جزئی باشند.
نتایج آزمایشها برروی ۵۰۰ دانشجوی داوطلب انجام دادند، اثر مصرفِ ۱۰۰۰ میلیگرم دوز از استامینوفن که فقط یکبار مصرف شده است (حداکثر دوزی که یک بزرگسال میتواند در یکبار مصرف استفاده کند)، به صورتِ تصادفی روی مشارکتکنندگان اندازهگیری شد تا مشخص شود این مقدار چه اثری روی خطرپذیری آنها دارد. درمقابل تعدادی از مشارکتکنندگان به صورتِ تصادفی شبهدارو مصرف کرده بودند. در هر کدام از آزمایشها، مشارکتکنندگان میبایست روی صفحه کامپیوتر یک بادکنکِ بدونِ باد را باد میکردند، هر یکباری که باد وارد بادکنک میشد، آنها مقداری پول خیالی به دست میآوردند. به آنها گفته شده بود که تا میتوانند بادکنک را باد کنند تا بیشتر پول به دست آورند، اما باید مطمئن باشند که بادکنک نترکد، چون دراینصورت پولشان را از دست میدهند.
نتایج نشان داد دانشجویانی که استامینوفن مصرف کرده بودند در مقایسه با گروهی که شبهدارو مصرف کرده بودند و بااحتیاط و محافظهکاری بیشتری عمل میکردند، خطرپذیری بیشتری داشتند. درکل، افرادی که استامینوفن مصرف کرده بودند بیشتر از گروه کنترل که شبهدارو مصرف کرده بودند، بادکنک را باد میکردند و احتمال ترکیدنِ بادکنک توسطِ آنها بیشتر بود.
دانشمندِ عصبشناس می گوید: «اگر فرد خطرپذیری نباشید، بادکنک را چندبار باد میکنید و بعد پولش را میگیرید، زیرا نمیخواهید بادکنک بترکد و پولتان را از دست بدهید. اما ما فکر میکنیم کسانی که استامینوفن مصرف میکنند با بزرگتر شدنِ بادکنک نگرانی کمتر و احساساتِ منفی کمتری در موردِ اندازه آن و احتمال ترکیدن بر اثر دمیدنِ باد زیادی دارند.
علاوهبر این آزمایش، از مشارکتکنندگان درخواست شد در یک نظرسنجی شرکت کنند و میزانِ خطرپذیریشان را در سناریوهای احتمالی مثلِ شرط بستنِ تمامِ درآمد یک روز روی مسابقه ورزشی، بانجیجامپینگ از روی یک پل مرتفع یا رانندگی بدونِ بستن کمربند ایمنی ارزیابی کنند. در یکی از این نظرسنجیها نیز مشخص شد که مصرفِ استامینوفن ادراک از خطر را در گروه آزمایش بیشتر از گروه کنترل کاهش داده است، اما در نظرسنجیهای دیگر تغییری در خطرپذیری مشاهده نشد. اما در کل، تیم تحقیقاتی نتیجه گرفت که رویهمرفته اغلب آزمایشها و نظرسنجیها حاکی از آن است که بینِ مصرفِ استامینوفن و افزایش خطرپذیری رابطه چشمگیری وجود دارد؛ هرچند این اثرات جزئی باشد.
آنها گفتند تأیید میکنند که اثراتِ واضحِ این دارو روی خطرپذیری را میتوان از طریقِ انواعی از فرایندهای روانی مثلِ کاهشِ اضطراب نیز تفسیر کرد.
محققان بدونِ تردید در تحقیقات آینده نقشِ این دارو را در تسکین درد نیز بررسی خواهند کرد، زیرا برخی تحقیقاتی که اخیراً انجام شدهاند نیز نشان میدهند که در بسیاری از وضعیتهای پزشکی، این دارو هیچ کمکی به کاستن از درد نمیکند و درواقع بیاثر و هیچ برتریای نسبت به شبهداروها ندارد. علاوهبرآن، میتواند مشکلات بیشتری را برای سلامتی فرد ایجاد کند.
محققان معتقد هستندکه؛ باید تحقیقاتِ بیشتری درباره اثراتِ استامینوفن و سایر داروهای بینسخه روی انتخابها و خطرپذیری افراد انجام شود.