به گزارش الف، هر چند سعی می‌شود که ماجرای ادامه فعالیت یا عدم همکاری دانشگاه‌ها با برخی اساتید، از سوی برخی جریانات سیاسی در زرورق‌های سیاسی پیچیده شده و با تعابیری چون اخراج اساتید و خالص‌سازی به افکار عمومی عرضه گردد اما واقعیت موضوع فعالیت یا عدم همکاری با برخی اساتید دانشگاه‌ها، تفاوت‌های بسیاری با روایت غالب دارد.
از جمله ماجرای «علی شریفی زارچی» استاد دانشگاه شریف که سعی شد ماجرای تعیین تکلیف برای ادامه همکاری او را به مسائل سیاسی ربط دهند اما واکاوی ابعاد موضوع، حاکی از مسائل دیگری است که عمده آنها به اختلاف نظرهای فنی در این پرونده بازمی‌گردد؛ مسائلی از قبیل تاخیر در ثبت درخواست و ارائه مستندات.
دو روایت، دو اختلاف
برای روشن شدن ابعاد این ماجرا، دو روایت طرفین را مرور کنیم؛ یک روایت از سمت دانشگاه شریف و دیگری از سوی علی شریفی زارچی.
سعید بهزادی‌پور، دبیر هیئت اجرایی جذب اساتید دانشگاه شریف در این خصوص به رسانه «روزنامه شریف» گفت: «اساتیدی که به‌صورت پیمانی همکاری‌شان با دانشگاه شروع می‌شود تا مدت 5 سال فرصت دارند که برای تبدیل وضعیت استخدامی خود از پیمانی به رسمی آزمایشی اقدام کنند و پس از این مهلت، عضو هیئت علمی باید درخواست تمدید عضویت پیمانی بدهد که تحت شرایطی قابل پذیرش خواهد بود.»
وی افزود: «مهلت پنج ساله قرارداد پیمانی دکتر شریفی‌زارچی به‌عنوان استادیار پیمانی دانشگاه، بهمن‌ماه 1400 به پایان رسید که از 9 ماه پیش از آن، دانشگاه در فواصل مختلف، سه مرتبه با ارسال نامه‌هایی از ایشان دعوت کرد که درخواست تمدید عضویت پیمانی خود را به همراه مستندات فعالیت‌های علمی ارائه کند که متاسفانه علی‌رغم این درخواست‌ها و پی گیری های شفاهی مکرر، اقدامی از سوی ایشان صورت نگرفت.»
بهزادی‌پور خاطرنشان کرد: «در نهایت هیئت اجرایی جذب دانشگاه هفته گذشته رأی به پایان همکاری ایشان دادند.»
براساس گزارش روزنامه شریف، در دو سال گذشته سه نفر دیگر از اعضای هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف نیز توسط هیئت اجرایی جذب و در اجرای آیین نامه های مربوطه قطع همکاری شده‌اند. ضمناً مستندات مربوطه در اختیار هیئت اجرایی جذب دانشگاه است و در صورت لزوم ارائه خواهد شد.
ادعای متفاوت شریفی زارچی
اما در روایت دیگر، علی شریفی زارچی در تصویری که در صفحه توئیتر خود منتشر کرده مدعی است که شده سه درخواست برای تبدیل وضعیت مطرح کرده است؛ ابتدا در 23 اسفند سال 1400 درخواست ترفیع و تبدیل وضعیت استخدامی داشته اما این مسئله در دانشکده بررسی نشده است. دو درخواست دیگر را هم سه‌شنبه هفته گذشته مطرح کرده که بعد از جلسه هیات جذب و نهایی شدن تصمیمی اعضا بوده و در دانشگاه تایید نشده است.
توضیحات هیئت جذب دانشگاه شریف درباره درخواست‌های شریفی زارچی
یکی از اعضای هیئت اجرایی جذب شریف در پاسخ به سخنان این استاد، مطلبی را برای روزنامه دانشگاه صنعتی شریف فرستاد.
وی در این مطلب اظهار داشت: «استاد پیمانی بعد از پنج سال تمدید قرارداد، عملاً نمی‌تواند پایه خود را دریافت کند و در نتیجه پر کردن فرم ترفیع برایش معنا ندارد و باید مراحل تبدیل وضعیت استخدامی را طی کند.»
