به گزارش ایسنا، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته گذشته پس از ماه‌ها انتظار برای سفر به ایران و دیدار با مقامات عالی کشورمان به تهران سفر کرد.
سفر گروسی در آستانه انتشار گزارش فصلی شورای حکام درباره فعالیت‌های پادمانی و اجرای برجام و نیز نشست شورای حکام آژانس که هفته آینده برگزار می‌شود، انجام شد.
اهمیت این سفر هم‌چنین تحت تاثیر انتخاب «دونالد ترامپ» به عنوان رییس‌جمهور منتخب آمریکا و نیز تشدید فشارها از سوی سه کشور اروپایی در شورای حکام به ایران برای همکاری بیشتر و تهدید به صدور قطعنامه در نشست آتی شورای حکام دو چندان بود.
مدیرکل آژانس قرار بود اردیبهشت سال جاری با مقامات عالی‌رتبه کشورمان دیدار کند که حادثه سقوط بالگرد هیات رییس‌جمهور ایران این سفر را لغو کرد و از آن پس تحولات سیاسی داخلی و منطقه‌ای موجب شد تا این مقطع، این سفر انجام نشود.
دیدار گروسی با پزشکیان؛ اعلام آمادگی ایران برای همکاری و همگرایی با آژانس
«رافائل گروسی» دیدارش با «مسعود پزشکیان»، رییس‌جمهور ایران را «فرصتی برای گفت‌وگو با دولت جدید ایران» خواند و گفت: دیدار با رییس‌جمهور ایران فرصتی را فراهم کرد تا دیدگاه‌های او را بشنوم و رویکرد و تلاش‌های خود برای یکی از چالش برانگیزترین مسائل بین‌المللی را توضیح دهم.
«مسعود پزشکیان» نیز در این دیدار با بیان اینکه «آنچه جمهوری اسلامی ایران در فناوری هسته‌ای به‌دنبال آن است دقیقا مطابق چارچوب‌ها و مجوزهای قانونی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است» اظهار کرد: «ایران آمادگی خود را برای همکاری و همگرایی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام می‌کند؛ گرچه امروز دنیا نیز به این باور رسیده که ایران اسلامی به‌دنبال صلح و امنیت در جهان است.»
سفر ۲ روزه مدیرکل آژانس به ایران در سه بخش خلاصه شد؛ دیدار با رییس‌جمهور و وزیر خارجه ایران، گفت‌وگوهای فنی و پادمانی با هیات فنی و کارشناسی سازمان انرژی اتمی به سرپرستی «محمد اسلامی» و بازدید از ۲ سایت مهم غنی‌سازی نطنز و فردو.
این برای اولین بار بعد از تاسیس سایت فردو است که یک مقام سیاسی بین‌المللی از آن بازدید می‌کند.
پیش از این «محمد البرادعی» در اسفند ۱۳۸۱ از سایت نطنز بازدید کرد و «یوکیا آمانو» مدیرکل فقید آژانس در شهریور ۱۳۹۴ از سایت نظامی پارچین در چارچوب مذاکرات برجامی و برای حل پرونده PMD بازدید کرد.
بازدید مدیرکل آژانس از ۲ تاسیسات مهم غنی سازی ایران دارای اهمیت فنی و سیاسی است؛ آن هم در شرایطی که تعاملات جاری ایران و آژانس در حال تهدید از سوی کشورهای اروپایی و آمریکاست و از سویی دیگر تنش در سطح منطقه و جهان در حال افزایش است.
سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان از ماه‌های گذشته فشار به ایران را در دستور کار قرار دادند و با تفسیری منحصر به خود درخواست همکاری‌های فراپادمانی و برجامی از ایران دارند که طبعا از سوی ایران پذیرفته نیست. از سویی روابط ایران و آژانس درباره ۲ مکان، بازرسان آژانس و درخواست‌های آژانس برای اعمال اقدامات نظارتی بیشتر، در ماه‌های اخیر کمتر پیشرفت داشته است. این در حالی است که برجام در سال هشتم یعنی ۲۰۲۵، سال سرنوشت‌سازی برای ایران است؛ چرا که ۶ قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه ایران در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ لغو خواهد شد. مقامات ایران تلاش دارند تا فضای همکاری و تعامل به لحاظ فنی و سیاسی با آژانس و اعضای برجام حفظ شود هر چند که توافق هسته‌ای عملا از سوی ۲ طرف اجرا نمی‌شود.
