به گزارش تسنیم؛ کلاس‌های درس بدون معلم داستان تکراری چندین سال اخیر آموزش و پرورش است اما مهر امسال کلاس‌های درس بدون معلم، نمود بیشتری پیدا کرد و شاید بسیاری از والدین امسال با این موضوع مواجه شده باشند.
آموزش‌وپرورش در آستانه ورود به مهر از کمبود 200 هزار معلم خبر داد و با وجود برنامه‌ریزی‌ها برای خالی نماندن کلاس‌های درس، همچنان در آخرین هفته‌های مهر ماه، برخی مدارس با کلاس‌های درس بدون معلم مواجه هستند.
در حالیکه رضا مراد صحرایی؛ وزیر آموزش و پرورش پیشتر گفته بود مشکل کلاس‌های درس بدون معلم تا 15 مهر ساماندهی خواهد شد اما این اتفاق نیفتاد و میثم لطیفی؛ رئیس سازمان اداری و استخدامی روز چهارشنبه 19 مهر گفت: به زودی 10 هزار معلم جدید در فرآیند تکمیل ظرفیت آزمون استخدامی آموزش و پرورش در مدارس کشور حضور می‌یابند و علت اصلی تأخیر در ورود معلمان جدید به آموزش و پرورش «طولانی شدن فرآیند آزمون» بود همچنین آموزش و پرورش در تلاش است تا پایان مهر ماه کلاسی خالی از معلم نباشد.
با این حال وزیر آموزش و پرورش دلیل اصلی معضل کمبود معلم را متوجه دولت قبل و سیاست‌گذاری‌های آنها در تضعیف دانشگاه فرهنگیان می‌داند.
بحران کمبود معلم؛ سکوت آموزش و پرورش
اگر چه تلاش کردیم ابتدا به سراغ مسئولان فعلی وزارت آموزش و پرورش به ویژه معاونت برنامه‌ریزی و توسعه منابع و مرکز برنامه‌ریزی و نیروی انسانی این وزارتخانه برویم تا وضعیت کمبود معلم و دشواری‌های تأمین نیروی انسانی برای سال تحصیلی جدید را از نگاه آنها منعکس کنیم اما تا به امروز تلاش ما برای انجام مصاحبه با پاسخ مثبت از سوی آموزش و پرورش همراه نبود، به همین دلیل به سراغ علی اصغر فانی؛ نخستین وزیر آموزش و پرورش دولت حسن روحانی رفتیم.
علی‌اصغر فانی نخستین وزیر آموزش‌وپرورش دولت یازدهم به ریاست حسن روحانی بود او از سال 92 سکان آموزش‌وپرورش را بر عهده گرفت و در نهایت در 28 مهر95 از وزارت آموزش‌وپرورش کنار رفت.
فانی معتقد بود که جمعیت معلمان به نسبت دانش‌آموزان زیاد است و برای ایجاد رفاه در آموزش‌وپرورش باید تعداد معلمان را کاهش داد تا بتوان 98 درصد بودجه این وزارتخانه را که پرسنلی است بین تعداد کمتری از معلمان تقسیم کرد!!!
او همچنین در راستای توسعه مشارکت مردم در آموزش وپرورش به دنبال طرح‌هایی همچون خرید خدمات آموزشی (تأمین معلم مدارس دولتی با همراهی بخش خصوصی) رفت که هم‌اکنون هم در حال اجراست.
در این مطلب به سراغ نخستین وزیر آموزش و پرورش دولت حسن روحانی رفتیم تا درباره سیاست‌های اتخاذ شده و دلایل فانی برای این ادعای عجیب که "جمعیت معلمان به نسبت دانش‌آموزان زیاد است" به گفت‌و‌گو بنشینیم.
فانی در این گفت‌و‌گو همچنان بر این دیدگاه قابل تامل تاکید دارد که "پرداخت حقوق معلمان می‌تواند طی تفاهم‌نامه‌ای میان آموزش و پرورش و بخش خصوصی با پرداخت هزینه از سوی آموزش و پرورش به بخش خصوصی و پس از آن از جانب آنها به معلمان انجام شود!"مشروح این گفت و گو را در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: آقای فانی می‌خواهیم بحث را از مهمترین مشکل این روزهای آموزش‌وپرورش که مهر امسال به گفته مسئولان فعلی با توجه به رشد جمعیت دانش‌آموزان و افزایش بازنشستگی‌ها به حادترین وضعیت خود رسیده است یعنی "کمبود معلم" شروع کنیم؛ در ایامی که شما وزیر آموزش و پرورش بودید در سیاستی به دنبال کاهش جمعیت معلمان با هدف افزایش رفاه آنها بودید همچنین ظرفیت پذیرش دانشجومعلم در دانشگاه فرهنگیان را کاهش دادید و در مقابل برای برگزاری آزمون استخدامی و جذب معلم جدید اقدامی انجام نداید! ماحصل چنین سیاستی باعث شد تا امروز آموزش و پرورش با بحران کمبود معلم مواجه شود و وزیر فعلی در نظرات خود مشکل کمبود معلم را متوجه دولت قبل بداند.
