مسافرت‌های بین شهری در روزهای نه‌چندان دور از طریق جاده‌های پر دست‌انداز و باریک انجام می‌شد. این جاده‌ها مستعد تصادف رانندگی بودند. به همین دلیل دولت‌ها به فکر ساخت آزادراه‌ها افتادند که عرض بسیار بیشتری داشتند و کیفیت و ایمنی رانندگی در آنها به صورت قابل توجهی افزایش می‌یافت؛ اما ساخت و نگهداری این راه‌ها مستلزم هزینه بسیار زیادی است. به همین دلیل دولت‌ها با دریافت عوارض آزادراهی از شهروندان بخشی از این هزینه‌ها را جبران می‌کنند.
در گذشته هر خودرو باید در کنار این جایگاه‌ها می‌ایستاد تا برای پرداخت عوارض جاده‌ای اقدام کند، اما با حذف این جایگاه‌ها، دوربین‌هایی در آزادراه‌ها نصب شده است که پلاک خودروها را ثبت می‌کنند. با ثبت پلاک خودرو، مبلغ عوارض به شماره همراه مالک خودرو ارسال خواهد شد. مالکان ماشین پس از مشاهده عوارض خودرو باید در موعد مقرر برای پرداخت آن اقدام کنند، در غیر این صورت به آنها جریمه دیرکرد تعلق می‌گیرد.
پرداخت عوارض آزادراهی بدون توقف یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بسیاری از ما در طول سفر است. طی کردن مسیر بدون نیاز به توقف در صف‌های طولانی پرداخت عوارض خودرو، بدون شک سفر ما را لذت‌بخش‌تر می‌سازد. از اسفند سال ۱۳۹۷ فرآیند پرداخت عوارض آزادراهی در چهار آزادراه تهران-ساوه، تهران-قم، کرج-قزوین و قزوین-زنجان به‌صورت الکترونیکی قابل پرداخت شد و راهکارهایی نیز برای بهره‌مندی از این امکان معرفی شدند.
در حال حاضر آزادراه‌هایی مانند تهران ـ ساوه، کرج ـ قزوین، قزوین ـ زنجان و تهران ـ قم دارای سیستم الکترونیکی است و به‌همین‌دلیل نیز در این مسیرها ایستگاه یا جایگاهی برای پرداخت عوارض آزادراهی وجود ندارد و افراد باید برای پرداخت عوارض الکترونیکی اقدام کنند.
مالکان ماشین‌ها باید پس از استعلام عوارض آزادراهی، مبلغ تعیین‌شده را در زمان مقرر پرداخت کنند. در غیر این صورت به هزینه عوارض آزادراهی، جریمه دیرکرد هم تعلق می‌گیرد.
نرخ این عوارض با توجه به موارد متعدد، متفاوت است. مواردی از جمله مسیر (نوع آزادراه)، نوع خودرو (وانت، شخصی، ماشین سنگین)، بر نرخ عوارض تاثیر می‌گذارد.
نرخ عوارض آزادراهی به صورت منظم هر ساله با درصد مشخصی افزایش همراه است.
روش استعلام عوارض آزادراهی
مبلغ عوارض آزادراهی به محض عبور خودرو از دوربین‌های ثبت عوارض، به مالک ماشین پیامک می‌شود اما راه‌های دیگر نیز برای استعلام عوارض آزادراهی وجود دارد:
- مراجعه به سامانه تهران من
- استعلام بدهی عوارض آزادراهی از طریق کد دستوری *720*8#
- استعلام بدهی عوارض آزادراه‌ها از طریق تماس با تلفن گویا ۱۵۳۱
روش پرداخت عوارض آزادراهی
با آنلاین شدن ثبت عوارض آزادراهی، روش‌های مختلفی برای پرداخت آن در نظر گرفته شده است. آزادراهی با استفاده از روش‌های مختلفی امکان‌پذیر است.
پرداخت با خودپردازها
استفاده از دستگاه‌های خودپرداز، برای پرداخت عوارض آزادراهی، یکی از ساده‌ترین روش‌ها است. در این روش با وارد کردن مشخصات درج‌شده در پیامک می‌توان با دستگاه‌های خودپرداز، عوارض آزادراهی را پرداخت کرد.
مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت
گرچه پرداخت عوارض از روش‌های غیرحضوری سریع‌تر و بهتر است اما اگر به هر دلیلی نتوانستید از راه‌های آنلاین یا غیرحضوری استفاده کنید، می‌توانید با مراجعه به هر یک از دفاتر پیشخوان دولت در سراسر کشور، عوارض آزادراهی را بپردازید.
پرداخت با برچسب عوارض (تگ)
با نصب برچسب عوارض روی شیشه ماشین، با هر بار عبور از عوارضی آزادراه‌ها، مبلغ مورد نظر از حساب بانکی مالک خودرو کم می‌شود. برای این کار، حساب مرتبط با برچسب عوارضی باید شارژ شود تا مشکلی برای برداشت مستقیم مبلغ عوارض به وجود نیاید.
پرداخت آنلاین عوارض آزادراهی
با اینترنتی شدن تعیین عوارض آزادراهی از طریق ثبت پلاک خودرو، روش‌های آنلاینی برای پرداخت آن در نظر گرفته شده است. در حال حاضر اپلیکیشن‌های مختلفی برای این منظور، خدمات پرداخت ارائه می‌دهند. یکی از مهم‌ترین اپلیکیشن‌های پرداخت آنلاین عوارض آزادراهی، سامانه «تهران من» است.
پرداخت عوارض آزادراهی با کد دستوری #۸*۷۲۰*
با شماره‌گیری کد دستوری #۸*۷۲۰* می‌توانید به راحتی عوارض آزادراهی خودروی خود را مشاهده و پرداخت کنید.
اپلیکیشن‌های پرداخت عوارض آزادراهی
با نصب اپلیکیشن‌های مربوط به پرداخت قبوض روی موبایل خود می‌توانید به سادگی عوارض خودرو را مشاهده و پرداخت کنید. در این اپلیکیشن‌ها نیز مانند پیشخوان 24 با وارد کردن شماره پلاک خودروی خود، عوارض آزادراهی خودروی شما نمایش داده می‌شود و می‌توانید آن را پرداخت کنید. .
کسر مستقیم عوارض از حساب بانکی
در این روش، با موافقت کاربر و دادن اجازه برداشت از حساب، مبلغ عوارض در ازای هر بار تردد در آزادراه‌ها به صورت خودکار از حساب بانکی اعلام شده توسط کاربر کسر و پس از برداشت به وی اطلاع‌رسانی می‌شود.
پرداخت عوارض آزادراهی با دستگاه کارت‌خوان
برای راحتی هموطنان در روند پرداخت و استعلام عوارض، امکان پرداخت عوارض آزادراهی از طریق دستگاه‌های کارت‌خوان نیز فراهم شده است.
پرداخت عوارض آزادراهی از سایت بانک مسکن
رانندگان خودروهاي كشور مي‌توانند نسبت به تهيه يك برچسب پرداخت الكترونيكي عوارض بانک مسکن اقدام و با نصب آن پشت شيشه خودرو خود پرداخت بدون توقف را تجربه کنند. روش‌های تهیه برچسب بانک مسکن:
- شعب منتخب بانک مسکن
- خرید از سامانه اینترنتی بانک مسکن
- مراجعه حضوری به نمایندگان فروش
- ایستگاه عوارض مجهز به سیستم پرداخت الکترونیکی عوارض
پرداخت سازمانی عوارض آزادراهی
در مدل پرداخت سازمانی عوارض، شرکت‌ها و کسب‌وکارهایی که صاحب تعدادی خودرو هستند می‌توانند از خدمات پرداخت گروهی برای مدیریت عوارض آزادراهی استفاده کنند.
در پرداخت عوارض آزادراهی حتما به این نکات توجه داشته باشید:
- هر خودرو باید قبل، حین یا پس از تردد از طریق یکی از روش های پرداخت پیش‌بینی شده نسبت به پرداخت عوارض آزادراهی اقدام کند.
- در تمامی روش های پرداخت، ورود اطلاعات صحیح برعهده کاربر است و در صورت اشتباه وارد کردن مشخصات، عواقب بعدی متوجه مالک خودرو خواهد بود.
- درصورتی‌که مالک خودرو نسبت به پرداخت عوارض اقدام نکند، این بدهی درست مانند جریمه باید در زمان‌هایی مثل خرید و فروش خودرو تسویه شود.