چرا برکت نتوانست به وعده تولید ۵۰ میلیون دوز واکسن عمل کند؟ / حرکت در مسیر سخت «برکت»

گروه اجتماعی الف،   4000628047 ۸۰ نظر، ۰ در صف انتشار و ۵۰ تکراری یا غیرقابل انتشار

تولید ۵۰ میلیون دوز واکسن تا پایان شهریور، چیزی نیست که کسی از مردم ایران نشنیده باشد. وعده‌ای که مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام، تا اواخر تیرماه هم بر اجرایی شدن آن اصرار داشت. اما چه عواملی باعث شد که این وعده با تاخیر مواجه شود.

چرا برکت نتوانست به وعده تولید ۵۰ میلیون دوز واکسن عمل کند؟ / حرکت در مسیر سخت «برکت»

مجله فارس‌پلاس نوشت: تولید ۵۰ میلیون دوز واکسن تا پایان شهریور، چیزی نیست که کسی از مردم ایران نشنیده باشد. وعده‌ای که مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام، بارها آن را تکرار کرد و حتی تا اواخر تیرماه هم بر اجرایی شدن آن اصرار داشت. اما حالا، فقط چند روز تا پایان شهریور مانده و تعداد واکسن‌ها به ۱۰ میلیون دوز رسیده است. هرچند اخیرا خط ۲ برکت هم وارد مدار تولید شده اما عملا بعید است تعداد واکسن‌های تولیدی از مرز ۱۵ میلیون دوز عبور کند. چه عواملی باعث شد که این وعده با تاخیر مواجه شود؟ اگر فقط تحریم‌های آمریکا مانع بود، مگر در این ۴۰ سال تحریم وجود نداشت، پس چرا ستاد اجرایی پیش‌بینی آن را نکرده بود؟

 

تحریم در لحظه!

واکسن برکت در ۹ دی ۱۳۹۹ به مرحله تست انسانی رسید. اولین واکنش آمریکا مشخص بود: تحریم بنیاد برکت در کمتر از ۲ هفته. واکسن، آن هم واکسن کرونا چیزی نبود که آمریکا روی آن شوخی داشته باشد. بازی با سلامت مردم، همیشه مهمترین ابزار آمریکا برای ایجاد نارضایتی در ایران بوده است. از طرفی، ورود یک بازیگر جدید به بازار واکسن، می‌توانست انحصار تکنولوژیک و سودآوری بالای شرکت‌های آمریکایی را با خطر جدی مواجه کند.

اما تحریم  در ایران اثر دوگانه‌ای دارد؛ هم مانع پیشرفت‌هاست و هم عامل پیشرفت‌های بزرگ. تحریم که می‌شویم، ناچاریم که روی پای خودمان بایستیم. البته که تلاش می‌کنند نگذارند اما هرجا اراده کرده‌ایم، موفق شده‌ایم. ماجرای واکسن هم از همین دست بود.

همه چیز از نقطه صفر

باتوجه به اهمیت فاکتور زمان در مبارزه با کرونا، برکت از همان روزی که تست‌های اولیه‌اش با موفقیت مواجه شد، تولید انبوه واکسن را در دستور کار خود گذاشت. موفقیت این کار، نیازمند راه‌اندازی مجموعه تولید واکسن از نقطه صفر بود. چراکه ایران حداقل ۱۶۰ میلیون دوز واکسن نیاز داشت و هیچکدام از زیرساخت‌های موجود در کشور پاسخگوی آن نبود؛ نه آزمایشگاه‌ها و نه خطوط تولید.

مراحل اصلی تولید ماده موثره واکسن کرونا شامل کشت سلول و سپس تکثیر ویروس و در نهایت کشتن ویروس و فیلتراسیون آن می‌شود. این تکنولوژی، همان چیزی بود که ایران را به جمع ۶ کشور واکسن‌ساز دنیا وارد کرده بود. اما برای همین کار هم آزمایشگاه‌هایی پیشرفته با سطح ایمنی زیستی بالا مورد نیاز بود. این آزمایشگاه‌ها در ۴ سطح طبقه‌بندی می‌شوند که با نام BSL 1-4 (BioSafety Level 1 to 4) شناخته می‌شوند. آزمایشگاه مناسب برای ویروس مسری کرونا BSL4 است اما به دلیل تحریم‌های آمریکا تقریبا امکان دسترسی به آن برای ایران وجود نداشت.

بهترین آزمایشگاه فعال ایران، یک آزمایشگاه BSL2 بود که برای ویروس کرونا امن نبود. بزرگترین آزمایشگاه BSL3 خاورمیانه در مشهد هم با ۹۲ درصد پیشرفت، بیش از ۱۲ سال متوقف مانده بود و تجهیزات آن در حال از بین رفتن بود. به همین دلیل، ساخت یک آزمایشگاه مدرن، مجهز و بزرگ BSL3 از همان ابتدای تحقیقات، در دستور کار قرار گرفت تا توان کشت انبوه سلول، متناسب با نیاز خطوط تولید صنعتی را داشته باشد.