این استاد دانشگاه شریف تصریح کرد: «ایشان بعد از پنج سال موظف بوده که درخواست تبدیل وضعیت استخدامی را مثل سایر اساتید به صورت حضوری بدهد اما این درخواست را به صورت الکترونیکی داده در صورتی که همه اعضای هیئت علمی شریف می‌دانند این درخواست نباید به صورت مجازی داده شود و مراحل کاملاً حضوری و کاغذی طی می‌شود و امکان ثبت مجازی آن وجود ندارد؛ برای همین درخواستی که با خط قرمز مشخص کرده‌اند، حتی در دانشکده مهندسی کامپیوتر هم بررسی نشده است و در همان مرحله مانده است.»
عضو هیئت اجرایی جذب دانشگاه شریف گفت: «هیچ کدام از اعضای هیئت علمی درخواست تبدیل وضعیت یا ارتقا را از طریق سامانه انجام نمی‌دهند و این مورد را ایشان کاملاً در جریان است.»
وی همچنین تاکید کرد: «با توجه به اینکه بعد از پایان 5 سال، امکان درخواست ترفیع وجود ندارد و فرد باید درخواست تبدیل وضعیت استخدامی بدهد، اگر امتیاز کافی را گرفته باشد، تبدیل وضعیت استخدامی خواهد شد و اگر هم بخش مشخصی از حد نصاب را کسب کرده باشد، قرارداد پیمانی وی برای سال ششم تمدید خواهد شد. پس دو درخواست ترفیع ایشان هم که شش روز پیش و بعد از جلسه هیئت اجرایی جذب، صادر شده و با خط سبز مشخص کرده‌اند، چون در سال هشتم پیمانی ایشان است، عملاً بی‌معنی‌است.»
حقوق شریفی زارچی به دلیل عدم ارائه مستندات علمی به دانشگاه ماهها قطع بود اما اقدامی نکرد
علاوه بر این، اعظم ایرجی‌زاد استاد تمام دانشکده فیزیک و عضو هیئت اجرایی جذب دانشگاه نیز در این باره به روزنامه شریف گفت: «اساتیدی که پیمانی هستند، باید درخواست بدهند و فرم‌هایی را که نشان‌دهنده فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و اجرایی آنها در هرسال است را پر کرده و ارائه کنند. وقتی که موضوع ایشان مطرح شد، ما خواستیم که سوابقشان در جلسه مطرح شود و متوجه شدیم که ایشان فرم‌ها را پر نکرده است. چون معمولاً دانشگاه به اساتیدی که مهلت‌شان تمام شده، نامه اخطار می‌زند، فهمیدیم که چند مرتبه نیز با وی نامه‌نگاری شده است و حتی مسئول جذب دوره مدیریت قبلی دانشگاه هم به ایشان نامه داده بوده تا ایشان فرم‌ها را پر کند و بر اساس آن تمدید قرارداد صورت گیرد و پایه سالانه خود را دریافت کند. از دانشکده هم خواسته بودند تا به وی این اخطارها را اعلام کند رئیس وقت دانشکده هم گفته که ما به ایشان بارها گفتیم اما توجهی نکرده است.»
این استاد تاکید کرد: «حتی حقوق وی هم ماه‌هاست که به این دلیل قطع شده اما همچنان از عنوان استادی دانشگاه استفاده می‌کرده و از طرفی هیچ توجهی به پر کردن فرم‌ها و ارائه مستندات علمی خود نداشته است. یعنی نه درخواست تمدیدی از جانب ایشان ارائه شده و نه درخواست تبدیل وضعیت از پیمانی به رسمی-آزمایشی به دانشگاه داده‌اند و این مسائل هم مربوط به دو سال گذشته بوده است. اینکه چرا این درخواست‌ها را نداده، برای ما هم عجیب بود و از دانشکده خواستیم تا نماینده‌اش در جلسه جذب بیاید و آمد و توضیح داد و همه نامه‌ها را بررسی کردیم و تصمیم‌گیری کردیم»
ایرجی زاد تصریح کرد: «وقتی فردی خودش درخواست نمی‌دهد، چطور دانشگاه می‌تواند قراردادش را تمدید کند؛ اساساً اخراج برای وقتی است که فرد، استخدام جایی باشد، اما وقتی پیمانی باشد، برای تمدید باید خود فرد درخواست می‌داد که نداد؛ حتی هیچ اعتراضی هم به عدم دریافت چند ماه حقوق از سمت دانشگاه نکرده بود.این روند سالیان سال است که در شریف برقرار است و سال‌های قبل هم در برخی دانشکده‌های دیگر سابقه داشته است.»
توضیح سخنگوی وزارت‌علوم درمورد قطع همکاری با شریفی‌زارچی
اما حواشی رخ‌داده پیرامون این موضوع باعث شد تا سخنگوی وزارت علوم و تحقیقات هم به ماجرا ورود و اظهاراتی را بیان کند.
