کیوی که به انگور فرنگی چینی نیز شناخته میشود، گیاه بومی جنوب چین و میوه ملی جمهوری خلق چین است. طبق آمار سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (فائو) در حال حاضر ایران پنجمین تولیدکننده کیوی در جهان است. چین با تولید ۵۰ درصد کیوی جهان، رتبه اول را به خود اختصاص داده است و نیوزلند، ایتالیا و یونان به ترتیب رتبه‌های دوم، سوم و چهارم جهان را دارند.
علت نامگذاری کیوی
به گزارش تابناک، نام این گیاه از نام گونه‌ای پرنده زیبا گرفته شده که در نیوزیلند پرنده ملی بود و در دهه شصت میلادی به این میوه داده شد (پرنده کیوی).
رتبه ایران در تولید کیوی
طبق آمار سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (فائو) در حال حاضر ایران پنجمین تولیدکننده کیوی در جهان است. چین با تولید ۵۰ درصد کیوی جهان، رتبه اول را به خود اختصاص داده است و نیوزلند، ایتالیا و یونان به ترتیب رتبه‌های دوم، سوم و چهارم جهان را دارند.
ایران در بین صادرکنندگان جهان
کشورمان از نظر صادرات بعد از ایتالیا، نیوزیلند، شیلی، بلژیک، یونان، هلند و فرانسه در رده هشتم جهان قرار گرفته است که رییس اتحادیه باغداران علت پایین بودن میزان صادران کیوی را به نبود صنایع فرآوری و بسته‌بندی عنوان می‌کند.
درخت کیوی در کجای ایران کشت میشود؟
گفتیم کیوی از کدام کشور است. بیش از ۸۰۰۰ هکتار سطح زیر کشت کیوی در ایران است که با توجه به سازگاری درختان کیوی با اقلیم شمال کشور و همچنین بالا بودن میزان برداشت این محصول باغات کیوی روز به روز در دو استان مازندران و گیلان روبه گسترش هستند و تولید سالانه این میوه نیز روند افزایشی دارد.
فصل برداشت کیوی
کلیه تولیدکنندگان کیوی بایستی کیوی را با رسیدن بریکس یا قند میوه به حداقل ۶/۵ (شش و نیم) درصد برداشت نمایند. به طورکلی از نظر زمانی متوسط مقدار قند میوه در نواحی مرکزی استان مازندران اوایل آبان و در نواحی غرب مازندران و شرق گیلان نیمه‌ی آبان، ۶/۵ درصد بوده و مناسب برداشت است.
تاریخچه ورود کیوی به ایران
دکتر محمدامین البرزی در سال ۱۳۴۷ تعداد یکصد اصله نهال کیوی از فرانسه وارد ایران کرد، اما وی اقدام گسترده‌ای جهت کاشت و تولید این محصول انجام نداد.
محمدعبدالله محسنی، معلم جوانی بود که در سال ۱۳۶۲ در سفر به مازندران با البرزی آشنا شد و ایده‌ی توسعه و تولید این میوه ناشناخته به ذهنش رسید. وی باغی به مساحت ۱۰ هکتار در روستای فقیه‌آباد نشتارود تنکابن که به باغ البرزی معروف بود، اجاره کرد و همزمان شروع به مطالعه و ترجمه مقالات فرانسوی و نیوزلندی مرتبط با کاشت و پرورش کیوی کرد؛ محسنی در ادامه راه شغل معلمی را کنار گذاشت و با تلاش و پشتکار فراوان به تولید کیوی در مازندران و گیلان مشغول شد.
کیوی، محصولی بود که ایرانیان شناختی از آن نداشتند و بسیاری بر این باور بودند که این میوه جنبه دارویی دارد؛ بنابراین توسعه پرورش و تولید آن، ابتدا باید مردم با این محصول جدید آشنا می‌شدند. وی به مدت ده سال به معرفی و گسترش کیوی در منطقه مشغول بود و در سفرهای متعدد به شهرهای مختلف، کیوی را بین باغداران، میوه فروشی‌ها و مردم، حتی به‌صورت رایگان توزیع می‌کرد تا به تدریج برای مردم معرفی و ذائقه سازی شود.
از دیگر اقداماتی که محسنی برای شناساندن و گسترش این میوه انجام داد، دیدار و گفتگو با امام جمعه وقت تنکابن بود. محسنی درباره آینده درخشان و زمینه‌های صادراتی آن محصول به امام جمعه توضیحاتی ارائه داد و ایشان نیز در خطبه‌های خود مردم را به کاشت کیوی تشویق کرد.