یکی از زیرساخت‌های مورد نیاز برای تولید واکسن برکت، آزمایشگاه پیشرفته ایمنی زیستی بود

راه‌اندازی آزمایشگاهی حتی در این سطح، کار ساده‌ای نبود. اغلب تجهیزات در انحصار آمریکا بود و فروش آن به ایران ممنوع! یکی از تجهیزات اصلی مورد نیاز، بین ۹ کشور دست به دست شد تا به ایران برسد. به این شکل که در هر کدام از این کشورها یک بار دستگاه باز و رجیستر می‌شد تا آن کشور به عنوان خریدار ثبت شود. پس از بازگشت نماینده شرکت تولیدکننده، دستگاه مجددا بسته‌بندی شده و به کشور بعدی ارسال می‌شد. به این ترتیب، بعد از چند بار جابجایی در کشورها، دستگاه از پوشش شرکت خارج می‌شد و نماینده شرکت برای رجیستری مراجعه نمی‌کرد. به این ترتیب، امکان ورود این دستگاه به ایران با چند ماه تاخیر فراهم شد.

قطعه دیگری که برای استفاده در مقیاس صنعتی، تعداد زیادی مورد نیاز بود، از طریق چند نفر خریداری شد تا هر کس فقط تعداد محدودی از آن را خریده باشد که استفاده‌اش در آزمایشگاه توجیه‌پذیر باشد. با این وجود، در فرودگاه جلوی خروج همان تعداد را هم گرفتند و در نهایت کمتر از نصف این قطعات به ایران رسید.

 

شکست انحصار مواد اولیه

تولید واکسن، علاوه بر ویروس کشته شده، نیازمند مواد اولیه‌ای است که عموما در انحصار آمریکا است؛ از حامل‌های سلولی گرفته تا ژل مورد استفاده در واکسن. باتوجه به تحریم‌های ظالمانه آمریکا و احتمال ورود ایران به جمع واکسن‌سازان دنیا، واردات این مواد نیز اگر نگوییم غیرممکن، لااقل کار به‌شدت پیچیده‌ای بود. مثلا در مورد یک ماده اولیه، پلیس با ارائه مقاله علمی به خریدار اعلام کرد این مقدار ماده اولیه، بیش از نیاز یک آزمایشگاه است و در نهایت فقط اجازه خروج یک بیستم آن را داد. اتفاقی که نشان از آمادگی جدی و همه‌جانبه آمریکایی‌ها در ممانعت از ارسال کالاهای حساس به ایران داشت.

مشکلاتی از این دست باعث شد خرید مواد اولیه و همزمان تلاش برای ساخت آنها نیز بلافاصله در دستور کار قرار بگیرد. بخشی از این مواد خریداری و بخشی دیگر توسط شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی بومی‌سازی شد. این تحول بزرگ تکنولوژیک باعث شد تا نگرانی ایران برای تامین مواد اولیه در روزهای تولید، تا حد زیادی کاهش یابد. ضمن آنکه بهره‌وری خطوط تولید نیز بالاتر رفت. این پیشرفت‌ها در این نقطه باقی نماند و ایران در همین مسیر به امکان افزایش مقیاس (Scale up) تقریبا نامحدود در تولید ماده موثره واکسن رسید.


دست‌یابی ایران به دانش افزایش مقیاس تولید ماده موثره واکسن باعث می‌شود
که بتواند از بیورآکتورهای بزرگ در تولید واکسن استفاده کرد

 

حالا نقطه سر خط

پس از تولید ماده موثره، نوبت به تولید واکسن می‌رسید. اغلب خطوط تولید موجود ایران مربوط به واکسن‌های متنوع کودکان بود که مجموعا حدود ۳۰ میلیون دوز در سال تولید می‌کردند. این خطوط، نه‌تنها توان تامین ۱۶۰ میلیون واکسن کرونای مورد نیاز ایران را نداشت، بلکه اساسا خروج آنها از مدار هم ممکن نبود، چراکه واکسن‌های سلامت کودکان هم باید روزانه تولید شده و به مصرف جامعه می‌رسید.

چاره‌ای نبود؛ خط تولید واکسن کرونا هم باید از صفر ساخته می‌شد. اولین خط تولید برکت، با اتکا به امکانات موجود در داخل کشور راه‌اندازی شد. مهمترین بخش خط تولید «بیورآکتور» است که واکنش‌ها در آن انجام می‌شود. یک بیورآکتور ۵۰۰ لیتری، به عنوان قلب خط تولید از یک واحد نیمه‌کاره تولید واکسن در موسسه برکت گرفته شد. دو بیورآکتور ۲۰ و ۱۰۰ لیتری دیگر نیز از یک کارخانه خریداری و به خط تولید اضافه شد. نرم‌افزارهای مربوطه هم با دانش ایرانی به‌روز رسانی شد و خط ۱ در اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ به بهره‌برداری رسید. این خط پس از صدور مجوز واکسن برکت در ۲۴ خرداد، طبق برنامه حدود ۸ میلیون دوز واکسن در تیر و مرداد تولید کرد.

