کره جنوبی و کره شمالی، دو کشوری که امروزه در دو مسیر کاملاً متفاوت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی حرکت می‌کنند، زمانی بخشی از یک ملت یکپارچه بودند. اما چه اتفاقی افتاد که این کشور به دو بخش مجزا تقسیم شد و مسیرهایی کاملاً متفاوت را در پیش گرفتند؟ در این مقاله، به بررسی دلایل تاریخی، سیاسی و نظامی جدایی کره جنوبی از کره شمالی می‌پردازیم. اگر مسافر پرواز تهران سئول خواندن این مقاله را از دست ندهید!
۱. پیش‌زمینه تاریخی؛ کره قبل از جدایی
پیش از تقسیم، شبه‌جزیره کره برای قرن‌ها تحت حکومت یکپارچه قرار داشت. سلسله‌های مختلفی مانند گوگوریو، شیلا و گوریو بر این سرزمین حکومت کردند تا اینکه سلسله چوسان (۱۳۹۲-۱۸۹۷) بر آن مسلط شد.
کره در این دوران فرهنگی غنی و اقتصاد پایداری داشت. اما در اواخر قرن نوزدهم، این کشور به عرصه رقابت قدرت‌های بزرگ، از جمله چین، ژاپن و روسیه تبدیل شد.
۲. اشغال کره توسط ژاپن (۱۹۱۰-۱۹۴۵)
یکی از مهم‌ترین دلایل جدایی کره، دوران اشغال ژاپن بود. در سال ۱۹۱۰، امپراتوری ژاپن کره را ضمیمه خاک خود کرد و برای بیش از سه دهه، سیاست‌های سرکوبگرانه‌ای را بر مردم این کشور اعمال کرد. کره‌ای‌ها از حقوق اساسی خود محروم شدند و منابع اقتصادی این کشور به نفع ژاپنی‌ها مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
با پایان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ و شکست ژاپن، کره از اشغال خارج شد، اما سرنوشت این کشور به‌زودی در دستان دو قدرت جهانی جدید یعنی ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی قرار گرفت.
۳. آغاز جنگ سرد و تقسیم کره
پس از پایان جنگ جهانی دوم، ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی توافق کردند که نیروهای ژاپنی را از کره بیرون کنند. اما این کار بدون برنامه‌ریزی بلندمدت انجام شد. نتیجه این شد که کره در مدار ۳۸ درجه شمالی به دو بخش تقسیم شد:
- شمال کره تحت کنترل شوروی قرار گرفت، که مدل کمونیستی را ترویج کرد.
- جنوب کره تحت نفوذ ایالات متحده درآمد و به سمت یک حکومت دموکراتیک حرکت کرد.
در سال ۱۹۴۸، این دو بخش مسیرهای جداگانه‌ای را طی کردند و جمهوری کره (کره جنوبی) در جنوب و جمهوری دموکراتیک خلق کره (کره شمالی) در شمال تأسیس شدند.
۴. جنگ کره (۱۹۵۰-۱۹۵۳)؛ آغاز دشمنی عمیق
در سال ۱۹۵۰، کره شمالی با حمایت شوروی و چین، حمله‌ای گسترده به کره جنوبی را آغاز کرد که به جنگ کره منجر شد. این جنگ سه سال به طول انجامید و با حمایت ایالات متحده از کره جنوبی و ورود چین به جنگ در حمایت از کره شمالی، به یک نبرد تمام‌عیار تبدیل شد.
سرانجام در سال ۱۹۵۳، توافق آتش‌بس پانمونجوم امضا شد که به ایجاد منطقه غیرنظامی کره (DMZ) بین دو کشور انجامید، اما هیچ‌گاه معاهده صلحی به امضا نرسید و دو کشور به‌صورت رسمی همچنان در وضعیت جنگی باقی مانده‌اند.
۵. مسیرهای متفاوت؛ چرا کره جنوبی رشد کرد و کره شمالی منزوی شد؟
پس از جنگ کره، دو کشور سیاست‌های اقتصادی و سیاسی کاملاً متفاوتی را در پیش گرفتند:
- کره جنوبی: با حمایت آمریکا، اصلاحات اقتصادی را آغاز کرد و در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به صنعتی‌سازی سریع روی آورد. این کشور با توسعه صنایع خودروسازی، الکترونیک و فناوری، به یکی از قوی‌ترین اقتصادهای جهان تبدیل شد. این سرعت پیشرفت چنان بوده که امروز سفر به کره جنوبی در کنار تور چین به عنوان جذاب‌ترین مقاصد جنوب شرق آسیا شناخته می‌شود.
- کره شمالی: تحت حکومت کمونیستی کیم ایل سونگ، سیاست انزواطلبانه و اقتصاد دولتی را دنبال کرد که منجر به فقر گسترده و بحران‌های اقتصادی شد. با ادامه حکومت‌های دیکتاتوری، کره شمالی از جهان جدا ماند و امروزه یکی از منزوی‌ترین کشورهای جهان محسوب می‌شود.
۶. روابط کنونی بین دو کره
روابط بین کره شمالی و کره جنوبی همچنان پرتنش است. هرچند مذاکرات متعددی برای صلح و خلع سلاح هسته‌ای انجام شده، اما اختلافات عمیق سیاسی و نظامی بین این دو کشور همچنان ادامه دارد.
کره شمالی همچنان به توسعه برنامه‌های موشکی و هسته‌ای خود ادامه می‌دهد، درحالی‌که کره جنوبی یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا از نظر اقتصادی و فناوری محسوب می‌شود. برای تماشای جذابیت‌های مدرن کره جنوبی کافی است همین حالا در تور کره جنوبی طاهاگشت ثبت‌نام کنید.
۷. آینده دو کره؛ آیا اتحاد ممکن است؟
مسئله اتحاد دوباره کره همچنان یکی از مهم‌ترین بحث‌های سیاسی در شبه‌جزیره کره است. برخی معتقدند که در صورت تغییرات اساسی در سیاست‌های کره شمالی، امکان اتحاد دو کره وجود دارد، اما تفاوت‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی میان این دو کشور، تحقق این امر را دشوار کرده است.
هزینه ادغام دو کره، به‌ویژه به دلیل عقب‌ماندگی اقتصادی کره شمالی، یکی از چالش‌های بزرگ این مسیر است.
نتیجه‌گیری؛ دو مسیر، دو سرنوشت
جدایی کره شمالی و کره جنوبی نتیجه‌ای از رویدادهای تاریخی، جنگ سرد و سیاست‌های جهانی بوده است. کره جنوبی با پذیرش اصلاحات اقتصادی و توسعه صنعتی، به یکی از موفق‌ترین کشورهای دنیا تبدیل شد، درحالی‌که کره شمالی همچنان در انزوا و بحران اقتصادی باقی مانده است.
آینده این دو کشور همچنان نامشخص است، اما آنچه مسلم است، تفاوت‌های فاحش میان این دو سرزمین است که آن‌ها را در دو مسیر کاملاً متفاوت قرار داده است.
خبرنگار: سعید کردوانی