کار مهم و ارزشمند دیگری که محسنی در راستای معرفی کیوی انجام داد، این بود که مقالاتی درباره پیشینه این میوه، راه‌های تکثیر و پرورش، مراحل و انواع کشت، وضعیت کشت آن در سایر کشورها، کاربرد و خواص آن در نشریات و رسانه‌ها چاپ کرد و همچنین در اولین نمایشگاه کیوی ایران به باغداران مشاوره‌های رایگان نیز می‌داد.
در سال ۱۳۶۶ و ۱۳۶۷ مقالاتی با عنوان‌های «کیوی، میوه مناطق گرم و مرطوب»، «مزه میوه کیوی بسیار مطبوع، شیرین و کمی ترش، نزدیک به توت فرنگی است»، «نهال کیوی از درختان اصیل مادر»، «آیا بازگشت سرمایه در کشت کیوی تا چه حد قابل تضمین است؟»، «۲۲ بهمن امسال از اولین و بزرگترین نمایشگاه کیوی ایران در ۵ کیلومتری تنکابن دیدن کنید»، «کشت و پرورش کیوی در چین»، «راه‌های تکثیر و اصول پرورش درخت کیوی» و... منتشر شد. در نهایت با تلاش‌های محمد عبدالله محسنی و سایر تولیدکنندگان، اوایل دهه ۷۰ کیوی در سبد میوه خانوار جای گرفت.
همه چیز درباره کیوی و خاصیت‌های آن
کیوی میوه‌ی زیبایی است که از نظر اندازه، تقریبا قد یک تخم مرغ است! پوست کُرکدار کیوی دور ِ میوه‌ی سبز رنگ و با دانه‌های سیاه رنگش را گرفته و مرکزی نرم و سفید رنگ دارد. وقتی کیوی را پوست می‌گیرید، خیلی دوست داشتنی‌تر به نظر می‌رسد! این میوه طعمی ترش و شیرین دارد که خیلی‌ها عاشقش هستند.
ویتامین کیوی چیست؟
کیوی جدای از زیبایی و طعم منحصر بفردش، فواید زیادی برای سلامتی دارد؛ منبع خوبی از ویتامین C (اسید اسکوربیک) بوده و مقادیر قابل توجهی ویتامین A، E و K دارد. محتوای معدنی کیوی شامل پتاسیم، کلسیم، منیزیم و فسفر میشود.
تمام این مواد مغذی مهم در کیوی را به فیبری که دارد اضافه کنید! کیوی هم کم کربوهیدرات است و هم کم کالری. کیوی در همه جای دنیا وجود دارد و شما می‌توانید آن را به تنهایی یا در اسموتی مصرف کنید. حتی می‌توانید کیوی را به سالادتان اضافه کنید.
۱. کمک به تسکین علائم آسم: کیوی می‌تواند به تسکین علائم آسم کمک کند، علائمی مانند سرفه و خس خس سینه. ویتامین C و آنتی اکسیدان‌های کیوی به درمان آسم کمک می‌کنند.
۲. کمک به گوارش: افرادی که مشکلات گوارشی دارند باید بیشتر کیوی بخورند. این میوه حاوی مقدار زیادی فیبر غذایی است که برای گوارش مفید است.
۳. کنترل قند خون: افرادی که دیابت نوع اول یا دوم دارند هم می‌توانند کیوی بخورند. شاخص گلیسمی کیوی از ۴۷ تا ۵۸ است، بنابراین قند خون‌تان را چندان بالا نمی‌برد.
۴. کمک به خواب بهتر: آن‌هایی که نمی‌توانند از یک خواب عمیق و با کیفیت بهره ببرند، می‌توانند با خوردن کیوی این مشکل را حل کنند.
۵. تقویت سلامت قلب و عروق: کیوی سرشار از ویتامین C و E، پلی فنول‌ها و پتاسیم است.
۶. تقویت سیستم ایمنی: ویتامین C فراوان موجود در کیوی می‌تواند سیستم ایمنی‌تان را تقویت کند.
۷. تقویت بینایی: کیوی برای بینایی نیز مفید است، زیرا دارای ترکیباتی به نام لوتئین و زیاکسانتین است که برای بینایی سودمندند.