انداختن مشکلات به گردن مسئولان قبلی روشی صحیح نیست و مسئولان فعلی باید بگویند در دو سال گذشته چه اقدامی انجام داده‌اند، ایامی که بنده به عنوان وزیر آموزش و پرورش انتخاب شدم نظام آموزشی 6.3.3 به تازگی مستقر و پایه ششم به دوره ابتدایی اضافه شده بود، به یاد دارم یک ماه مانده به آغاز سال تحصیلی و ایامی که به تازگی وارد آموزش و پرورش شدم، مدیرکل آموزش ابتدایی وقت اعلام کرد " 24 هزار معلم برای پایه ششم کمبود وجود دارد."
کار ساماندهی نیروی انسانی را دیر آغاز کردند
مسئولان فعلی برای جبران کمبود معلم باید کار را زودتر آغاز می‌کردند اما تا جایی که بنده اطلاع دارم، ساماندهی نیروی انسانی را از مرداد ماه آغاز کردند بنابراین طبیعی است که وقتی کار دیر انجام شود، مهر با کمبود معلم مواجه شوند.
با این حال بنده همچنان معتقدم اگر دولت فربه شود رسیدگی به وضعیت معیشتی کارکنان ضعیف‌تر می‌شود بنابراین پولی که به کارمندان پرداخت می‌شود میان تعداد بیشتری تقسیم شده و سهم هر فرد کمتر می‌شود باید این نکته را در اقتصاد آموزش و پرورش در نظر گرفت.
آموزش و پرورش امروز با 107 هزار مدرسه به شیوه 170 سال قبل که 20 یا 30 مدرسه وجود داشت، اداره می‌شود و این یک خطای بزرگ است؛ صفر تا صد فرایند جذب معلم و چاپ و توزیع کتاب‌های درسی توسط دولت انجام می‌شود و دولت تمام فعالیت‌های آموزش و پرورش را به طور کامل انجام می‌دهد در چنین شرایطی طبیعی است که وزیر نمی‌تواند امور را اداره کند.
اداره مدارس باید به روش‌های مختلف انجام شود
اگر چه قانون اساسی بر آموزش رایگان تأکید دارد اما اعلام نشده صفر تا صد امور بر عهده دولت است با این حال دولت تمایل دارد تمام امور آموزش و پرورش را عهده‌دار شود و توان آن را ندارد، معتقدم با یک نسخه نمی‌توان آموزش و پرورش را اداره کرد و باید چند سبک در اداره مدارس به کار گرفت.
80 درصد مدارس را می‌توان به شیوه فعلی اداره کرد اما دولت می‌تواند درصدی از مدارس به ویژه در مناطق محروم و مرزی را مستقیم اداره نکند یعنی دولت فضا و تجهیزات را اختصاص دهد و تأمین معلم توسط بخش غیردولتی انجام شود ضمن آنکه پرداخت حقوق معلمان طی تفاهم‌نامه‌ای میان آموزش و پرورش و بخش خصوصی با پرداخت هزینه از سوی آموزش و پرورش به بخش خصوصی و پس از آن از جانب آنها به معلمان انجام شود!
معلمان رسمی آموزش و پرورش به سختی به مناطق محروم و مرزی می‌روند و دائم به دنبال انتقال به شهر هستند اما می‌توان از فارغ التحصیلان دانشگاهی و بومی این مناطق در همراهی با بخش خصوصی برای تدریس در مدارس دولتی استفاده کرد.
همچنین می‌توان این افراد را بعد از چند سال تدریس با برگزاری آزمون در آموزش و پرورش استخدام کرد.
