پس از کش و قوس‌های فراوان بالاخره با ورود دوباره کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، آیین‌نامه توزیع اینترنتی دارو به امضای وزرای بهداشت و ارتباطات رسید. وزیر بهداشت در حاشیه این جلسه گفت: «۱۰۰ درصد با توزیع اینترنتی دارو موافق است.» و باقری‌اصل معاون وزیر ارتباطات نیست وعده داد تا پایان فروردین ماه آیین‌نامه این طرح ابلاغ میشود. وعده‌ای که همچنان توسط وزارت بهداشت عملیاتی نشده است. این در حالی است که سکوها آمادگی کامل برای رساندن دارو به دست بیماران در درب منازل‌شان را دارند.
تهیه برخط دارو زیرساخت رفاه حال مردم
ماجرای پیرزن تنهایی که برای تهیه داروهایش متوسل به پلیس شده بود بازتاب قابل توجهی در رسانه‌ها داشت. در حال حاضر طبق آخرین آمار، حدود ۳ میلیون معلول و ۱۰ میلیون سالمند در کشور وجود دارد که هرکدام از آنها ممکن است در صورت نیاز به مصرف مستمر دارو، برای تهیه حضوری آن با محدودیت مواجه باشند. اینجاست که اهمیت دسترسی برخط چنین افرادی به دارو مشخص میشود.
علاوه بر این، مطابق سندی که معاونت سیاستگذاری اقتصادی وزارت اقتصاد درباره عرضه اینترنتی دارو منتشر کرده است، ۴۷ کشور در جهان امکان خرید داروی نسخه‌ای و بدون نسخه به صورت برخط را دارند. همچنین در ۹۰ کشور تنها امکان خرید داروهای بدون نسخه وجود دارد. از این رو می‌توان عرضه برخط دارو را یک تجربه بین المللی دانست که بسیاری از کشور‌ها آن را پشت سر گذاشته‌اند و هم اکنون آن را به رسمیت می‌شناسند.
افزون بر این‌ها، بر اساس گزارش پژوهشی شرکت پریسیدنس ریسرچ، حجم بازار فروش برخط دارو در جهان در سال ۲۰۲۱ شصت میلیارد دلار بوده است که پیش‌بینی میشود تا سال ۲۰۳۰ حجم این بازار به ۲۵۶ میلیارد دلار برسد. این پیش‌بینی نشان می‌دهد که رشد بازار فروش اینترنتی دارو بیشتر از رشد فروش دارو می‌باشد بطوری‌که سهم بازار فروش اینترنتی دارو نسبت به کل بازار از ۶ درصد در سال ۲۰۲۲ به ۱۹ درصد در سال ۲۰۳۲ می‌رسد. به عبارت دیگر سهم بازار فروش اینترنتی دارو نسبت به کل بازار تا سال ۲۰۳۲ بیش از ۳ برابر خواهد شد؛ بنابراین اقبال عمومی به خرید اینترنتی دارو نسبت به خرید حضوری در آینده افزایش پیدا خواهد کرد و این امر نشانگر سودمند بودن این موضوع، هم برای طرف عرضه (داروخانه‌ها) و هم برای طرف تقاضاست.
وزارت بهداشت: آیین نامه بزودی ابلاغ میشود
در ۲۲ خرداد ۱۴۰۱، هیات وزیران در «تبصره ۲ ماده ۸ آیین‌نامه حمایت از تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین در حوزه سلامت»، وزارت بهداشت را مکلف کرده است تا ظرف مدت دو ماه، با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ضابطه‌ای تدوین کرده و در آن زمینه عملیاتی شدن توزیع دارو از طریق سکوها (پلتفرم) و کسب و کار‌های اینترنتی را با رعایت اصل رقابت و جلوگیری از انحصار عملیاتی نماید.
تعلل وزارت بهداشت در تدوین آیین‌نامه، موجب شد کمیسیون اصل ۹۰ مجلس در ۲۲ آذر ۱۴۰۲ به موضوع وارد شود و نهایتا این کمیسیون به وزارت بهداشت مهلتی یک ماهه برای تدوین دستورالعمل عرضه برخط دارو داد. با این حال در تمام این مدت، نه تنها اقدام مثبتی از سوی وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو برای تعیین تکلیف هر چه سریعتر دستورالعمل عرضه برخط دارو دیده نشد، بلکه هر از چندگاهی مسئولان این وزارتخانه به اظهار نظر‌های ضد و نقیض درباره این موضوع پرداختند. در بهمن ماه ۱۴۰۲ وزیر بهداشت در برنامه صف اول وعده ایجاد سامانه توزیع اینترنتی دارو را در دهه فجر داد اما باز هم این طرح عملیاتی نشد.
در نهایت با ورود دوباره کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، آیین‌نامه توزیع اینترنتی دارو به امضای وزرای بهداشت و ارتباطات رسید. وزیر بهداشت در حاشیه این جلسه گفت: «۱۰۰ درصد با توزیع اینترنتی دارو موافق است.» و باقری‌اصل معاون وزیر ارتباطات نیست وعده داد تا پایان فروردین ماه آیین‌نامه این طرح ابلاغ میشود. وعده‌ای که همچنان توسط وزارت بهداشت عملیاتی نشده است.
در همین خصوص رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت میگوید:«آیین نامه توزیع اینترنتی دارو اصلاح شده و طی چند روز آینده با امضای وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به دانشگاه‌های علوم پزشکی و مجموعه‌های ذینفع ابلاغ می شود.»
مظهری با اشاره به تسهیل دسترسی بیمار به دارو با اجرای فروش اینترنتی دارو، افزود:«در طول یک سال حدود ۵۰۰ میلیون نسخه الکترونیکی در کشور ثبت می شود.»
وی گفت: «با اجرای این طرح، وقتی نسخه الکترونیکی برای بیمار تجویز و کد رهگیری ارسال شود، سامانه هایی در اختیار بیمار قرار می گیرد که محدوده‌ی جستجو و محل تحویل داروی مورد نیاز را انتخاب میشود.»
مظهری با اشاره به مشمول شدن فروش اینترنتی دارو در حوزه سرپایی افزود:«در این سکوها حتی امکان ارتباط صوتی و تصویری بین مسئول فنی داروخانه با بیمار فراهم می شود تا درصورت نیاز برای مصرف دارو آموزش های لازم را دریافت کنند.»
رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت گفت:«با اجرای این طرح سهولت دسترسی بیماران به داروهای مورد نیاز افزایش خواهد یافت.»
در پایان مظهری با بیان اینکه داروهایی که حمل آنها نیاز به شرایط ویژه (سرما) دارد مشمول این سرویس‌ها نمی شوند ، گفت:«برای بیماران خاص که داروهای بسیار حساس وگران‌قیمت مصرف می کنند با ورود نهادهای حاکمیتی و وزارت بهداشت، سرویس دهی متفاوت در نظر گرفته می شود.»
حال باید دید که وزارت بهداشتی‌ها چقدر در تحقق این وعده جدید خود صادق هستند.