۸. مبارزه با آکنه: کیوی به دلیل ویژگی‌های ضد التهابی که دارد برای مبارزه با آکنه مفید است و علائمی، چون درد و التهاب آکنه را تسکین می‌دهد.
۹. جوانسازی پوست: کیوی به این دلیل که سرشار از ویتامین C است، برای پوست بسیار عالی است.
۱۰. درمان ترک لب‌ها: کیوی می‌تواند لب‌های خشک و ترک خورده را به خوبی لایه برداری کند و سلول‌های مرده‌ی پوست را از آن بردارد.
انواع کیوی
جالب است بدانید کیوی فقط یک نوع نیست و انواع مختلفی دارد.
کیوی هایوارد
کیوی هایوارد یکی از محبوب‌ترین گونه‌های کیوی است که عمری طولانی دارد. ارتفاع درخت این نوع کیوی به حدود ۹ متر می‌رسد و در دسته‌ی گیاه با ساختار قوی قرار می‌گیرد. گیاهن ماده برای گرده افشانی به گیاه نر نیاز دارد. میوه کیوی هایوارد پوششی قهوه‌ای کرکی دارد که در زمان رسیدن میوه بسیار شیرین است.
برداشت میوه کیوی هایوارد به طور عمده از ماه خرداد و تیر آغاز میشود و تا زمستان ادامه دارد. کیوی هایوارد به یک دوره بدون یخبندان در حدود ۲۲۵ تا ۲۴۰ روز نیاز دارد تا به میوه دهی برسد. گیاه کیوی می‌تواند مقداری یخبندان را تحمل کند اگر چه شاخه‌های جوان و میوه‌ها بسیار حساس هستند. گیاه کیوی هایوارد در برخی مناطق نیاز به محافظت در برابر باد شدید و آفتاب گرم تابستان دارد. این گیاه برای رشد خود نیاز به آب کافی و سایه تابستانی دارد.
کیوی سبز
کیوی سبز را در تمام طول سال می‌توانید در فروشگاه میوه و سبزیجات پیدا کنید. به بیان دیگر در دسترس‌ترین نوع کیوی همین کیوی سبز است. این میوه به نسبت هر میوه‌ی دیگری فواید تغذیه‌ای فراوانی دارد همچنین سرشار از ویتامین C و فیبر و پتاسیم است. کیوی سبز ٖآبدار و شیرین است و به مانند دیگر گونه‌های کیوی پوست قهوه‌ای کرک دار است. تمام قسمت‌های کیوی حتی پوست آن را می‌توانید بخورید، زیرا سرشار از مواد معدنی و مغذی است.
کیوی زرد یا کیوی طلایی
کیوی زرد یا کیوی طلایی یکی دیگر از گونه‌های محبوب کیوی است. این نوع کیوی طعمی شیرین‌تر از کیوی سبز دارد و به نسبت کوچکتر است. پوست بیرونی کیوی زرد نازک است و کرک‌های کمتری دارد. این میوه در مناطق گرمسیر پرورش داده میشود و بیشتر از سایر میوه‌ها در برابر سرما مقاوم است.
نیوزلند اولین کشوری بود که اقدام به پرورش کیوی طلایی کرد. هم اکنون ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان این میوه است. بهترین مکان برای کاشت این میوه در ایران شهر چوبر تالش در شمال ایران است، اما به تازگی در اکثر نقاط شمال کشور اقدام به کاشت و پرورش کیوی طلایی می‌کنند.
کیوی تو سرخ
کیوی تو سرخ به مانند دیگر گونه‌های کیوی اصالتا متعلق به چین است. بخش داخلی این نوع کیوی به رنگ قرمز است و طعمی شیرین و نرم دارد. اندازه این نوع کیوی از دیگر گونه‌های کیوی کوچکتر است و پوستی بسیار نازک دارد. کیوی تو سرخ فیبر بالایی دارد و سرشار از پروتئین است.
تفاوت قابل توجهی که کیوی تو سرخ با کیوی زرد و سبز دارد در میزان کالری موجود در آن است. این کیوی کالری بسیار کمتری نسبت به دیگر گونه‌های کیوی دارد.
یکی از نگرانی‌های مصرف کنندگان این نوع میوه اصلاح ژنتیکی بودن آن به دلیل رنگ قرمز است که و باید در جواب گفت که این میوه هیچ گونه اصلاح ژنتیکی در ارتباط با آن انجام نشده و این نوع کیوی از گونه‌های نادر و منحصر به فرد این میوه است.
منبع: عصر ایران