به گزارش خانه ملت، عبدالناصر همتی وزیر امور اقتصادی و دارایی در نشست علنی امروز (یک‌شنبه، 12 اسفند ماه) مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی تقاضای استیضاح در دفاع از عملکرد خود گفت: با آرزوی پیروزی برای ملت بزرگ ایران در این جنگ اقتصادی را دارم و تلاش من بر این است که جز در مسیر درست قدم برندارم و جز صدق در زبان نرانم. بنابراین، تمام تلاشم این است که آنچه که حقیقت است را به شما عزیزان و ملت شریف ایران منتقل کنم.
وی افزود: کیست که نداند دشواری‌های معیشتی مردم چگونه است؟ در جریان مشکلات مردم قرار دارم؛ آیا ممکن است کسی که به اقتصاد کشور مسلط است، نداند که طی 7 سال پی در پی، تورم بالای 40 درصد چه تأثیری بر معیشت مردم می‌گذارد؟ این شرایط مانند وزنه‌برداری است که سال اول وزنه‌ای 200 کیلویی می‌زند، سال بعد 210، 215 و در نهایت، پس از سال‌ها، تنها 200 گرم تغییر می‌دهد. حالا مردم ما در شرایطی قرار دارند که قدرت خریدشان سال به سال کاهش می‌یابد و این مسئله برای همه آشکار است.
وزیر امور اقتصادی و دارایی ادامه داد: خواهش من از شما این است که از من نخواهید اطلاعاتی را بیان کنم که دشمنان کشور از آن بهره‌برداری کنند و شاد شود، من هرگز اطلاعاتی نخواهم داد که منافع ملی را به خطر بیندازد و تلاش می‌کنم تا در چارچوب منافع ملی صحبت کنم. به همین دلیل، از نمایندگان و ملت ایران عذرخواهی می‌کنم اگر نتوانستم برخی مسائل را در اینجا بیان کنم.
همتی یادآور شد: ما ذخایر عظیم نفت و گاز، منابع انسانی غنی و امکانات زیادی داریم. به طور قاطع می‌گویم که در این جنگ اقتصادی موفق خواهیم شد. من بر اساس تجربه خود این حرف را می‌زنم. سال 1397 دقیقاً همین شرایط پیش آمد. سفر 10 روزه به چین را قطع کردم و مسئولیت بانک مرکزی را پذیرفتم تا به مردم خدمت کنم. در آن زمان، دشمنان می‌گفتند که ما جشن چهلمین سال انقلاب را در تهران برگزار خواهیم کرد. چه کسی در برابر آنها ایستاد؟ مگر ما نبودیم؟ شرایط اقتصادی کشور بسیار سخت‌تر از حالا بود، اما ایستادیم و مقاومت کردیم. در آن زمان، ما روزانه 7 میلیارد دلار درآمد ارزی داشتیم و توانستیم بر این مشکلات غلبه کنیم.
عضو کابینه دولت چهاردهم افزود: این هفته در سفر به عربستان، مسئولان صندوق بین‌المللی پول از من پرسیدند که چگونه یک کشور 7 سال تحت تحریم توانسته این‌گونه پایدار بماند. به آنها گفتم این به دلیل مقاومت مردم ایران است. مردم اگرچه سختی‌های اقتصادی زیادی را تحمل می‌کنند، اما تاب‌آوری کشور بالا رفته است. واقعیت این است که ظرف 7 سال گذشته، حدود 10 میلیون نفر از جمعیت کشور زیر خط فقر رفته‌اند. این را همه می‌دانیم. من خودم مرتب در مناطق مختلف مانند ملارد و دیگر نقاط کشور حضور دارم و می‌بینم مردم چه مشکلاتی دارند.
وی ادامه داد: با این حال، همان‌طور که آقای رئیس‌جمهور گفت، ما وقتی برای 6 میلیارد دلار ارز در سطوح بالا بحث می‌کنیم، این نشان می‌دهد که همین مبلغ معادل واردات یک ماه کشور است. ما برای 6 میلیارد دلار، دو سال است که در حال مذاکره هستیم. این موضوع نشان‌دهنده واقعیت‌های سخت اقتصادی است.
همتی یادآور شد: در نهایت، اجازه دهید که صحبت‌های خود را در چارچوب آیین‌نامه مجلس در دو بخش ارائه کنم. در بخش اول، به سؤالات 10گانه مطرح‌شده در استیضاح پاسخ خواهم داد، چرا که به آن مقید هستم. در بخش دوم، در پایان جلسه، صحبت‌های دیگری خواهم داشت.
همتی تصریح کرد: من استیضاح را حق مجلس می دانم و فرصتی برای همدلی و حرکت به سمت مقابله با چالش ها است و تبلور اراده مجلس است و کسی حق ندارد بگوید استیضاح با انگیزه سیاسی انجام می شود و به آن احترام می گذارم.