ظرفیت خط اول نهایتا ۴ میلیون دوز واکسن در ماه بود، و این عدد فاصله زیادی با نیاز ایران داشت. هرچند مخبر، به‌عنوان بالاترین مقام مرتبط با برکت، در طول یک سال اخیر بارها بر لزوم واردات واکسن تاکید کرده بود اما تهدیدی به نام تحریم امکان این کار را زیر سوال می‌برد. پس واحدهای بزرگتری باید احداث می‌شد. شرکت‌های ایرانی توان تولید و تامین چنین تجهیزاتی را نداشتند و خرید واکسن از خارج هم با مشکل تحریم مواجه بود.

 

توسعه از طریق هند و چین

مذاکرات با شرکت‌های خارجی شروع شد. یک شرکت چینی در دی‌ماه ۹۹ حاضر شد ظرف ۶ ماه یک واحد بزرگ با ظرفیت تولید ۲۵ میلیون دوز واکسن در ماه را در ایران احداث کند. این کمترین زمان و بیشترین ظرفیت تولیدی بود که در آن زمان ایران می‌توانست به آن دست یابد. طبق برنامه، این خط باید تا تیرماه نصب و وارد چرخه تولید می‌شد.

هرچه زمان می‌گذشت، تحریم‌های آمریکایی بیشتر خودش را نشان می‌داد. ایران در زمستان ۱۳۹۹حدود ۱۷ میلیون دوز واکسن کواکس، ۲ میلیون دوز واکسن بهارات و ۲ میلیون دوز واکسن اسپوتنیک خریده بود اما تا پایان سال ۹۹ کمتر از ۷۰۰ هزار دوز واکسن به ایران رسید که حدود یک‌سوم آن هم هدیه چین و روسیه بود. کواکس هیچ واکسنی نداده بود و هند فقط ۱۲۵ هزار دوز واکسن فرستاد و مانع ارسال بقیه آن شد. واکسن‌های روسی هم به کندی تولید و وارد می‌شد.

سال جدید رسید اما واکسن نرسید. برکت در فروردین ۱۴۰۰، برای اینکه واکسن سریع‌تر به مردم برسد، یک خط تولید دیگر هم از هند خریداری کرد که قرار بود از خرداد وارد چرخه تولید شود. این خط کوچکتر از نمونه چینی بود و با بیورآکتور ۱۲۰۰ لیتری خود امکان تولید ۸ میلیون دوز واکسن در ماه داشت.


تحریم‌های آمریکا، انحصارطلبی تولیدکنندگان و شیوع سویه‌های جدید کرونا
باعث شد تجهیزات خط تولید برکت با چند هفته تاخیر به ایران برسد

 

کلاف پیچیده کرونا، انحصار و تحریم

مشکل تازه آغاز شده بود. شرکت هندی ساخت تجهیزات را شروع کرده بود که کرونای دلتا هند را به تعطیلی کشاند. کارخانه تولیدکننده تجهیزات هم همانند بسیاری از موسسات هند تعطیل شد. بعد از مذاکرات فراوان، بالاخره مجددا کار با تاخیر شروع شد اما مشکل دیگری وجود داشت. پرواز میان فرودگاه‌های ایران و هند متوقف شده بود و امکان ارسال تجهیزات به ایران نبود. با پشت سر گذاشتن همه این مشکلات، تازه موضوع تحریم به میان آمد.

آمریکا فروش بیورآکتور به ایران را به بهانه دومنظوره بودن این دستگاه تحریم کرده بود. این بیورآکتور هم تحت عنوان وسل‌تانک و با واسطه یک شرکت خارجی به فرودگاه هند رسیده بود. با این حال در فرودگاه اجازه خروج دستگاه را ندادند و خواهان گفتگو با مدیرعامل شرکت خریدار شدند. بیورآکتوری که هزینه آن هم پرداخت شده بود، حدود یک ماه در فرودگاه ماند، نه اجازه خروج می‌دادند و نه اجازه بازگشت به کارخانه. خط تولید بدون رآکتور هم عملا به هیچ دردی نمی‌خورد.

در نهایت، این دستگاه حساس با جداکردن قطعات، از فرودگاه خارج شد و هر یک از قطعات به کشور دیگری فرستاده شد تا از آنجا به ایران بیاید. در این مسیر هم مجددا بعضی تجهیزات توسط کشورها برای چند روز توقیف شدند. با تمام سختی‌ها، قطعات بیورآکتور و خط تولید بالاخره با حدود یک ماه و نیم تاخیر و در تیرماه، به صورت محموله‌های جدا از هم به ایران رسید.

