اما در سال های اخیر شاهد ساخت ساختمان هایی با بیش از 40 طبقه نیز در پایتخت هستیم که  بر تعداد آنها افزوده شد.

با قدرت الله محمدی مدیر عامل سازمان آتش نشانی شهرداری تهران در خصوص ایمنی ساختمان های در پایتخت به گفت و گو نشستیم.

در خصوص ساختمان های ناایمن در شهر تهران چه اقداماتی صورت گرفته است؟

تامین ایمنی در ساختمان های بلند بسیار سخت و دشوار است و تقریباً تمام آتش نشانان دنیا با آتش سوزی در ساختمان های بلندمرتبه چالش دارند.

باید ساختمان ها ایمن شود/ از سیستم های اعلام و اطفاء اتوماتیک تا جعبه های آتش نشانی

امروزه در تمام دنیا با توجه به امکانات و تجهیزات محدود سازمان های آتش نشانی، رویکرد ایمنی شهری بر این است که اینگونه ساختمان ها، خود از هر جهت ایمن بوده و مالکان، تمام تجهیزات و امکانات لازم را به کار گیرند.

امکاناتی نظیر پله های اضطراری، سیستم های اعلام و اطفاء اتوماتیک، جعبه های آتش نشانی، لوله کشی تر و خشک، خاموش کننده ها، درهای دودبند، تابلوهای جهت نما و... در سال های اخیر سیستم مانیتورینگ که به نوعی یکی از پیشرفته ترین سیستم هاست نیز به موارد قبلی اضافه شده و تمام این ساختمان ها پس از اتمام ساخت، باید از سازمان آتش نشانی تاییدیه ایمنی اخذ کنند و این گواهی پس از بازدید کارشناسان سازمان، از پروژه های مذکور و تایید ایمنی ساختمان ارائه می شود.

هدف از ایمنی ساختمان ها چیست؟ همچنین تفاوت سیستم های اعلام و اطفاء حریق چیست؟ در این زمینه توضیح دهید.

سیستم های اطفاء کننده ی حریق برای خاموش کردن یا سرکوب کردن آتش در سریع ترین زمان ممکن استفاده می شود

هدف از تمهیدات ایمنی و آتش نشانی، محافظت از متصرفین ساختمان و به حداقل رساندن آسیب های ناشی از آتش سوزی است. این نوع سیستم ها برای شناسایی، کنترل و اطفاء حریق طراحی شده اند. این سیستمها باعث کاهش زمان و منابع مورد نیاز برای انجام عملیات کنترل حریق می شوند. سیستمهای اطفاء حریق برای خاموش کردن آتش در لحظات اولیه و جلوگیری از گسترش آتش سوزی طراحی شده اند.

سیستم های اطفای حریق خودکار مانند اسپرینکلر نقش بسیار مهمی در مهار آتش دارند

تفاوت سیستم های اعلام و اطفاء حریق این است که سیستم های اطفاء کننده ی حریق برای خاموش کردن یا سرکوب کردن آتش در سریع ترین زمان ممکن استفاده می گردند اما سیستم های اعلام حریق صرفا با هدف تشخیص آتش سوزی در سریع ترین زمان ممکن مورد استفاده قرار می گیرند. وجود هر دو سیستم، محیط امنی را برای شما فراهم می کند.

سیستم های اطفای حریق خودکار مانند اسپرینکلر نقش بسیار مهمی در مهار به موقع آتش و جلوگیری از آسیب رسیدن به جان و مال انسان ها دارند. این سیستم ها علاوه بر کاهش آسیب های ناشی از آتش سوزی، فرصت کافی را ایجاد می کنند تا افراد بتوانند هرچه سریع تر مکان خطر را ترک کنند. بنابراین کاهش آسیب های ناشی از آتش سوزی و مهار به موقع آتش، موجب کاهش و صرفه جویی در هزینه ها می شود. غالب تجهیزات ایمنی ساختمان به سیستم اعلام وصل می شود که درصورت بروز آتش سوزی، آنها نیز همزمان با اعلام سیستم، فعال شوند.

در خصوص جزییات سیستم اطفای حریق توضیح دهید.

سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر از سریع ترین سیستم هایی است که موقع آتش سوزی فعال می شود

اجزای سیستم اطفاء حریق آبی شامل مخزن نگهداری آب، پمپ آتش نشانی و یا اسپرینکلر و شیرهای کنترلی و لوله ها می شود. رایج ترین نوع این سیستم، سیستم اسپرینکلر لوله تر است. در این مدل از آب دائم در حال گردش استفاده می شود. حباب موجود در این اسپرینکلر نسبت به تغییر دما حساس است. زمانی که به علت آتش، حباب گرم می شود، مایع داخل لوله ها با سرعت بالا متراکم شده و محفظه را می شکند. این سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر از سریع ترین سیستم هایی است که موقع آتش سوزی فعال می شود. مناسب ساختمان های بلند مرتبه، عمیق، اداری، مسکونی و مدارس است.

