میوه و سبزیجات که در خانه ها استفاده می شود یکی از علل اصلی بسیاری از بیماری ها هستند؛ دلیل این امر نیز ضدعفونی نکردن درست سبزیجات و میوه ها است. عموما تصور می شود که با شست و شوی ساده با آب همه میکروب ها حذف می شوند ولی میکروب هایی مثل سالمونلا، اشرشیا کلی، نوروویروس و هپاتیت A از بین نمی رند و باعث بیماری های خطرناکی مثل سالمونلوزیس، عفونت‌های روده‌ای و … می شوند. در ادامه با روش های ساده ای به شما آموزش می دهیم چجوری با انجام چند کار ساده ایمنی خانواده خود را در برابر این بیماری ها تضمین کنید.

چرا باید میوه و سبزیجات را ضدعفونی کرد؟

ضدعفونی کردن میوه‌ها و سبزیجات در خانه یک گام ضروری برای حفظ سلامتی است. این مواد غذایی در مسیر رسیدن به دست مصرف‌کننده ممکن است با انواع آلودگی‌ها مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها و حتی مواد شیمیایی مانند سموم و آفت‌کش‌ها تماس پیدا کنند. این آلودگی‌ها می‌توانند منجر به مشکلات گوارشی و عفونت‌های خطرناک شوند، به‌ویژه برای کودکان، سالمندان و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف. با ضدعفونی کردن میوه‌ها و سبزیجات در خانه، می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که مواد غذایی‌مان عاری از عوامل بیماری‌زا هستند و از سلامتی خانواده خود محافظت می‌کنیم.

بیماری های همراه با سبزیجات و میوه ها

اگر میوه‌ها و سبزیجات را به‌درستی ضدعفونی نکنیم، احتمال انتقال بیماری‌ها و عفونت‌های خطرناک به بدن ما افزایش می‌یابد. بسیاری از این بیماری‌ها توسط میکروارگانیسم‌ها مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها ایجاد می‌شوند که می‌توانند روی سطح میوه‌ها و سبزیجات باقی بمانند. برای مثال، باکتری‌هایی مثل سالمونلا و اشریشیا کلی می‌توانند باعث مسمومیت غذایی و مشکلات شدید گوارشی شوند. همچنین، ویروس‌هایی مانند نورواک ویروس ممکن است از طریق این مواد به بدن منتقل شوند و موجب بیماری‌های معده و روده شوند. برخی انگل‌ها مانند ژیاردیا و کریپتوسپوریدیوم نیز در آب آلوده به سطح میوه‌ها و سبزیجات می‌چسبند و می‌توانند به سیستم گوارشی آسیب برسانند. در زیر لیستی از این عوامل خطرناک آورده شده است:

• سالمونلا
• اشریشیا کلی (E. coli)
• نورواک ویروس
• هپاتیت A
• ژیاردیا
• کریپتوسپوریدیوم
• لیستریا
• شیگلا

روش های ضدعفونی کردن میوه و سبزیجات در خانه

برای ضدعفونی کردن سبزیجات و میوه ها در خانه روش های بسیار ساده ای وجود دارد که خانم های خانه دار به سادگی می توانند با استفاده از این مواد که می توانند به راحتی انها را تهیه کنند، سبزیجات و میوه ها را در خانه ضدعفونی کنند. در ادامه ما به برسی هر یک از این ضدعفونی کننده ها و روش استفاده از انها را به صورت کامل توضیح می دهیم. 

ضدعفونی کننده هایی که از آنها می توانید استفاده کنید عبارتند از:

• اسید سیتریک
• سرکه
• جوش شیرین
• محلول آب نمک

مراحل ضدعفونی کردن با اسید سیتریک

مواد لازم:

• اسید سیتریک (پودر): ۱ قاشق چای‌خوری
• آب سرد: ۱ لیتر (یا ۴ لیوان)
• یک کاسه یا ظرف بزرگ
• صافی

مراحل:

1. تهیه محلول ضدعفونی‌کننده: در یک کاسه بزرگ، ۱ قاشق چای‌خوری پودر اسید سیتریک را با ۱ لیتر آب سرد ترکیب کنید. این نسبت به اندازه‌ای قوی است که می‌تواند میکروب‌ها و آلودگی‌ها را حذف کند، در عین حال آسیبی به بافت میوه‌ها و سبزیجات وارد نکند.
2. غوطه‌ور کردن میوه و سبزیجات: میوه‌ها و سبزیجات را در محلول اسید سیتریک و آب قرار دهید. مطمئن شوید که تمام سطح محصولات در محلول غوطه‌ور شده و هیچ قسمتی بیرون از محلول نمانده است.
3. زمان مناسب غوطه‌وری: اجازه دهید میوه‌ها و سبزیجات برای ۵ تا ۱۰ دقیقه در محلول بمانند. این زمان به اسید سیتریک اجازه می‌دهد که به‌طور موثر باکتری‌ها و آلودگی‌ها را از بین ببرد. برای سبزیجات حساس‌تر، ۵ دقیقه کافی است تا ساختار و طعم آن‌ها تحت تاثیر قرار نگیرد.
4. آبکشی کامل: بعد از زمان مناسب، میوه‌ها و سبزیجات را از محلول خارج کرده و زیر آب سرد جاری آبکشی کنید. این کار هرگونه باقی‌مانده‌ی اسید سیتریک را از سطح محصولات پاک می‌کند و طعم آن‌ها طبیعی می‌ماند.
5. خشک کردن: میوه‌ها و سبزیجات شسته‌شده را روی دستمال یا پارچه تمیز قرار دهید تا به‌طور کامل خشک شوند. خشک کردن مانع رشد مجدد میکروب‌ها می‌شود و به حفظ طراوت کمک می‌کند.

نکات تکمیلی:

• اسید سیتریک به‌طور طبیعی در مرکبات یافت می‌شود، بنابراین از لحاظ ایمنی برای مصرف بی‌ضرر است.
• این روش به‌خصوص برای میوه‌ها و سبزیجاتی که پوست ضخیم‌تری دارند، مثل سیب یا هویج، موثر است.
• محلول اسید سیتریک را تنها زمانی تهیه کنید که قصد استفاده دارید و از نگهداری آن برای مدت طولانی خودداری کنید.

حتما قبل از استفاده از مواد شیمیایی نکات ایمنی کار با مواد شیمیایی را بررسی کنید. می توانید از شرکت های فروشنده مواد شیمیایی مثل شرکت بیسموت و یا تماد کالا که در این حوزه فعالیت دارند اسید سیتریک مورد نیازتان را خریداری و نکات ایمنی کار با اسید سیتریک را از آنها جویا شوید.

https://bismoot.com/%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9/

مراحل ضدعفونی کردن با سرکه

مواد لازم:

• سرکه سفید: ۱ لیوان (حدود ۲۴۰ میلی‌لیتر)
• آب سرد: ۳ لیتر (یا ۱۲ لیوان)
• یک کاسه یا ظرف بزرگ
• صافی

مراحل:

1. آماده‌سازی محلول ضدعفونی‌کننده: در کاسه بزرگ، یک لیوان سرکه سفید را با سه لیتر آب سرد مخلوط کنید. این نسبت ۱ به ۳ باعث می‌شود که سرکه بتواند به‌خوبی باکتری‌ها و میکروب‌های سطحی را از بین ببرد و در عین حال بافت میوه‌ها و سبزیجات را خراب نکند.
2. غوطه‌ور کردن میوه و سبزیجات: میوه‌ها و سبزیجات را به‌طور کامل در محلول سرکه و آب قرار دهید. مطمئن شوید که همه محصولات به‌خوبی در محلول غوطه‌ور هستند و هیچ قسمتی بیرون از محلول باقی نمانده است.
3. مدت زمان مناسب: اجازه دهید میوه‌ها و سبزیجات برای ۵ تا ۱۰ دقیقه در محلول باقی بمانند. این زمان برای اثرگذاری سرکه بر روی میکروب‌ها و آلودگی‌ها کافی است. برای سبزیجاتی که برگ‌های نرم‌تری دارند (مثل کاهو)، ۵ دقیقه کافی خواهد بود تا بافت آن‌ها آسیب نبیند.
4. آبکشی کامل: پس از گذشت زمان مناسب، میوه‌ها و سبزیجات را از محلول خارج کنید و آن‌ها را زیر آب سرد جاری کاملاً آبکشی کنید. آبکشی باعث می‌شود که بوی سرکه از بین برود و همچنین بقایای سرکه و آلودگی‌های جدا شده کاملاً پاک شود.
5. خشک کردن: در نهایت، میوه‌ها و سبزیجات را روی دستمال یا پارچه تمیز بگذارید تا کاملاً خشک شوند. این کار از رشد سریع‌تر میکروب‌ها جلوگیری می‌کند و به نگهداری بهتر کمک می‌کند.

نکات تکمیلی:

• اگر می‌خواهید از این روش برای میوه‌هایی با پوست نازک مثل توت‌ها استفاده کنید، بهتر است مدت زمان غوطه‌وری را به ۳ تا ۵ دقیقه کاهش دهید.
• این روش برای مصرف روزانه کاملاً ایمن است و به کاهش میکروب‌ها و سموم سطحی کمک می‌کند، اما در صورت نیاز به ضدعفونی عمیق‌تر، روش‌های دیگری مثل ازن نیز مفید هستند.