برای خط تولید چینی هم اتفاق مشابهی افتاد؛ آمریکا جلوی ارسال بیورآکتور را گرفت و ارسال این دستگاه هم با تاخیر مواجه شد.

البته تحریم‌ها محدود به بیورآکتور نبود. اغلب دستگاه‌های مرتبط با خط تولید واکسن مورد شناسایی و پیگیری آمریکا قرار می‌گرفت. چرا که کاربرد این دستگاه‌ها مشخص بود و به جز ایران، فقط ۶ کشور دیگر تکنولوژی به کارگیری این دستگاه‌ها را داشتند. علاوه بر تحریم‌های عادی، ابعاد اقتصادی موضوع هم مطرح بود. در یک کلام، آمریکا نمی‌خواست انحصار شرکت‌‌های آمریکایی در تولید واکسن از بین برود و کشورهای دیگری نیز وارد این بازار شوند.


تیم تولیدکننده واکسن برکت در ماه‌های اخیر مدام مورد حمله‌های رسانه‌ای قرار گرفته است

 

یک مشکل عجیب ولی واقعی

دستگاه‌هایی که قرار بود در خرداد و تیرماه وارد چرخه تولید شود، با یک تا دوماه تاخیر به ایران رسید. مراحل نصب خط تولید با سرعت انجام می‌شد و همچنان امید می‌رفت که این خطوط تولید از ابتدای مرداد به بهره‌برداری برسد و وعده ۵۰ میلیون دوزی واکسن در شهریور به تحقق بپیوندد. اما یک مشکل جدید و عجیب خودنمایی کرد.

گروه مهندسان چینی و هندی که برای نصب دستگاه‌ها و راه‌اندازی نرم‌افزارها به ایران آمده بودند، همگی کرونا گرفتند. این در حالی بود که تمامی این افراد اعلام می‌کردند در کشورشان واکسن دریافت کرده‌اند. جالب آنکه تست کرونای این افراد در بدو ورود به ایران منفی بود اما بلافاصله پس از ۴۸ ساعت وضع عوض شد. حالا برکت مانده بود و خط تولیدی که تقریبا نصب شده بود اما امکان بهره‌برداری نداشت. چاره‌ای نبود جز قرنطینه و میزبانی از این افراد تا زمان بهبودی کامل. موضوعی که ۲ تا ۳ هفته طول کشید.

بالاخره در اواخر مردادماه، این افراد بهبود یافتند و مراحل پایانی راه‌اندازی خطوط تولید هم آغاز شد. خط تولید هندی در اواسط شهریور به بهره‌برداری نهایی رسید و میزان تولید واکسن را حدود ۸ میلیون دوز در ماه افزایش داد. خط تولید چینی هم در مراحل پایانی است و احتمالا در کمتر از یک ماه آینده واکسن‌های خود را به شبکه بهداشت ایران تقدیم خواهد کرد.

این روزها واکسن برکت از ۳ سد انحصار تکنولوژیک، بیماری کرونا و تحریم‌های آمریکایی گذشته اما ظاهرا مسئولان برکت پس از مواجهه با این همه اتفاق عجیب، قصد ندارند دیگر هیچ قولی درباره میزان تولید بدهند. اما به نظر می‌رسد اگر مشکل عجیب دیگری رخ ندهد، وعده ۵۰ میلیونی برکت با حدود یک ماه و نیم تاخیر تحقق خواهد یافت.

 

آغاز روزهای پربرکت

ماجرای واردات اما فرق می‌کند. به فاصله ۳ روز از صدور مجوز تولید برکت، آمریکا که عملا دیگر سودی از تحریم واکسن نداشت، رسما تحریم واکسن کرونا را لغو کرد تا حداقل وجهه بین‌المللی خود را حفظ کند و گوشه‌چشمی هم به بازار ایران داشته باشد. این کار باعث شد قیمت واکسن وارداتی از ۱۵.۵ یورو به ۸ یورو کاهش یابد و واردات واکسن از تیرماه رشد تصاعدی پیدا کند. در تیر ماه، به اندازه تمام ۵ ماه قبل از آن واکسن وارد شد. واردات مرداد، ۲ برابر تیر بود. استقرار دولت جدید هم به این روند شدت بیشتری بخشید و در شهریور، بیش از ۳۱.۶میلیون دوز واکسن وارد شد. به این ترتیب، ایران که در ۵ ماه پیش از تحریم فقط ۶.۸ میلیون دوز واکسن وارده کرده بود، طی ۳ ماه پس از تولید برکت بیش از ۵۱.۴ میلیون دوز واکسن وارد کرده است.


برکت، سرعت واردات واکسن را ۱۲.۵ برابر و قیمت آن را نصف کرد.