از اهمیت سیستم اطفاء حریق خودکار اسپرینکر می توان به کمک به آتش نشان ها در عملیات اطفا، سیستم های اسپرینکلر با تمرکز بر روی نقطه وقوع حریق، مقدار آب بسیار کمتری را برای اطفای حریق استفاده می کنند اشاره کرد. بنابراین آتش نشان ها علاوه بر اینکه میزان آب بسیار کمتری را مصرف می کنند، تعداد نیروی کمتری برای عملیات اطفای حریق نیاز دارند. بنابراین در مصرف آب و انرژی نیز صرفه جویی خواهد شد.

مهمترین مزیتی که سیستم های اسپرینکلر دارند، مهار سریع آتش سوزی و جلوگیری از زیان های ناشی از آن است. نکته مهم اینجاست به دلیل اتوماتیک بودن سیستم، نیاز به حضور افراد برای فعال کردن نیست و حتی زمانی که کسی داخل ساختمان نباشد قابلیت عملیاتی شدن دارد.

 با استفاده از شبکه اسپرینکلر و مهار به موقع آتش، میزان آسیب دیدگی وسایلی که در معرض آتش بوده اند به صورت چشم گیری کاهش یافته و در نتیجه هزینه و خسارات ناشی از آن بسیار کم خواهد بود. بعلاوه هزینه اولیه ای که برای نصب این سیستم ها مصرف می شود با توجه به عمر طولانی آنها همچنین عدم نیاز به برق و باطری، بسیار اندک بوده و در دراز مدت جبران خواهد شد.

چقدر تجهیزات ایمنی در کیفیت زندگی تاثیر دارد؟

 گاهی در ساختمان های دارای تاییدیه ایمنی نیز مشکلاتی بوجود می آید 

قطعاً نصب تجهیزات ایمنی و اخذ تاییدیه سازمان آتش نشانی در کیفیت زندگی  ارتقاء ایمنی در یک ساختمان نقش بالایی دارد ولی گاهی در ساختمان های دارای تاییدیه ایمنی نیز مشکلاتی بوجود می آید که دوباره ساختمان را به مرحله ناایمنی نزدیک می کند.

عدم سرویس و نگهداری به موقع نیز از باعث تخریب و فرسودگی تجهیزات می شود. این تجهیزات باید هرچند وقت یکبار توسط افراد متخصص بازدید شوند. قطعاتی مانند دتکتورها، فن فشار مثبت و سایر قطعات سیستم به مروز زمان و به دلایل مختلف ممکن است دچار نقص شده و کارایی خود را از دست بدهند. بازدیدهای دوره ای و منظم در آماده نگه داشتن این تجهیزات بسیار موثر است. برای این کار باید با شرکت های نصب کننده قراردادی تنظیم کرد تا در زمان مشخص، این کار انجام شود از جمله موارد است.

 ایراد تغییر دادن تجهیزات و لوازم ایمنی در ساختمان هاست چیست؟

برخی  افراد، برای جلوگیری از مستهلک شدن  اقدام به خاموش کردن سیستم اطفای حریق می کنند

نکته دیگر اینکه بعضی مالکان پس از اخذ تاییدیه، بخشی یا تمام سیستم های ایمنی را از ردیف خارج می کنند. متاسفانه بعضی افراد، برای جلوگیری از مستهلک شدن و کم کردن هزینه های مصرفی ساختمان اقدام به خاموش کردن سیستم کرده و با این کار عملاً سیستم را از مدار خارج می کنند. گاهی نیز به دلایلی سیستم اعلام فعال می شود درحالی که آتش سوزی رخ نداده است. در این حالت به جای اینکه مالکان اقدام به تعمیر و سرویس سیستم کنند، اقدام به خاموش کردن سیستم می کنند و طبیعی است که درصورت بروز حادثه، سیستم فعال نبوده و در واقع ساختمان از حالت ایمن خارج می شود. خاموش کننده های موجود در ساختمان نیز باید در زمان مقرر خود بازدید شده و نسبت به شارژ آنها اقدام کرد.