مراحل ضدعفونی کردن با جوش شیرین

مواد لازم:

• جوش شیرین: ۱ قاشق غذاخوری
• آب سرد: ۱ لیتر (یا ۴ لیوان)
• یک کاسه یا ظرف بزرگ
• صافی

مراحل:

1. آماده‌سازی محلول ضدعفونی‌کننده: در یک کاسه بزرگ، یک قاشق غذاخوری جوش شیرین را با یک لیتر آب سرد ترکیب کنید. این ترکیب به‌اندازه کافی قوی است که بتواند به از بین بردن میکروب‌ها و آلودگی‌ها کمک کند، بدون اینکه به میوه‌ها و سبزیجات آسیبی وارد کند.
2. غوطه‌ور کردن میوه‌ها و سبزیجات: محصولات خود را به‌طور کامل در محلول جوش شیرین و آب قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که تمام سطح میوه‌ها و سبزیجات در تماس با محلول قرار داشته باشد تا آلودگی‌ها به‌طور کامل از بین بروند.
3. زمان مناسب غوطه‌وری: میوه‌ها و سبزیجات را حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در محلول قرار دهید. این زمان کافی است تا جوش شیرین بتواند سموم سطحی و میکروب‌ها را از بین ببرد. برای سبزیجات حساس‌تر می‌توانید این زمان را به ۵ تا ۱۰ دقیقه کاهش دهید.
4. آبکشی کامل: پس از مدت زمان مناسب، میوه‌ها و سبزیجات را از محلول خارج کنید و آن‌ها را زیر آب سرد جاری به‌طور کامل آبکشی کنید. این کار باعث می‌شود تا جوش شیرین و هرگونه آلودگی جدا شده از سطح محصولات پاک شود.
5. خشک کردن: میوه‌ها و سبزیجات شسته‌شده را روی یک دستمال تمیز یا پارچه بگذارید تا به‌طور کامل خشک شوند. این مرحله از رشد مجدد میکروب‌ها جلوگیری می‌کند و به نگهداری بهتر آن‌ها کمک می‌کند.

نکات تکمیلی:

• این روش به‌ویژه برای میوه‌ها و سبزیجاتی که پوست ضخیم‌تری دارند مانند سیب، خیار و سیب‌زمینی مؤثر است.
• جوش شیرین یک ماده ایمن و طبیعی است که به سلامت و ایمنی محصولات غذایی کمک می‌کند.
• این محلول جوش شیرین را بلافاصله پس از تهیه استفاده کنید و برای مصرف‌های بعدی محلول تازه تهیه نمایید.

آیا استفاده از ضدعفونی کننده ها برای بدن مضر است؟

استفاده از سرکه، اسید سیتریک، جوش شیرین و محلول آب نمک برای ضدعفونی میوه‌ها و سبزیجات به‌طور کلی برای بدن مضر نیست، البته به شرطی که به نسبت‌های مناسب و با دقت استفاده شود. این مواد طبیعی و ایمن هستند و در صورت شستشوی کامل محصولات بعد از ضدعفونی، باقی‌مانده‌ی آن‌ها بر روی میوه‌ها و سبزیجات به حدی کم است که مشکلی برای سلامت بدن ایجاد نمی‌کند. سرکه و اسید سیتریک به‌طور طبیعی در بسیاری از مواد غذایی وجود دارند و جوش شیرین نیز اغلب به عنوان یک عامل ایمن در پخت‌وپز به کار می‌رود. تنها نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که مصرف مکرر و طولانی‌مدت محلول‌های غلیظ از این مواد می‌تواند به طعم و بافت میوه‌ها و سبزیجات آسیب بزند، و در مواردی خاص مثل آب نمک، امکان دارد کمی سدیم به بافت میوه‌ها نفوذ کند. بنابراین، استفاده از این مواد به شکل رقیق‌شده و شستشوی نهایی، روشی ایمن و مناسب برای ضدعفونی خانگی محسوب می‌شود.

جمع بندی

طبق توصیه های مسئولین تغذیه و پزشکان، حتما باید از ضدعفونی کننده ها برای ضدعفونی کردن میوه و سبزیجات که یکی از منتقلین اصلی میکروب ها به خانه های ما هستند استفاده شود. ولی انتخاب ضدعفونی کننده مناسب بسیار مهم است که هم بتواند میکروب ها و قارچ ها را از بین ببرد و هم برای بدن ما مضر نباشد. ما پیشنهاد می کنیم از سرکه، جوش شیرین، اسید سیتریک و نمک با توجه به آموزش هایی که در متن به شما داده شده است برای این کار استفاده کنید.