 

 

 

دیدگاه کاربران

امید۲۲۰۵۵۶۲۱۳:۳۴:۰۶ ۱۴۰۰/۶/۲۸
بسم الله الرحمن الرحیم انشاءالله با تجربیات کسب شده برای تولید انواع واکسن بتوانیم با توان دانشمندان عزیزمان به صادر کننده انواع واکسن در دنیا تبدیل شویم .
ناشناس۲۲۰۵۹۶۹۱۸:۳۰:۵۹ ۱۴۰۰/۶/۲۸
اونها لازم ندارند میرن از چین میخرند.
ناشناس۲۲۰۵۵۶۵۱۳:۳۶:۰۴ ۱۴۰۰/۶/۲۸
لطفا آب طهارت نریزید از ابتدا گفتند تمام امکانات فراهم شده است. این مساله درسی شد که ابتدا امکانات فراهم شو ب ادعای بزرگ شود.
ناشناس۲۲۰۶۰۲۹۱۹:۱۵:۱۵ ۱۴۰۰/۶/۲۸
همه پروژه ها را از ابتدا تا انتها زمان بندی می کنند!
ناشناس۲۲۰۵۵۶۶۱۳:۳۶:۳۲ ۱۴۰۰/۶/۲۸
توجيه توجيه
ناشناس۲۲۰۵۵۸۵۱۳:۴۳:۰۲ ۱۴۰۰/۶/۲۸
وعده مخبر محقق شد با 10 میلیون واکسن داخل و بیشتر از 40 میلیون واردات
ناشناس۲۲۰۵۵۹۴۱۳:۴۸:۵۵ ۱۴۰۰/۶/۲۸
مهم این است که تولید شد و حالا یک ماه آن ورتر به این عدد خواهیم رسید
ناشناس۲۲۰۵۹۷۱۱۸:۳۲:۳۳ ۱۴۰۰/۶/۲۸
..هزاران نفر جونشون رو توی همین تاخیرها و این هفته اون هفته کرونا از دست دادن
ناشناس۲۲۰۶۴۵۰۰۱:۰۶:۴۸ ۱۴۰۰/۶/۲۹
امثال تو و دوستانت دنبال جان مردم نیستید فقط دنبال تخریب هستید
ناشناس۲۲۰۵۹۷۳۱۸:۳۳:۵۸ ۱۴۰۰/۶/۲۸
عقلت میرسه حساب کنی یک ماه انورتر چند نفر فوت میکنن !؟
ميثم۲۲۰۶۰۷۲۱۹:۵۲:۵۰ ۱۴۰۰/۶/۲۸
اونهايي كه در اين تاخير بعلت عدم واكسيناسيون جانشان را از دست دادند براي شما و مسئولان اهميتي نداره؟؟ عجب از اين روزگار
پرویز۲۲۰۶۲۵۰۲۲:۱۳:۰۹ ۱۴۰۰/۶/۲۸
توی این یک ماه اونورتر سی هزار عزیز ایرانی مردند. هر نفرشون عزیز بودند.هر نفر یک انسان. نه یک عدد
ناشناس۲۲۰۶۲۶۸۲۲:۲۳:۱۷ ۱۴۰۰/۶/۲۸
پدر، مادر یا برادرت را از دست ندادی که طرفداری چنین ..ی می کنی!
ناشناس۲۲۰۶۴۵۲۰۱:۰۹:۰۷ ۱۴۰۰/۶/۲۹
پس ما هم باید بگوییم چرا واکسن از روز اول آمدن کرونا نبوده! و تولید کننده ها خلف وعده کردن
ناشناس۲۲۰۶۲۷۹۲۲:۳۴:۰۴ ۱۴۰۰/۶/۲۸
به همین سادگی وعده و از دست دادن جون بسیاری از هموطنان براتون مهم‌نیست
ناشناس۲۲۰۶۴۴۲۰۰:۵۹:۴۶ ۱۴۰۰/۶/۲۹
نفرت پراکنان نگران مردم شدن
ناشناس۲۲۰۵۵۹۵۱۳:۴۹:۰۷ ۱۴۰۰/۶/۲۸
کل مقاله داره میگه همه چی دست امریکاست و با تحریم عملا هیچ‌پیشرفت خوبی امکان پذیر نیست . با این حال دوستان دلواپس سابق اصرار دارند که به‌تنهایی همه مشکلات حل میکنند . برید مشکلاتتون با امریکا حل کنید هر طور که‌میدونید وگرنه تا اخر باید درجا بزنیم
محمد۲۲۰۶۳۰۷۲۲:۵۹:۰۰ ۱۴۰۰/۶/۲۸
حل مشکل با امریکا یکی به روش دولت تدبیر و امید و دیپلماسی التماسی است که 8سال نتیجه اش را دیدیم. یکی هم به روش ستاد اجرایی هست که برکت که تولید میشه تحریم های امریکا برداشته میشه.
ناشناس۲۲۰۵۶۰۰۱۳:۵۲:۲۹ ۱۴۰۰/۶/۲۸