روش دیگر برای جبران کمبود معلم، اضافه تدریس معلمان متقاضی است؛ هم‌اکنون تعدادی از معلمان شغل دوم دارند در حالیکه می‌توان ساعات فعالیت معلمان علاقه‌مند را از 24 ساعت به 30 ساعت در هفته افزایش و حقوق آنها را 25 درصد اضافه کرد این روش قطعاً با استقبال معلمان هم مواجه خواهد شد ضمن اینکه به جای داشتن 5 معلم با 24 ساعت فعالیت هفتگی می‌توان 4 معلم با 30 ساعت فعالیت داشت و بخشی از کمبود معلم را کاهش داد.
تسنیم: نگاه شما به تأمین معلم و ضرورت استخدام معلمان مورد نیاز و مقایسه آن با فرآیند چاپ کتاب‌های درسی و هر بخش دیگر آموزش و پرورش قابل قبول نیست؛ قطعاً هرگونه نگرش اقتصادی و ادعای صرفه‌جویی در استخدام معلم برای کنترل هزینه‌های این وزارتخانه کلیدی در مرحله نخست، دانش‌آموزان مدارس دولتی عادی را قربانی خود می‌کند؛ یعنی همین وضعیتی که امروز شاهد آن و رسیدن کلاس‌های درس به 40 نفر یا بیشتر هستیم!
معتقدم دانشگاه فرهنگیان تنها راهکار تأمین معلم نیست بلکه باید از فارغ التحصیلان توانمند سایر دانشگاه‌ها هم برای معلمی استفاده کرد، عده‌ای معتقدند که نباید آنها را استخدام کرد و تنها روش جذب معلم، 4 سال آموزش در دانشگاه فرهنگیان است.
دانشگاه فرهنگیان با مراکز تربیت معلم تفاوت بسیاری دارد
دانشگاه فرهنگیان امروز مراکز تربیت معلم دوران شهیدان رجایی و باهنر نیست! این دو بزرگوار در آن ایام، معلمان را شبانه‌روزی در اختیار داشتند اما اکنون دانشگاه فرهنگیان اینگونه نیست. ایده‌آل‌های دوران تربیت معلم اکنون در دانشگاه فرهنگیان وجود ندارد همچنین این دانشگاه از نظر فضا، هیئت علمی و تجهیزات با کمبودهای بسیاری مواجه است.
ظرفیت سالانه پذیرش دانشجومعلم در دانشگاه فرهنگیان 17500 نفر است و حتی اگر سالانه این تعداد فارغ‌التحصیل شوند بازهم پاسخگوی نیاز به معلم نیست چون میزان بازنشستگی معلمان بیش از 50 هزار نفر در سال است.
تسنیم: پس با همین استناد خود شما که "حتی اگر سالیانه 17500 دانشجومعلم در دانشگاه فرهنگیان را جذب کنیم بازهم با کمبود معلم مواجه خواهیم شد" پس چطور شما در دوره وزرات خود تصمیم به کاهش جذب دانشجومعلمان به حدود 3 هزار نفر در سال گرفتید؟!! از سوی دیگر تصمیم‌گیری درباره مواردی که شما می‌گویید باید 6 سال قبل اتخاذ می‌شد یعنی همان سالی که تصمیم گرفته شد ظرفیت دانشگاه فرهنگیان کاهش یابد اما در عین حال شما به دنبال استخدام معلم به تعداد کافی نرفتید!
بنده سال 1394 این سخنان را بیان و ماده 28 یعنی استخدام فارغ‌التحصیلان سایر دانشگاه‌ها را عملیاتی کردم البته رویکردها متفاوت است؛ برخی همانند بنده فکر می‌کنند و برخی متفاوت با آن؛ بنده معتقدم در وضعیت فعلی چاره‌ای جز این راهکارها نداریم و همان طور که مشاهده کردید در حالیکه به کارگیری معلمان خرید خدمات را متوقف کرده بودند مجدد امسال آنها را به کار گرفتند.
نامه‌هایی که بنده برای استخدام سالانه 10 تا 20 هزار معلم به دولت وقت نوشتم در بایگانی آموزش و پرورش موجود است اما هیچگاه با آنها موافقت نشد، برخی تصور می‌کنند که بنده نخواستم استخدام انجام شود در حالیکه اجازه ندادند، دولت فعلی در حمایت از آموزش و پرورش بسیار بهتر عمل کرده است.
ضمن تشکر از دولت فعلی که همکاری خوبی با آموزش و پروش دارد باید بگویم که در ایام وزارت بنده کل بودجه آموزش و پرورش، 31 هزار میلیارد تومان بود اما دولت فعلی فقط 44 هزار میلیارد تومان به رتبه بندی اختصاص داد اما متأسفانه در آموزش و پرورش نتوانستند به خوبی آن را اجرایی کنند.