تغییر کاربری در ساختمان ها نیز از مهم ترین عوامل بروز حوادث است/فراد سیم کشی های برق را به صورت غیراصولی و غیراستاندارد تغییر می دهند

یکی دیگر از ایرادها، تغییر دادن تجهیزات و لوازم ایمنی در ساختمان هاست. به این معنی که مالکان در ابتدا تجهیزات با کیفیت که مورد تایید سازمان آتش نشانی هستند را در ساختمان نصب کرده و تاییدیه دریافت می کنند. ممکن است پس از مدتی بعضی از قطعات نیاز به تعویض داشته باشد و اگر در این مرحله قطعات تعویضی کیفیت لازم را نداشته باشد و از انواع متفرقه باشد احتمال افزایش ریسک خطر بالا می رود.

تغییر کاربری در ساختمان ها نیز از مهم ترین عوامل بروز حوادث است. به عنوان مثال بعضی افراد، پس از اخذ تاییدیه و پایان کار، بخش هایی از ساختمان مانند انباری یا پارکینگ را تبدیل به یک کارگاه یا انبار کالا می کنند و چون این کار غالباً بدون اخذ مجوزات لازم انجام می شود ریسک خطر را افزایش می دهد. پر واضح است که تاسیسات موجود در یک انباری کوچک یا پارکینگ با تجهیزات یک کارگاه تولیدی یا انبار بزرگ کاملاً متفاوت است.

در مواردی، افراد سیم کشی های برق را به صورت غیراصولی و غیراستاندارد تغییر می دهند و با تغییر در میزان برق مصرفی دستگاه های مورد استفاده، باعث اتصالی و آتش سوزی می شوند. پارکینگ یک ساختمان مسکونی که به انبار کالا تبدیل شده یا در آن، کارگاهی مانند مبل سازی یا تولید پوشاک با چند دستگاه پرمصرف برقی راه اندازی شده باشد جان تمام ساکنان ساختمان را با خطرات زیادی مواجه می کند و درصورت بروز آتش سوزی، دود و حرارت به سرعت به طبقات بالایی سرایت کرده و تمام ساکنان را محبوس می کند و در موارد متعددی باعث فوت افراد شده است. ساکنان بی گناهی که هیچ نقشی و هیچ تقصیری در این خطاها و اشتباهات نداشته اند و همیشه دیگران نیز تاوان بی احتیاطی های ما را می دهند.

برای ایجاد فرهنگ ایمنی چه اقداماتی صورت گرفته است؟

متاسفانه فرهنگ ایمنی آنگونه که لازم است در جامعه نهادینه نشده است

اگر چه غالب مشکلاتی که گفته شد به سازندگان ساختمان ها برمی گردد و البته با درنظر گرفتن وجدان کاری به سادگی می توان جلوی این حوادث را گرفت. اما نکته مهم دیگری که وجود دارد این است که متاسفانه فرهنگ ایمنی آنگونه که لازم است در جامعه نهادینه نشده و بسیاری از هموطنان اهمیت چندانی به این مهم قایل نیستند. حتی این بی توجهی در بین اقشار تحصیلکرده نیز زیاد به چشم می خورد. ای کاش روزی را شاهد باشیم که شهروندان به هنگام خرید منزل به خصوص در ساختمان های بلندمرتبه همان اندازه که به زیبایی ساختمان، نوع سنگ نما، کابینت آشپزخانه، کاشی و سرامیک و نظم و هارمونی رنگ واحد با مبلمان منزل اهمیت می دهند به مسایل ایمنی که مطرح شد حساس باشند. ای کاش زمانی فرابرسد که هموطنان به جای تقاضای اخذ تسویه حساب عوارض و قبوض مختلف از مالک، تقاضای رویت تاییدیه ایمنی اخذ شده را داشته باشند و با خیال راحت و طیب خاطر به محل جدید نقل مکان کنند. ای کاش احساس مسئولیت در بین آحاد جامعه آنقدر بالا برود که اگر تغییر کاربری غیرقانونی در ساختمان مشاهده کردیم بی تفاوت نباشیم و قبل از وقوع حادثه، مراتب را به سازمان های مربوطه اطلاع دهیم.

این را بدانیم که تامین ایمنی در کلانشهری مانند تهران از عهده یک گروه یا یک سازمان خاص برنمی آید و رسیدن به این هدف، همت همگان را می طلبد و عزم عموم. یکی از راههای مشارکت در ایمنی شهر، ایمن کردن ساختمان های خود است و همچنین نگهداری از آن تجهیزات. این را هم بدانیم که تمام این اقداماتی که گاهی از آن به  سخت گیری های سازمان آتش نشانی یاد می شود، فقط و فقط برای تامین ایمنی شهروندان است و آتش نشانان همواره دغدغه سلامتی شما را دارند.