خوبه خودتون هم نوشتید تجهیزات در انحصار امریکا مواد اولیه در انحصار امریکا و یه کالا را با چندین برابر قیمت می خرید چرا فقط به خاطر شعار های .. خودتون چرا فقط به خاطر یه مرگ برامریکا.. باز هم بگید .اما اگر همین دستگاهها و مواد اولیه انحصاری امریکا نبود برکتی وجود داشت؟؟؟؟..
ناشناس۲۲۰۵۶۰۱۱۳:۵۳:۳۶ ۱۴۰۰/۶/۲۸
و جالبی آن این است که رسانه های داخلی ضد کشوری هم همراه رسانه های دشمن شدن برای زدن این حرکت بزرگ و برخی ساده لوح هم با دیدن این ها می نشینند برای نفرت پراکنی
ناشناس۲۲۰۵۶۰۶۱۳:۵۴:۵۹ ۱۴۰۰/۶/۲۸
چقدر ثروت کشور در این فرآیند ها از بین می رود و در مقابل کشور فقیرتر و در زیرساخت های اساسی مثل آب و برق نیازمند تر می گردد واقعاً ما چقدر بهای خودخواهی و لجاجت با آمریکا را باید پرداخت کنیم
ناشناس۲۲۰۵۶۰۸۱۳:۵۵:۲۳ ۱۴۰۰/۶/۲۸
خود واکسن سازهای بزرگ دنیا هم به تاخیر مواجه شدن
الهی۲۲۰۵۶۱۴۱۳:۵۷:۵۶ ۱۴۰۰/۶/۲۸
همه دوستان نظام و انقلاب معتقدند برکت تجربه قبلی نداشت لذا اشتباه در محاسبه داشت با ادعاهای خود مسوولین را منفعل کرد و در گمراهی انداخت و این بی تصمیمی سبب مرگ عزیزان بسیاری شد.شما دیگر این اشتباه را نکنید و بجای آسمان ریسمان بافتن و ربط دادن آن به تحریم و فاکتورهای بی ربط دیگر طوری بنویسید که دیگران درس بگیرند و برای یک موضوع به این مهمی که با جان میلیون ها نفر سروکار دارد درس عبرت بگیرندو دیگر تکرار نکنند
ناشناس 1111۲۲۰۵۶۱۷۱۳:۵۹:۳۴ ۱۴۰۰/۶/۲۸
با توجه به اینکه این برکت یک شرکت بورسی است و باید در زمینه تولیدات واکسن و مسایل مالی در سایت کدال شفاف سازی و افشای اطلاعات بدهد اما متاسفانه اینجوری نیست و همچنان به وعده و وعید در توئیتر بسنده میکند و این امر موجب ضرر و زیان دهها هزار سهامدار برکت شده است
ناشناس۲۲۰۵۶۳۱۱۴:۰۸:۵۲ ۱۴۰۰/۶/۲۸
البته مجوزهای وزارت بهداشت هم دخیل است وقتی دیر داده می شود و تولید هم به عقب می اندازند
ناشناس۲۲۰۵۶۴۵۱۴:۱۵:۵۳ ۱۴۰۰/۶/۲۸
علت پایه ای واساسی شکست درتولید برکت این بود که اقای مخبر دراین حوزه تخصصی نداشته وندارد وهمین باعث آن گزارش خلاف واقع .. شد که خودموجب خسارات جانی .. وبی اعتباری اقای مخبر گردید..
ناشناس۲۲۰۵۶۵۷۱۴:۲۵:۳۷ ۱۴۰۰/۶/۲۸
معمولا برای یه همچین پروژه هایی این زمان ها و مشکلات رو در نظر میگیرن و بعد وعده میدن لطفاً توجیه نکنید
ناشناس۲۲۰۵۶۶۰۱۴:۲۷:۴۳ ۱۴۰۰/۶/۲۸
فارغ از صح وقم مال ، آنچه که مشخص ا در این پروژه ویا مشابه نباد از قبل اعلام شده تا بتوانند مانع دسترسی به قطعات مود نیاز را فراهم نمایند .پس مشکل از ارائه اطلاعات در زمان نامناسب است .
ناشناس۲۲۰۵۶۶۶۱۴:۳۳:۴۶ ۱۴۰۰/۶/۲۸
من نگرانم مشابه این ماجراها که به تفصیل برای خلف وعده در تولید واکسن بیان شده بزودی برای عدم تولید یک میلیون مسکن، عدم کاهش نرخ تورم، کاهش نیافتن نرخ ارز، گرانی ارزاق عمومی و غیره هم بیان شود
