چرا به گزارش الف؛ در روزها و ساعات اخیر، بار دیگر روند اقداماتِ توام با تنش زایی جمهوری آذربایجان در جوار مرزهای مشترک با ارمنستان به اوج خود رسیده است. در این راستا، تصاویر و ویدئوهای مختلفی از اعزام کاروان‌های نیروهای ارتش جمهوری آذربایجان و یگان های مختلف آن به مناطق مرزی با ارمنستان و البته واکنش متقابل ارمنستان به این موضوع با تقویت خطوط نظامی خود در برابر جمهوری آذربایجان، منتشر شده است.
با این حال، نکته قابل تامل در این میان، موضع گیری های صریح مقام های ارشد سیاسی و نظامی کشورمان بوده که همچون گذشته تاکید کرده اند که ایران تغییر در مرزهای ژئوپلیتیکی منطقه را نمی پذیرد. موضع‌گیری که معطوف به تحرکات نظامی جمهوری آذربایجان جهت پیشروی احتمالی در خاک ارمنستان و زمینه‌چینی جهت تصرف بخش های قالب ملاحظه ای از این کشور و فراهم کردن مقدمات لازم برای ایجاد "دالان تورانی" است. دالان ارتباطی که به طور مستقیم جمهوری آذربایجان را به ترکیه متصل خواهد کرد. در این میان، حداقل با استناد به 3 استدلال محوری می توان به این سوال پاسخ داد که چرا مخالفت ایران با ایجاد تغییر در مرزهای ژئوپلیتیکی در منطقه مشروع است؟
اولا، در تنش زایی های اخیر در قفقاز جنوبی، جمهوری آذربایجان صرفا مهره میدانی است و بازیگران اصلی پشت پرده، کنشگرانی نظیر رژیم صهیونیستی، ناتو، ترکیه و انگلیس هستند. بازیگرانی که باکو به دلگرمی آن ها اقدام به جنجال آفرینی می کند و البته که اهداف خاصی را نیز در دستورکار دارند. شاید اصلی ترین هدف آن‌ها از بازی با مهره علی اف و جمهوری آذربایجان را نیز بتوان زمینه‌چینی جهت توسعه ناتو به شرق دانست.
در واقع، ناتو می تواند از مجرای ترکیه و با استفاده از دالان تورانی و دور زدن مانعِ ارمنستان، به جمهوری آذربایجان متصل شود و سناریوهای متنوع سیاسی و مخصوصا امنیتی را به ویژه علیه ایران دنبال کند. در عین حال، ترکیه نیز به دنبال توسعه نفوذ خود در منطقه قفقاز و به ویژه آسیای مرکزی از مجرای دالان تورانی و اتصال مستقیم به جمهوری آذربایجان است. در سال های گذشته، سرمایه گذاری های گسترده ای را هم در این عرصه انجام داده است.
البته که رژیم اشغالگر قدس نیز سعی دارد تا با تضعیف اهرم های ایران در منطقه و توسعه نفوذ خود در قفقاز جنوبی، تا جای ممکن کشورمان را تحت فشار قرار دهد و اهرم های تهدیدزای خود علیه تهران را متنوع کند. در این فضا، تمامی بازیگران مذکور سعی دارند با استفاده از رویه های نامشروع و زور، اهداف خود را به ضرر کشورمان به پیش برند. مساله ای که واکنش قاطع ایران را می طلبد و البته که ایران در این حوزه کنشگری فعالی را از خود نشان داده و پیام های لازم را به باکو و متحدانش منتقل کرده است.
دوم اینکه منطقه جمهوری آذربایجان در تنش آفرینی علیه ارمنستان، مبتنی بر استدلال های تاریخی عجیب و غریب و مملو از شبهه است. این در حالی است که اگر واقعا بنا باشد کشوری در قفقاز جنوبی ادعاهای تاریخی داشته باشد آن ایران است که کشورهای کنونیِ این حوزه در قالب قراردادهای تاریخی به اجاره چند دهه ای درآمده بودند(و از خاک ایران جدا افتادند) و البته که دوره زمانی این قراردادها نیز به سر آمده و اگر بنا بر استدلال تاریخی باشد، این بخش های جداافتاده از کشورمان بایستی بار دیگر به ایران ملحق شوند.
در این فضا، شاهد بوده ایم که ایران تا جای ممکن در مورد تنش آفرینی های جمهوری آذربایجان در منطقه خویشتن‌داری کرده و طرف های بحران را به صبر و آرامش دعوت کرده است. حال اگر بنا باشد که باکو با استناد به ادعاهای واهی بخواهد طرح های نادرست و نامشروع خود را به پیش برد، این مساله از بدعتی خطرناک در منطقه خبر می دهد که بایستی در برابر آن ایستاد و با منطق درست نسبت به استیفای منافع ملی کشورمان اقدام کرد.
و در نهایت سوم اینکه انتظار می رود به طور خاص ناتو و انگلستان، از طریق تحریک جمهوری آذربایجان در قفقاز جنوبی و وارد کردن فشارهای زیاد به آن جهت تشدید تلاش هایش برای احداث دالان تورانی، در قدم بعدی به دنبال توسعه و گسترش گروه های افراط گرا با ایدئولوژی های جدید در منطقه باشند. مساله ای که البته ناظران و تحلیلگران مختلفی نیز به آن اشاره کرده اند و نسبت به آن هشدار نیز داده اند.
موضوعی که خود می تواند هسته های ناامن‌کننده جدیدی را در منطقه فعال کند و حامل هزینه های قابل‌توجهی برای کشورمان در آینده باشد. در این فضا، چون جمهوری آذربایجان حق نمی گوید و با پشتوانه طیفی از قدرت های باطل به دنبال پیشبرد اهداف خود به ضرر کشورمان و منافع ملی و امنیتی آن است، موضع جمهوری اسلامی ایران مبنی بر ایستادگی و مقاومت، کاملا بحق، منطقی و بجا است.