شهردار تهران از راهاندازی «تراموا» در تهران خبر داده و گفته است شورایشهر در پی نهاییکردن قرارداد با شرکت مربوطه برای تبدیل خط یک بی.آر.تی به تراموا است. بر اساس اظهارات زاکانی، طول این تراموا ۱۸ کیلومتر است و از ترمینال شرق تا میدان آزادی و بالعکس امتداد خواهد داشت و هزینه ساخت آن، ۲۰۰ میلیونیورو برآورد شده است.
و اما چند نکته کوتاه درباره این طرح:
قابل انکار نیست که تهران با توجه به تراکمجمعیت و ترافیک وحشتناکش، نیاز به بهرهگیری از وسایل دیگری در حوزه حملونقل دارد. استفاده از اتوبوس و مترو و تاکسی ضروری اما تردد این جمعیت عظیم و گرهگشایی از معضل ترافیک نیاز به وسایل دیگری دارد تا بار جابجایی مسافران را بهدوش بکشد.
با این وجود و علم به کاربرد وسایل حملونقل جدید در پایتخت، انتقادات جدی به راهبرد شهرداری تهران مطرح است. برخی کارشناسان می گویند علیرضا زاکانی در حالی از نهاییشدن پروژه ساخت تراموا سخن میگوید که بهخوبی از وضعیت ناوگان حملونقل عمومی تهران باخبر است؛ اتوبوسهایی که عمده آنها مربوط به دهه ۸۰ است، از فرسودگی رنج میبرند و مولد آلایندگیهای بسیاری است. خطوط مترو همچنان تکمیلنشده باقیمانده و تاکسیرانی شهر که نیاز به نوسازی دارد و در این وضعیت، قرار است که پای تراموا به خیابانهای شهر باز شود!
گفتنی است بودجه لازم برای ساخت و راهاندازی تراموا قابلقیاس با مترو نیست و بسیار کمتر از هزینه تمامشده احداث مترو است به گونهای که بر اساس اظهارات برخی کارشناسان، بودجه لازم برای راهاندازی تراموا، یکدهم مترو است و این نشاندهنده ارزانتر و بهصرفهتر بودن تراموا است که استدلالی قابلقبول تلقی میشود. اما راهاندازی این پروژه که نیازمند ایجاد زیرساختهای لازم از جمله تامین برق مورد نیاز، ریلگذاری مسیرها، بهکارگیری رانندگان آموزشدیده و ... است، پروسهای زمانبر خواهد بود. بر اساس اظهارات زاکانی، ۱۸ ماه زمان برای ساخت و راهاندازی تراموا زمان لازم است و احتمال داده که شاید از امسال این پروژه آغاز شود که نشاندهنده زمانبربودن اتمام و راهاندازی این پروژه است.
با علم به ضرورت بهکارگیری تراموا و حتی وسایل دیگری چون قطارهای سبکشهری (LRT ) ابتدا باید روی داشتهها متمرکز بود. شاید بهتر است بودجهای که برای راهاندازی تراموا در نظر گرفته شده، به تجهیز و توسعه اتوبوسهای شهری و افزایش خطوط آن اختصاص داده شود.
اگر مبلغ ۲۰۰ میلیونیورویی که زاکانی از آن به عنوان هزینه راهاندازی تراموا ذکر کرده را تبدیل کنیم، مبلغی معادل ۱۰ هزارمیلیارد تومان خواهد شد و این سوال مطرح میشود که آیا نمیتوان از این مبلغ برای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی پایتخت آن هم در زمانی بسیار کوتاهتر استفاده کرد؟ هر چند که زاکانی در صحبتهایش به بازسازی ۵۰۰ اتوبوس تا پایان شهریور و ورود همین تعداد در ماههای آینده هم اشاره کرده اما برای تسریع این امر، میتوان از بودجه در نظر گرفته شده برای ساخت تراموا استفاده و آن را به این وسیله پرکاربرد اختصاص داد.
اتوبوس وسیلهای است که غالب اقشار و طبقات جامعه توانایی استفاده از آن را به دلیل قیمت مناسبش دارند و دربرگیری آن بیشتر از وسیلهای چون تراموا است که مشخص نیست هزینه استفاده آن برای مسافران چقدر خواهد بود.
با این اوصاف و تاکید بر ضرورت توسعه حملونقل عمومی پایتخت، در برهه فعلی ضرورت نوسازی داشتهها و افزایش آن بیش از ساخت و افتتاح پروژههایی چون تراموا احساس میشود.