به گزارش ایسنا، «نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر ارمنستان امروز (سه‌شنبه) در مجمع بین‌المللی «گفت‌وگوی ایروان»، این اجلاس را بستر مهمی برای بحث در مورد موضوعات دستورکار بین‌المللی و منطقه‌ای، اشتراک‌گذاری افکار و ایده‌ها خواند.
پاشینیان گفت: «به‌ویژه می‌خواهم به سؤالی که بیش از همه مورد توجه این مخاطبان است، بپردازم؛ آیا صلح پایدار و همیشگی در منطقه قفقاز جنوبی ممکن است و آیا واقع‌بینانه است؟ این سوالی است که تنها ارمنستان نباید به آن پاسخ دهد. من سعی می‌کنم به این سوال از طرف خودمان پاسخ دهم و دیدگاه ارمنستان را بیان کنم.»
نخست وزیر ارمنستان با بیان اینکه «صلح پایدار در قفقاز جنوبی نه تنها ممکن، بلکه واقع‌بینانه است»، گفت: «اکنون سعی می‌کنم با چند نکته کلیدی توجیهات موضع خود را ارائه کنم. باید به مذاکرات پیمان صلح بین ارمنستان و آذربایجان اشاره کنم.»
او افزود: «بسیار شنیده‌اید که روی ۸۰ درصد پیش‌نویس پیمان صلح، توافق شده است. بر اساس نتایج فعلی پیش‌نویس معاهده صلح، ۱۳ ماده و مقدمه پیش‌نویس به طور کامل مورد توافق قرار گرفته است. سه ماده دیگر شامل ۲ جمله‌ای است که تا حدی مورد توافق قرار گرفته است. یکی از جملات آن ماده، مورد توافق است و دیگری نه.»
پاشینیان در سخنانش با اشاره به بیانیه ۹ نوامبر که پس از جنگ قره‌باغ در سال ۲۰۲۰ امضا شد، تاکید کرد که «هیچ ماده‌ای وجود ندارد که بگوید به موجب آن، قلمرو ارمنستان توسط کشور دیگری کنترل شود.»
نخست‌وزیر ارمنستان تاکید کرد: «با توجه به اینکه مفاد مورد توافق شامل تمام یا کلیدی‌ترین مفاد ایجاد روابط در سطح بین‌المللی است، ایروان پیشنهاد می‌کند آنچه را که در حال حاضر توافق شده است، امضا کرده، سند اساسی داشته باشیم و سپس در مورد بقیه موضوعات بحث را ادامه دهیم. به خصوص که یکی از مواد توافق شده پیمان صلح، شامل سازوکاری است که هر ۲ طرف را قادر می‌سازد تا از طریق یک مکانیسم مشترک به گفت‌وگوها ادامه دهند.
او همچنین گفت: «ناگفته نماند که بخش توافق شده پیمان صلح، شامل مفاد برقراری روابط دیپلماتیک بین ارمنستان و آذربایجان است. بنابراین، ما می‌توانیم به دنبال چنین راهکارهایی برویم. ما آن پیشنهاد را به صورت علنی و رسمی ارائه کرده‌ایم و من آمادگی خود را برای امضای متن توافقنامه صلح و برقراری روابط در اسرع وقت اعلام می‌کنم.»
سخنرانی پاشینیان در مجمع بین‌المللی گفت‌وگوی ایروان
تحولات در روند تعیین مرز ارمنستان و جمهوری آذربایجان
به گفته پاشینیان، موضوع مهم بعدی روند «تعیین حدود مرزهاست که در آن تغییر قابل‌توجهی هم وجود دارد. این تغییر با این واقعیت بیان می‌شود که کمیسیون‌های مربوطه ارمنستان و آذربایجان اخیرا آیین‌نامه فعالیت مشترک کمیسیون‌های تعیین مرز را امضا کردند.»
براساس گزارش نیوز.ای‌ام، نخست‌وزیر ارمنستان افزود: «در آن آیین‌نامه آنچه طرفین در پیام ۱۹ آوریل اعلام کردند، ثبت شده است. به عبارت دیگر، اعلامیه آلماتی به‌عنوان اصل اساسی فرآیند مرزبندی ثبت می‌شود و ثبت می‌شود که طرفین در فرآیند تعیین مرز توسط آن اعلامیه هدایت خواهند شد. اکنون این آیین‌نامه طی مراحل داخلی در حال هماهنگ‌سازی داخلی است. مطمئن هستم که در ارمنستان، ما هر کاری در رابطه با آن انجام خواهیم داد. دولت این برنامه را پذیرفت و آن را برای تصویب قانون اساسی به شورای کیفری فرستاد.»
اظهارات پاشینیان در شرایطی مطرح می‌شود که پیشتر وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان با پیشنهاد ارمنستان مبنی بر امضای معاهده صلح بر اساس مفاد قبلا توافق‌شده، مخالفت کرده و در عین حال گفت به بحث در مورد مسائل حل‌نشده ادامه می‌دهد.
«آیخان حاجی‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان در واکنش به اظهارات وزیر خارجه ارمنستان گفت این پیشنهاد برای آن‌ها قابل قبول نیست. او تاکید کرد که معاهده صلح تنها زمانی می‌تواند امضا شود که همه مفاد مورد توافق قرار گیرند.
پیشتر وزیر امور خارجه ارمنستان در روز دوشنبه از ارائه پیش‌نویس توافقنامه صلح به جمهوری آذربایجان خبر داده بود. به گفته «آرارات میرزویان» وزیر امور خارجه ارمنستان، ایروان و باکو بر سر ۱۳ ماده از ۱۶ ماده پیمان صلح به طور کامل توافق کردند.