ناشناس۲۲۰۵۹۸۹۱۸:۴۴:۴۲ ۱۴۰۰/۶/۲۸
دقیقا. برای همون یک میلیون مسکن همین ها رو نگفتن هر چی میخوای بگو
ناشناس۲۲۰۶۲۲۴۲۱:۴۹:۵۹ ۱۴۰۰/۶/۲۸
اونایی که گفتی همش داخلیه، مثلا مسکن ۱۰۰درصد تولید داخلیه!! اگه اینا نتیجه نده از ناتوانی خودمونه
ناشناس۲۲۰۵۶۷۹۱۴:۴۴:۳۲ ۱۴۰۰/۶/۲۸
نفهمیدم، همه چیز که وارداتی بود پس ما چیو تولید کردیم؟
ناشناس۲۲۰۵۹۵۹۱۸:۲۵:۱۴ ۱۴۰۰/۶/۲۸
دانش خود واکسن داخلی است و ماشین آلات آن واردات شده برای تولید صنعتی چون قرار نبوده مهندسی معکوس یا تولید آن از نو ایجاد شود و باید زودتر تولید صنعتی ایجاد می شد
ناشناس۲۲۰۶۲۳۱۲۱:۵۴:۲۴ ۱۴۰۰/۶/۲۸
همون چیزی که بجز ۵ کشور دیگه نتونستن تولید کنن!!
ناشناس۲۲۰۵۷۰۰۱۴:۵۸:۴۹ ۱۴۰۰/۶/۲۸
الان غرب زده ها می آیند می گویند چرا تولید می کنیم و باید مصرف کننده از مدینه فاضله باشیم!
ناشناس۲۲۰۶۰۳۱۱۹:۱۵:۵۶ ۱۴۰۰/۶/۲۸
اخوی شرق زده! شما خودت گوشی ایرانی استفاده میکنی یا گوشی خارجی؟
ناشناس۲۲۰۶۳۲۱۲۳:۲۲:۵۶ ۱۴۰۰/۶/۲۸
چه مثال خنده داری!!!!! بیش از ۹۵درصد داروی مصرفی کشور تولید داخلیه!!!
ناشناس۲۲۰۷۶۵۹۲۳:۱۳:۵۹ ۱۴۰۰/۶/۲۹
با مواد اولیه وارداتی حتی برای قرص فشار یا قند!
ناشناس۲۲۰۶۴۴۵۰۱:۰۲:۵۱ ۱۴۰۰/۶/۲۹
خخخخه به این غرب زده برخورد چون جوابی ندارد
ناشناس۲۲۰۶۴۵۹۰۱:۱۴:۴۰ ۱۴۰۰/۶/۲۹
نه جانم می گویند وقتی پای جان مردم در میان است باید از سریع ترین راه آنها را واکسینه می کردند تا این همه تلفات ندهیم نه اینکه بخواهند قدرت علمی خود را به رخ آمریکا بکشند !
ناشناس۲۲۰۵۷۲۴۱۵:۲۰:۱۸ ۱۴۰۰/۶/۲۸
این همه پول و زمان صرف دور زدن تحریمها کردین و الان دارین الکی توجیه میکنید. همه این داستانها قابل پیش بینی بود. معقول بود از همون اول واکسن وارد میکردین تا اینهمه انسان بیگناه کشته نمیشدند. الان بود و نبود واکسن برکت چه فرقی داره.
حسن۲۲۰۵۷۴۷۱۵:۳۷:۳۰ ۱۴۰۰/۶/۲۸
کلی آسمان ریسمان بهم بافتید تا ی جوری قضیه ۵۰ میلیون رو بپیچونید.
mohammad۲۲۰۵۷۶۲۱۵:۴۶:۰۹ ۱۴۰۰/۶/۲۸
چند نکته در این متن قابل تامل هست 1- پس نتیجه می گیرم تحریم های آمریکا موثر هستند ( س لطفا در بوق و کرنا نکنید که تحریم ها بی اثر هستند و از مال و جان و.. جهت تایید حرف خود مایه بگذارید) 2- مدیران وقت برکت از پیش بینی اینکه امکان ورود دستگاه ها به سادگی ممکن نیست و امکان تاخیر وجود دارد بی خبر بودن که به طور قطع شایسته مدیریت کلان نیستند 3- با این گزارشات غلط به سران نظام عامل تصمیم گیری های غلط شدند که مستلزم محاکمه هستند .
ناشناس۲۲۰۵۷۶۵۱۵:۴۹:۴۲ ۱۴۰۰/۶/۲۸
چرا همان موقع دلیل تاخیر ها اعلام نشد؟؟؟؟؟؟؟ چرا مردم را محرم نمیدانند؟؟؟ میشد دلیل تاخیر حداقل به صورت کلی و سربسته اعلام شود تا به توهم و دروغگویی متهم نشوند در ضمن هستند کسانی که میتوانستند کمک کنند