سه کشور اروپایی در آستانه نشست فصلی شورای حکام مجدد ایران را به صدور قطعنامه در شورای حکام تهدید کردند و تلاش دارند تا در این قطعنامه به نحوی ایران را یک گام به شورای امنیت یا بهانه برای تمدید قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران نزدیک کنند. این سه کشور در جایی که موفق به اجماع بر سر صدور قطعنامه علیه ایران نشدند اقدام به صدور بیانیه‌های مشترک تند علیه ایران در شورای حکام و شورای امنیت کردند که فضای سخت علیه ایران حفظ شود.
تلاش و اراده اروپا برای فشار بیشتر به ایران ارتباطی با انتخاب ترامپ ندارد
«امیرعلی ابوالفتح» در گفت‌وگو با ایسنا درباره رویکرد اروپا و آمریکا در شورای حکام نسبت به ایران تصریح کرد: اروپایی‌ها چند وقت است در آژانس دارند برای ما دردسر درست می‌کنند و این مساله تازه‌ای نیست. در نشست‌های قبلی شورای حکام طی بیانیه‌های مشترک و حتی در چند قطعنامه‌ای که علیه ایران صادر شد سه کشور اروپایی نقش زیادی داشتند.
وی با اشاره به برخی گمانه‌زنی ها و اخبار درباره احتمال صدور قطعنامه جدید علیه ایران در شورای حکام اظهار کرد: این تلاش و اراده برای فشار بیشتر به ایران ارتباطی با انتخاب دونالد ترامپ در آمریکا به عنوان رییس‌جمهور جدید ندارد، اگر کامالا هریس هم می‌آمد این مساله را دنبال می‌کردند.
این کارشناس مسائل آمریکا تصریح کرد: روابط ایران با اروپا چالش برانگیز است و بدون ترامپ یا با ترامپ متشنج است و فکر نمی‌کنم اروپایی‌ها دست از فشار بر ایران در مجامع بین‌المللی بردارند؛ دعوای ایران و اروپا عمیق‌تر از اینها است.
ابوالفتح تصریح کرد: معتقد نیستم که دولت بایدن نمی‌خواسته یا نمی‌خواهد علیه ایران در شورای حکام اقدامی تند مثل صدور قطعنامه داشته باشد؛ آنها اگر در گذشته یا الان در دوره گذار سیاسی در آمریکا تمایل زیادی به صدور قطعنامه علیه ایران ندارند به خاطر منافع و صلاحدیدهایی است که دارند. دولت بایدن هر کاری می‌توانست انجام دهد را انجام داد و آنچه نشد در توانش نبوده است. اگر می‌توانست نظام ایران را براندازی کند این کار را می‌کرد یا تحریم بیشتر و فشار سیاسی. بنابراین اگر این اقدامات را انجام نداد بابت نتوانستن‌های آمریکاست یا اینکه بهتر است بگوییم ملاحظات بزرگتری دارد که این کارها را انجام نداده است.
وی درباره تاثیر انتخاب ترامپ بر سیاست‌های دولت بایدن در دوره گذار اظهار کرد: این مساله درباره همه دولت‌ها در آمریکا صادق است. دولت ترامپ هم از این امر مستثنی نیست، حتما تلاش می‌کند کاری انجام دهد اما آیا موفق شود یا نه محل سوال است. نه تنها ترامپ که تمام روسای جمهور آمریکا از ابتدای انقلاب ایران تلاش کردند علیه ایران اقدامی انجام دهند. اگر دولت بایدن فروش نفت ایران را به صفر نرساند به این دلیل نبود که نمی‌خواست این اتفاق بیفتد بلکه نمی‌توانست یا در مقابل ایران این قدرت را نداشت و یا منافعش اجازه این کار را نمی‌داد. اتفاقا معتقدم ترامپ هم می‌خواهد علیه ایران اقدام کند و هم بسیار دنبال این خواهد بود که این کار را شدیدتر هم اجرا کند همان طور که بایدن هم جز به جز سیاست فشار حداکثری ترامپ را اجرا کرد در حالی که می‌گفت با آن مخالف است، اما آن را انجام می‌داد. اما اینکه ترامپ در پیگیری سیاست فشار حداکثری‌اش در این دوره موفق شود را شک دارم.