به گفته وزیر امور خارجه ارمنستان، آخرین متن پیشنهادات معاهده صلح ارائه‌شده به جمهوری آذربایجان شامل مواد مورد توافق کامل یا بخش‌هایی از مواد مورد توافق است و در متن این پیشنهادات، اختلاف‌نظر وجود ندارد. میرزویان گفت: «رویکرد ما در روند مذاکرات این است که بتوانیم متن مورد توافق را امضا کنیم. موضوعات باقی‌مانده ممکن است موضوع مذاکرات بعدی شود.»
سخنرانی پاشینیان در مجمع بین‌المللی گفت‌وگوی ایروان
پروژه «چهارراه صلح»
پاشینیان همچنین پروژه چهارراه یا تقاطع صلح را که توسط دولت ارمنستان توسعه یافته است، به شرکت‌کنندگان در کنفرانس «گفت‌وگوی ایروان» ارائه کرد.
به گزارش آرمن‌پرس، پاشینیان در سخنرانی خود در این کنفرانس گفت: «گشایش ارتباطات منطقه‌ای موضوع مهمی از نظر ارزیابی وضعیت در قفقاز جنوبی و ایجاد ثبات است.»
او افزود: «پروژه تقاطع صلح، نه تنها گشایش ارتباطات منطقه‌ای بین ارمنستان و آذربایجان، یعنی راه‌آهن، بزرگراه، خطوط احتمالی، خطوط لوله گاز احتمالی، خطوط برق و سایر کانال‌های ارتباطی را پیش‌بینی می‌کند، بلکه فرض بر این است که چنین ارتباطی وجود دارد. توسعه در ارمنستان و ترکیه هم صورت خواهد گرفت. البته چهارراه صلح همچنین برای ما مهم است، چرا که اگر اجرا شود، فرصتی برای ارتباط ریلی با ایران به دست می‌آوریم که روابط با آن برای ما بسیار مهم است، ما هم این فرصت را داریم که با ترکیه، اروپا و روسیه ارتباط ریلی داشته باشیم.»
پاشینیان تاکید کرد: «البته آذربایجان هم این امکان را دارد که از طریق خاک ارمنستان با ترکیه، ایران ارتباط ریلی داشته باشد، البته ایجاد ارتباط جاده‌ای و ریلی بین نخجوان و بخش اصلی آذربایجان از طریق خاک ارمنستان هم حائز اهمیت است. ما آمادگی برقراری چنین ارتباطی را داریم، اما باید این را هم بیان کنیم که امروز نخجوان از ارتباط حمل و نقل محروم نیست، زیرا نخجوان از طریق خاک ایران و ترکیه امکان ارتباط با جهان خارج را دارد.»
نخست‌وزیر ارمنستان افزود: «ارمنستان آماده اجرای این پروژه در هر زمان از جمله ایجاد ارتباط حمل و نقل بین بخش اصلی آذربایجان و نخجوان است.»
سخنرانی پاشینیان در مجمع بین‌المللی گفت‌وگوی ایروان
نقض بیانیه ۹ نوامبر
پاشینیان با اشاره به بیانیه سه‌جانبه ۹ نوامبر سال ۲۰۲۰ میلادی، همچنین جمهوری آذربایجان و روسیه را متهم کرد که به طور کامل به تعهدات بیانیه مذکور عمل نکرده‌اند.
پاشینیان اظهار داشت که دلیلی برای متهم کردن ارمنستان به عدم اجرای مفاد بیانیه سه جانبه ۹ نوامبر ۲۰۲۰ وجود ندارد. او گفت: «در بند هفتم بیانیه سه‌جانبه آمده است که آوارگان داخلی به قلمرو قره‌باغ و مناطق اطراف آن تحت نظارت دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد باز می‌گردند.»
او افزود: «همانطور که می‌بینید، پس از ۹ نوامبر ۲۰۲۰، زمانی که رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه، رئیس‌جمهور آذربایجان و من آن سند را امضا کردیم، نه تنها پناهندگان ارمنی که در آن زمان قره‌باغ و مناطق اطراف را ترک کرده بودند، بازگشت نکردند، بلکه در نتیجه پاکسازی قومی که دقیقا یک سال پیش رخ داد، قره‌باغ کاملا خالی از سکنه شده است.»
نخست‌وزیر ارمنستان همچنین بند هشتم بیانیه سه‌جانبه را یادآور شد که در آن آمده است: «اسیران جنگی، گروگان‌ها و سایر افراد بازداشت شده و همچنین اجساد کشته‌شدگان مبادله می‌شود.»
نیکول پاشینیان خاطرنشان کرد که هنوز اسیران جنگی ارمنی و دیگر افراد بازداشت شده در جمهوری آذربایجان وجود دارند که تا به امروز بازگردانده نشده‌اند.
او گفت: «این ماده‌ای است که در بیانیه سه‌جانبه ۹ نوامبر هم وجود دارد و همانطور که می‌بینید محقق نشده است. هیچ طرفی، دلیلی برای متهم کردن ارمنستان به عدم اجرای هیچ یک از مفاد بیانیه سه‌جانبه ۹ نوامبر ۲۰۲۰ ندارد. ارمنستان و هر ناظر بین‌المللی مستقل و عینی دلایلی دارند که بگویند دیگر شرکای ما در بیانیه سه‌جانبه حداقل به طور کامل به تعهدات خود عمل نکرده‌اند».