وی افزود: سوالات مطرح شده در خصوص ارزش پول ملی، تورم، نوسانات ارزی و قیمت کالاهای اساسی را پاسخ می دهم اما ابتدا باید تاکید کنم آنچه که در کشور گریبانگیر ما است تورم تاریخی است که البته این روزها حدود 10 درصد کاهش یافته و بر اثر آخرین آمارها ما تورم 32 درصدی را تجربه می کنیم که هنوز هم بالا است اما در مقابل تورم 42 و 55 درصدی در گذشته قابل مقایسه نیست البته در کوتاه مدت نوسانات نرخ ارز باعث تورم می شود.
با همت سازمان مالیاتی پرداخت حقوق ها با تاخیر همراه نبود
همتی رشد نقدینگی را یکی از مسائل اصلی اقتصاد کشور دانست و گفت: ما در مدت اخیر 850 هزار میلیارد کسری بودجه سال 1403 را با اقدامات مختلف تامین کردیم و در وزارت اقتصاد و سازمان مالیاتی 73 درصد هزینه های جاری کشور را تامین نموده و یک ساعت پرداخت حقوق ها به تاخیر نیفتاده است.
وی افزود: اما نباید فراموش کرد بر اساس مصوبه مجلس در قانون برنامه و قانون بانک مرکزی مسائل ارزی و پولی برعهده بانک مرکزی است البته وزیر اقتصاد به عنوان عضو شورای اقتصاد وظایف خاص خود را دارد اما این وظایف در چارچوب اختیارات انجام می شود.
همتی با بیان اینکه ناترازی بانک ها یکی دیگر از چالش های اقتصادی امروز است، گفت: رشد نقدینگی و ناترازی بانک های خصوصی باعث بر هم خوردن دخل و خرج کشور می شود و باید توجه کرد در موضوع دخل و خرج هم مجلس و هم دولت و هم سایر ارکان کشور دخیل هستند.
وزیر اقتصاد و امور دارایی ادامه داد: در حالی که در آغاز دولت نگرانی ها و چالش های زیادی در سازمان امور مالیاتی وجود داشت امروز این سازمان تا بهمن ماه هزار و 110 همت منابع را تامین کرده است و اگر یک روز در این مسیر کوتاهی می کرد بسیاری از پرداخت حقوق ها با چالش مواجه می شد.
90 هزار میلیارد مولدسازی و 20 همت خصوصی سازی انجام شد
وی افزود: در این دولت مولدسازی به 90 هزار میلیارد رسید و 20 همت خصوصی سازی رقم خورد اما می پذیریم که تورم و اقتصاد نفتی یک درد مزمن در اقتصاد است و ضعف نظارتی در سیستم بانکی و ناترازی در این سیستم یک واقعیت است و همه این ها موجب نقدینگی فراتر از رشد می شود.
کنترل تورم و ایجاد ثبات پایدار در اقتصاد کلان اولویت دولت است
وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: زمانی که برجام محقق شد، صادرات نفت افزایش یافت و رشد اقتصادی به ۱۱ تا ۱۲ درصد رسید. اما وقتی درآمدهای نفتی کاهش می‌یابد، هم رشد اقتصادی افت می‌کند و هم تورم افزایش می‌یابد. این نشان می‌دهد که اقتصاد ما به دلیل وابستگی به درآمدهای نفتی، تحت تأثیر مسائل بین‌المللی قرار دارد.
وی افزود: این فشارها ابتدا بر بودجه نفتی، سپس بر ناترازی بودجه، نقدینگی، تورم و نرخ ارز تأثیر می‌گذارند. ما باید این چرخه را کنترل کنیم و در حال حاضر نیز در حال انجام این کار هستیم.
بانک مرکزی با ابزارهای خود سه ابرتورم را کنترل کرد
همتی با اشاره به تجربه‌های گذشته در مدیریت بحران‌های اقتصادی، خاطرنشان کرد: در ۲۰ سال اخیر، سه بار در آستانه ابرتورم قرار گرفتیم، سال‌های ۹۷، ۹۹ و ۱۴۰۱. در هر سه دوره، بانک مرکزی با ابزارهای مختلف مانند مدیریت بازار ارز در سال ۹۷، اجرای عملیات بازار باز و سیاست‌های نوین پولی در سال ۹۹، و کنترل ترازنامه در سال ۱۴۰۱، موفق به جلوگیری از ابرتورم شد.
وزیر اقتصاد تأکید کرد: سیاست ما در آینده نیز کنترل تورم و جلوگیری از تشدید آن است. ما تمام تلاش خود را می‌کنیم تا ثبات پایدار در اقتصاد کلان ایجاد کنیم. این ثبات از طریق کاهش فعالیت‌های سفته‌بازانه و افزایش رشد حقیقی اقتصاد محقق می‌شود.
