در میان گنجینه‌های طلایی پر زرق و برق از عصر برنز ایبری، یک جفت اشیاء قدیمی و خورده‌شده وجود دارد که باارزش‌ترین آنها است. (عصر برنز پسین ایبری ۵۰۰- ۱۳۰۰ قبل از میلاد مسیح است و زمان شکوفایی فرهنگ اسپانیای کنونی بود. ایبری‌ها تجارت و هنر را توسعه دادند و فرهنگ منحصر به فردی ایجاد کردند.)

شبه‌جزیره ایبِری در جنوب غربی اروپا قرار دارد و کشورهای اسپانیا، پرتغال، فرانسه، آندورا و جبل‌طارق را در بر می‌گیرد.

محققان دریافته‌اند که یک دستبند خورده‌شده و کدر و یک نیمکره توخالی زنگ‌زده که با طلا تزئین شده است، نه از فلز زیر زمین، بلکه با آهن از شهاب‌سنگ‌هایی که از آسمان سقوط کرده‌اند، ساخته شده‌اند.

این کشف که توسط رئیس بازنشسته حفاظت در موزه ملی باستان شناسی اسپانیا، سالوادور روویرا-لورنز انجام شده، در مقاله‌ای که در ژانویه منتشر شد فاش شد و نشان می‌دهد که فناوری و تکنیک‌های فلزکاری، بسیار پیشرفته‌تر از آن چیزی است که ما فکر می‌کردیم.

گنجینه ویلنا، بیش از ۶۰سال پیش در سال ۱۹۶۳در منطقه کنونی آلیکانته در اسپانیا کشف شد و از آن زمان تا به حال، به عنوان یکی از مهم‌ترین نمونه‌های زرگری در شبه جزیره ایبری و کل اروپا در عصر برنز شناخته می‌شود.

دو شی موجود در گنجینه، تعیین سن مجموعه تا حدودی دشوار کرده است. یکی یک نیمکره کوچک توخالی (تصویر بالا)، است که تصور می‌شود بخشی از یک عصا یا دسته شمشیر است. و دیگری یک شی دستبند مانند است (تصویر پایین). هر دو ظاهری «آهنی» دارند که باستان شناسان توصیف کرده‌اند، یعنی به نظر می‌رسد از آهن ساخته شده‌اند.

در شبه جزیره ایبری، عصر آهن (زمانی که آهن ذوب شده زمینی جایگزین برنز شد) تا حدود سال ۸۵۰ قبل از میلاد آغاز نشد. مشکل این است که قدمت مواد طلا بین  ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ قبل از میلاد است.

سنگ آهن از پوسته زمین تنها منبع آهن چکش خوار نیست. تعدادی از اشیا آهنی پیش از عصر آهن در سراسر جهان وجود دارد که از شهاب‌سنگ‌ها ساخته شده‌اند. شاید معروف‌ترین خنجر آهنی ساخته شده از شهاب سنگ، خنجر فرعون توتانخامون باشد، اما سلاح‌های دیگر عصر برنز نیز از این ماده ساخته شده‌اند و بسیار ارزشمند بودند.

راهی برای تشخیص نوع آهنی که در نیمکره و دستبند هست وجود دارد: آهن حاصل از شهاب‌سنگ‌ها دارای مقدار نیکل بسیار بالاتری نسبت به آهنی است که از زمین حفر شده است. بنابراین، محققان از موزه باستان شناسی شهرداری ویلنا، که مجموعه را در خود جای داده است، اجازه گرفتند تا این دو اثر را به دقت آزمایش کنند و میزان نیکل آنها را تعیین کنند.

آنها با دقت از هر دو شی نمونه گرفتند و مواد را برای تعیین ترکیب آنها در معرض طیف سنجی جرمی قرار دادند. علی‌رغم درجه بالای خوردگی، که ساختار عنصری مصنوع را تغییر می‌دهد، نتایج به شدت نشان می‌دهد که هم نیمکره و هم دستبند از آهن شهاب‌سنگ ساخته شده‌اند.

این امر معضل چگونگی همسویی این دو شی با بقیه مجموعه را حل می‌کند: آنها در همان دوره ساخته شده‌اند و قدمت آنها به حدود ۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ قبل از میلاد باز می‌گردد.

محققان در مقاله خود توضیح می‌دهند: «داده‌های موجود نشان می‌دهد که کلاه و دستبند گنجینه ویلنا در حال حاضر دو قطعه اول منتسب به آهن شهاب‌سنگ در شبه‌جزیره ایبری هستند، که با گاه‌شماری برنز متأخر، پیش از این سازگار است. تا آغاز تولید گسترده آهن زمینی."

اکنون، چون اشیاء به شدت خورده شده‌اند، نتایج قطعی نیستند. اما تیم تحقیقاتی پیشنهاد می‌کند که تکنیک‌های جدیدتر و غیرتهاجمی‌تری وجود دارد که می‌توان برای به دست آوردن مجموعه‌ای از داده‌های دقیق‌تر که به تثبیت یافته‌ها کمک می‌کند، روی اشیاء استفاده کرد.

این یافته‌ها در Trabajos de Prehistoria منتشر شد.