اگر آمریکا بخواهد با ایران در تقابل جدی قرار گیرد باید مساله‌اش را اول با روسیه و چین حل کند
ابوالفتح گفت: دنیا در چهار سال گذشته تغییرات عمده‌ای داشته است؛ مگر می‌شود آمریکا درباره ایران به نتیجه برسد، وقتی با روسیه در جنگ نیابتی است و با چین می‌خواهد جنگ اقتصادی راه بیندازد. وقتی با روسیه و چین مشکل دارند طبیعی است که آن ۲ از ایران حمایت کنند و به او نزدیک شوند؛ از این رو معتقدم اگر آمریکا بخواهد با ایران در تقابل جدی قرار گیرد باید مساله‌اش را اول با روسیه و چین حل کند. اساسا تحریم و حذف ایران یا هر کشور دیگری که تولید کننده عمده یک کالای استراتژیک در دنیا است، امکان ندارد.
وی ادامه داد: معتقدم دولت‌ها در دوره گذار در آمریکا، کارهای روتین و روزمره‌شان را انجام می‌دهند و روابط معمولی را با بازیگران دارند چه دوستان و چه دشمنان و هر کاری بایدن با ایران انجام می‌داد، در این دوره هم انجام می‌دهد.
ابوالفتح اظهار کرد: بعید است دولت آمریکا در یک ماه و نیم باقی مانده تا تحویل قدرت به دولت بعدی، تمایلی به سمت انجام اقدامات پرمخاطره و جنجالی داشته باشد. چه در سیاست های داخلی و چه خارجی همان سیاستی که تاکنون دنبال شده، پیگیری می‌شود.
این کارشناس مسائل آمریکا گفت: آمریکا و اروپایی‌ها نه در این دوره با ما آشتی می‌کنند و نه وارد جنگ می‌شوند و بعید است دولت ترامپ هم در این رویکرد تغییری ایجاد کند. اولویت آمریکایی‌ها به ویژه با شروع به کار دولت جدید، مسائل داخلی است، بعد به موضوعات سیاست خارجی وارد می‌شوند.
ایران با برجام و بدون برجام، اولویت ترامپ نیست
ابوالفتح تصریح کرد: معتقدم ایران با برجام و بدون برجام، اولویت ترامپ نیست. آنها جنگ با اوکراین، مساله چین و غزه و لبنان را دارند و بعد از سر و سامان دادن به آنها به سراغ ما خواهند آمد.
سوء استفاده اروپا از گذار سیاسی در آمریکا
به گزارش ایسنا، هر چند سفر مدیرکل آژانس به ایران به لحاظ همکاری‌های فنی ایران با آژانس و باز کردن گره‌های مذاکرات سیاسی مهم ارزیابی می‌شود، اما به نظر می‌آید هنوز زمینه سیاسی حل مسائل فنی و نیز آغاز مذاکرات برای رفع تحریم‌ها و اجرایی کردن برجام یا نسخه به‌روز شده برجام وجود ندارد و مقامات ایران و آژانس و نیز نمایندگان سه کشور اروپایی و آمریکا هم این را به خوبی می‌دانند، اما متاسفانه این کشورها سعی دارند تا از گذار سیاسی در آمریکا سوءاستفاده کرده و به این بهانه فشارها به ایران را افزایش دهند.
بنا بر گزارش‌های فصلی آژانس درباره ایران، فعالیت‌های هسته‌ای ایران در یک روند منظم و منطقی در چارچوب مقررات پادمان جامع و ان پی تی در حال انجام است و هیچ موضوع نگران‌کننده و فوری وجود ندارد؛ با این حال کشورهای اروپایی سعی دارند تحت فشار جنگ اوکراین، شکست‌شان مقابل روسیه را با فشار و تهدید ایران جبران کنند. از این رو گام‌هایی را برای اتهام‌زنی به ایران در شورای حکام و شورای امنیت با این هدف که احتمالا قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران را تمدید کنند، آغاز کرده‌اند.
به نظر می‌آید، در مذاکرات فنی میان ایران و آژانس در روز پنجشنبه در تهران، ۲ طرف به حداقلی از همکاری‌ها رضایت دادند تا فضای تعامل حفظ شود. این فضای همکاری به ۲ طرف اجازه خواهد داد تا با عبور از مرحله فعلی، در فضایی منطقی در آینده نزدیک مذاکرات را از سر بگیرند. اکنون توپ در زمین اروپایی‌ها و آمریکاست که پاسخ حسن نیت و تعامل ایران را بدهند.