تنها پوسته بازار نیما باقی مانده بود
همتی در پاسخ به انتقادات درباره افزایش نرخ ارز، گفت: این ادعا که دولت عمداً نرخ ارز را افزایش داده، نادرست است. در بازار نیما، تنها یک پوسته باقی مانده بود و ارز ۴۰ تومانی وجود خارجی نداشت. در واقع، مردم کالاها را با قیمت ۶۰ تومان خریداری می‌کردند، در حالی که اختلاف بین دو بازار به ۲۰ هزار تومان رسیده بود. این اختلاف، رانتی عظیم ایجاد کرد که به نفع دلالان، صرافی‌ها، صادرکنندگان و واردکنندگان بود.
وی ادامه داد: دولت قبل به این نتیجه رسید که از ابتدای فروردین ۱۴۰۳، نرخ ارز را به تدریج افزایش دهد. زمانی که دولت جدید کار را تحویل گرفت، نرخ ارز دیگر ۴۰ تومان نبود. این افزایش همراه با تحولات مهم سیاسی در منطقه و جهان بود که همه از آن مطلع هستید.
وزیر اقتصاد تصریح کرد: دولت مصمم است تا با اجرای سیاست‌های صحیح پولی و مالی، از تشدید فشارهای اقتصادی جلوگیری کند و شرایط را برای رشد پایدار و کنترل تورم فراهم آورد.
وی ادامه داد: در سال گذشته، بزرگترین رهبران مقاومت را از دست دادیم و تحولات مهمی در منطقه و جهان رخ داد. ترامپ دوباره به میدان آمد و بیانیه‌ای صادر کرد که اعلام جنگ اقتصادی مستقیم علیه ایران بود. اگر این تحریم‌ها بی‌تأثیر است، چرا باید برای ۶ میلیارد دلار در سطوح بالا بحث و پیگیری کنیم؟ این موضوع مهم است و نمی‌توانیم بگوییم تأثیری ندارد.»
وی افزود: طبق آمار بانک مرکزی، هنوز ۳۵ درصد از ارز صادرکنندگان به چرخه اقتصادی بازنگشته‌اند. دلیل این امر این است که قیمت تثبیت‌شده ارز، قیمت ذاتی آن نیست و برای صادرکنندگان صرفه اقتصادی ندارد. هزینه‌های صادرات، تأمین و تولید باعث شده است که بسیاری از فعالان اقتصادی از بازگشت به بازار خودداری کنند.
همتی با اشاره به نرخ ارز، گفت: برخی می‌گویند همتی معتقد است نرخ ارز باید کاهش یابد. من این را تأکید می‌کنم: قیمت فعلی ارز که حدود ۹۰ تا ۹۲ تومان است، قیمت واقعی نیست، بلکه ناشی از انتظارات تورمی است. من قبلاً درباره قیمت ذاتی ارز صحبت کرده‌ام و معتقدم نرخ ارز باید کاهش یابد و این اتفاق خواهد افتاد. بانک مرکزی مدیریت لازم را انجام می‌دهد و این نرخ را کاهش می‌دهد.
وزیر اقتصاد ادامه داد: تفاوت اصلی بازار فعلی با بازار نیما این است که در بازار فعلی، صادرکنندگان خودشان توافق می‌کنند. در دو سه ماه اخیر، ۴.۵ میلیارد دلار در این بازار عرضه شده است. این نشان می‌دهد که بازار در حال بهبود است و این روند ادامه پیدا می‌کند.
همتی با اشاره به تأثیرات مثبت سیاست‌های اخیر دولت، گفت: در پنج ماهه منتهی به بهمن ماه، رشد صادرات غیرنفتی ۲۵ درصد بوده است. صادرات به ۱۵ کشور منطقه ۳۷ درصد رشد کرده و صادرات به اتحادیه اقتصادی اوراسیا ۲۷ درصد افزایش یافته است. همچنین صادرات پسته ۱۴۷ درصد، پتروشیمی ۴۷ درصد و زعفران ۱۷ درصد رشد داشته است.
وی افزود: سال گذشته، تراز تجاری غیرنفتی ما ۱۷ میلیارد دلار منفی بود، اما امسال با رشد ۱۹ درصدی، این رقم به ۳ میلیارد دلار منفی کاهش یافته است. با احتساب صادرات نفت و گاز، وضعیت تراز تجاری ما بسیار بهتر شده است.
همتی تأکید کرد: نباید این القا را در بازار ایجاد کنیم که شرایط ارزی بد است یا تورم در راه است. ما تورم را کنترل خواهیم کرد و نرخ ارز را نیز مدیریت می‌کنیم. یکی از نتایج مثبت این سیاست‌ها، رشد ۴۰ درصدی بازار سرمایه در پنج ماه اخیر است. این نشان‌دهنده شادابی و بهبود اقتصاد کشور است.
وزیر اقتصاد گفت: ما به‌طور جدی در حال کنترل تورم و ایجاد ثبات در بازار ارز هستیم. این سیاست‌ها نتایج مثبت خود را در رشد صادرات و بهبود بازار سرمایه نشان داده‌اند و این روند ادامه پیدا می‌کند.