علی شمسی‌پور در این خصوص گفت: «فرایند جذب اعضای هیات علمی با فراخوان آغاز می‌شود، متقاضیان وارد درگاه مدنظر شده دانشگاه مورد نظر خود را انتخاب کرده و مدارک خود را در آن بارگذاری می کنند. با پایان یافتن فراخوان، هر دانشگاهی متقاضیان همان دانشگاه را غربالگری اولیه می‌کند و برای بررسی جدی‌تر به دانشکده ها ارجاع می‌دهد.
سپس کارگروه های جذب دانشکده ها طبق قوانین پرونده‌ها را بررسی کرده و بعد از امتیازدهی با افرادی که امتیاز بیشتری کسب کرده‌اند، جلسه مصاحبه را تنظیم و نفرات برتر را به هیات اجرایی جذب دانشگاه معرفی می کند، در این هیات ۳ نفر اول مربوط به هر ظرفیت به ترتیب اولویت تعیین شده و این افراد در مرحله بعد به هیات مرکزی جذب اعضای هیات علمی ارجاع و در این هیات، انتخاب اصلی دانشگاه بررسی شده و در صورت تایید، دانشگاه می تواند حکم فرد مورد نظر را به عنوان عضو هیات علمی صادر کند.»
او تاکید کرد: «برای هر یک ظرفیت به صورت میانگین ۳۰ نفر متقاضی هستند که کار دانشگاه‌ها را برای بررسی صلاحیت علمی و عمومی متقاضیان سخت و پیچیده کرده است و ضرورت دقت نظر در روند را افزایش می دهد.»
سخنگوی وزارت علوم با اشاره به عملکرد هیات اجرایی جذب دانشگاه ها گفت: «این هیات ها مستقل و منتخبی از اعضای هیات علمی همان دانشگاه و از جهت علمی و صلاحیت های عمومی افراد تاییدشده هستند و کسی نمی تواند آنها را در خصوص رای و نظرشان، تحت فشار بگذارد و این امر با شاخص استقلال دانشگاه هم‌خوانی دارد. بنابراین کسی نمی تواند به آنها اجبار کند فردی را برای عضویت هیات علمی انتخاب، یا با فردی قطع همکاری کنند یا همکاری با فردی را ادامه دهند.
اعضای هیات علمی ابتدا به صورت پیمانی جذب و بعد به رسمی آزمایشی و رسمی تبدیل وضع می‌شوند. کارنامه علمی اعضای هیات‌علمی بعد از جذب به صورت سالانه بررسی می‌شود. سقف همکاری اعضای هیات علمی پیمانی حداکثر ۵ سال است و بعد از آن باید با تحویل پرونده خود به دانشگاه، به رسمی آزمایشی تبدیل شوند. دانشگاه هم موظف است پرونده را بررسی کرده و در شرایط خاص امکان ادامه دادن ۵ سال دوره پیمانی وجود دارد که توسط هیات امنای دانشگاه به مدت محدودی قابل تمدید است.»
وی تصریح کرد: «اگر هر یک از اعضای هیات علمی پیمانی شاخص های مورد نظر را کسب نکند، دچار رکود علمی شود یا صلاحیت عمومی خود را از دست دهد یا از جهت دستگاه های ناظر که در قانون ذکر شده استعلام منفی داشته باشد، دانشگاه در مورد ادامه همکاری با عضو هیات علمی را در هیات جذب دانشگاه تجدیدنظر کرده و با این فرد قطع همکاری می‌شود.»
شمسی‌پور گفت: «اعضای هیات علمی که رسمی آزمایشی می شوند، نیز به صورت مداوم در معرض بررسی علمی هستند و تا زمان رسمی شدن و بعد از آن نیز این نظارت علمی و عمومی روی انها وجود دارد. اما اگر هر یک از اعضای هیات علمی مرتکب تخلفی شود که طبق قانون مقررات انتظامی هیات علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی کشور مصوب مجلس شورای اسلامی، پرونده به هیات های انتظامی اعضای هیات علمی ارجاع می شود تا در آن مورد تصمیم‌گیری شود.
اگر اخباری در مورد قطع همکاری یا اخراج برخی استادان منتشر می‌شود، ممکن است فرد شرایط علمی یا عمومی استادی دانشگاه را از دست داده باشند، یا استعلام منفی مربوط به دستگاه های امنیتی در مورد وی وجود داشته باشد، یا مواردی که به هیات های انتظامی اعضای هیات علمی واگذار می شود، می تواند باعث قطع همکاری با عضو هیات علمی شود. این امر موضوع جدیدی نیست و در دولت های مختلف هم رخ داده است.»
شمسی پور تصریح کرد: «بحث قطع همکاری با چند عضو هیات علمی از بین چند ده هزار عضو هیات علمی، در سال های مختلف قبلا هم مطرح بوده است. تعداد محدودی از اعضای هیات علمی یا شرایط علمی یا عمومی را از دست داده اند یا استعلام آنها به دلیل عمل غیرقانونی منفی شده است، یا هیات‌های انتظامی نسبت به قطع همکاری آنها تصمیم گرفته اند. در این دوره هم تعداد قطع همکاری‌ها بیش از دوره های گذشته نبوده و مسیر معمول را طی می کند.
البته برخی جریان های سیاسی از برخی اتفاقات سواستفاده و صیادی می کنند، ولی وزارت علوم در مورد اعضای هیات علمی چه در جذب و چه در نظارت بر روند کاری آنها و انفصال یا عدم انفصال و ادامه خدمت آنها، روال معمول قانونی را طی می کند.»
وی در خصوص ماجرای شریفی‌زارچی خاطرنشان کرد: «این فرد توسط هیات اجرایی جذب دانشگاه فاقد شرایط لازم تشخیص داده شده و نامه قطع همکاری وی به وزارت علوم ارسال شده است. تصمیم بعدی در خصوص وی از اختیار دانشگاه خارج است و بعد از بررسی پرونده و اخذ تصمیم نهایی در هیات مرکزی جذب در مورد این پرونده، اگر قرار به قطع همکاری شود وی می تواند طبق مقررات موجود اعتراض و پرونده خود را پیگیری کند. ولی موضوع از دست دانشگاه خارج شده و این عضو سابق هیات علمی باید روند قانونی را طی کند.
سخنگوی وزارت علوم ادامه داد: «در فرایند این پرونده، یک عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف هم اعلام کرد از عضویت در هیات اجرایی دانشگاه استعفا داده است. این موضوع بررسی و معلوم شد، ایشان اصلا عضو هیات اجرایی دانشگاه شریف نبوده و حکمی در این زمینه نداشته و رییس دانشگاه برای حفظ حرمت و با در نظر گرفتن سابقه وی، او را در جلسات به عنوان مدعو، دعوت می‌کرده است. بنابراین استعفای ایشان عملا بلاوجه است. متاسفانه گاهی نیات سیاسی بر برخی مواضع اصولی غلبه می‌کند و فضای سازی سیاسی اصل قرار می‌گیرد.»
وی یادآور شد: «بر خلاف ادعاهای دروغ مطرح شده هیچ فرایند پنهانی برای جذب اعضای هیات علمی وجود ندارد و اینکه به صورت پنهانی قرار است چند ده هزار نفر جذب شوند، دروغ محض است. دستگاه های مختلف در راستای حاکمیت قانون می توانند در چارچوب فرایند های قانونی و مقررات به دستگاه های دیگر کمک کنند. اما هیچ دستگاهی دخالت فراقانونی در فرایند جذب ندارد و نخواهد داشت.»
ماجرایی که به سیاست آلوده شد
در روایت‌های ارائه شده، اعضای هیات اجرایی جذب اساتید دانشگاه شریف، پیرامون این موضوع توضیحات مفصلی را ارائه داده و به ابهامات موجود پاسخ داده‌اند. اما از سوی علی شریفی‌زارچی تنها یک توضیح توییتری کوتاه، ارائه و تاکنون تفسیر بیشتری از سوی او مطرح نشده است.
تلاش‌های خبرنگار «الف» هم برای تماس و گفت‌وگو با طرفین ماجرا بی‌نتیجه ماند و ضرورت دارد که علی شریفی‌زارچی نسبت به اظهارات و ادعاهای اعضای هیات‌اجرایی جذب اساتید دانشگاه شریف، پاسخ مستدلی بدهد.
هر چند در حالت عادی این موضوعی شخصی قلمداد می‌شود اما با توجه به برجسته‌سازی آن در رسانه‌های برون‌مرزی، ساختن چهارچوب‌های سیاسی برای آن و ربط‌دادن آن به مسائلی چون تصفیه دانشگاه‌ها و خالص‌سازی محیط‌علمی، دیگر مسئله‌ای شخصی نیست و ابعاد اجتماعی و حتی سیاسی پیدا کرده است.
انتظار می‌رود که طرفین ماجرا در تریبونی آزاد، مطالب و مستندات خود را به‌صورت شفاف بیان کنند تا از شبهه‌افکنی‌ها و آشفته‌شدن افکارعمومی جلوگیری شود.