آشنا۲۲۰۵۷۶۹۱۵:۵۴:۳۲ ۱۴۰۰/۶/۲۸
خدا قوت... تولید واکسن داخلی لازم بود اما نه با سیاسی کاری
ناشناس۲۲۰۵۷۷۱۱۵:۵۵:۰۴ ۱۴۰۰/۶/۲۸
انستیتو پاستور با بیش از ۱۰۰ سال و رازی با ۹۰ سال قدمت و تجربه کادر متخصص را از چرخه تولید حذف کردید تا با بنیاد برکت همه چیز را ازصفر شروع کنید ؟؟
ناشناس۲۲۰۵۹۶۵۱۸:۲۹:۰۷ ۱۴۰۰/۶/۲۸
نظرت از کل ایراد دارد باید اینطوری بگویی که چرا یک نهاد غیر دولتی که کمترین تجربه اش واکسن بود ظرف 6 ماه می تواند واکسن در حد آزمایشگاهی ایجاد و کمتر چند ماه به تولید انبوه برساند ولی آن مجموعه ها با بودجه دولتی نتوانستند
ناشناس۲۲۰۶۳۹۰۰۰:۲۳:۱۶ ۱۴۰۰/۶/۲۹
به این دلیل که به رازی و پاستور اجازه تست نمی دادند
ناشناس۲۲۰۶۹۴۹۱۲:۲۱:۵۶ ۱۴۰۰/۶/۲۹
چون دیرتر با این مرحله رسیدن
ناشناس۲۲۰۷۵۴۲۲۱:۰۰:۳۳ ۱۴۰۰/۶/۲۹
به این دلیل که به رازی و پاستور یک میلیارد دلار نقد معادل ۳۰ هزار میلیارد تومن ندادن تا خط تولید صنعتی راه اندازی کنند برو ببین رازی چه واکسنی تولید کرده که معادل نواکس امریکا ست ...
ناشناس۲۲۰۵۷۷۵۱۵:۵۷:۲۸ ۱۴۰۰/۶/۲۸
برکت، سرعت واردات واکسن را ۱۲.۵ برابر و قیمت آن را نصف کرد مگه از اول نمی دونستید تحریمید
ناشناس۲۲۰۵۷۸۲۱۶:۰۱:۴۵ ۱۴۰۰/۶/۲۸
ای کاش خود آقای مخبر این مسایل را بطور شفاف و مستقیم با مردم در میان می گذاشت
نقد ابادی۲۲۰۵۷۸۶۱۶:۰۲:۵۵ ۱۴۰۰/۶/۲۸
به دلایل: ۱. توهم دانایی: برای هر مدیر صنعتی با تجربه ای معلوم وقابل پیش بینی بود که این کار در سطح تولید انبوه و در چهارچوب زمانی مورد نیاز کشور ممکن نیست. ۲. رانت وعدم‌پاسخگویی: یقینا اگر یک میلیارو یورو صندوق توسعه برای کرونا نبود و قرار بود از خودشان سرمایه گداری کنند و به دولت بفروشند هیچوقت این کار را نمی کردند.
ناشناس۲۲۰۵۹۸۱۱۸:۳۹:۱۳ ۱۴۰۰/۶/۲۸
عجب یعنی قرار است تولید کننده محصولات را رایگان به دولت بدهند؟ چی می گویی
ناشناس۲۲۰۵۷۹۷۱۶:۰۷:۱۷ ۱۴۰۰/۶/۲۸
به مشکلات برکت عدم هم افزایی با سایر شرکتها را هم اضافه کنید.
ناشناس۲۲۰۵۸۱۶۱۶:۲۰:۰۱ ۱۴۰۰/۶/۲۸
اینها بهانست.
ناشناس۲۲۰۵۸۱۸۱۶:۲۰:۳۹ ۱۴۰۰/۶/۲۸
خب..پس به این نتیجه میرسیم که تحریم واقعا وجود داشته و کمرشکن بوده و نیز اینکه حتی نگاه به شرق هم با وحود تحریم ها فایده ای ندارد
ناشناس۲۲۰۶۲۲۹۲۱:۵۲:۵۳ ۱۴۰۰/۶/۲۸
اینکه نتیجه‌ای بود که قبل از تولید واکسن هم گرفته بودی!! مگه کسی گفت تحریم اثر نداره!؟ اما مگه واکسن اصلا تولید نشد!؟ لطفا یکبار دیگه با دقت متن رو بخون!!
ناشناس۲۲۰۵۸۷۹۱۷:۰۹:۴۰ ۱۴۰۰/۶/۲۸
آیا خلف وعده نوعی دروغگویی نیست؟
ناشناس۲۲۰۵۹۲۳۱۷:۴۴:۱۸ ۱۴۰۰/۶/۲۸
«ماجرای واردات اما فرق می‌کند. به فاصله ۳ روز از صدور مجوز تولید برکت، آمریکا که عملا دیگر سودی از تحریم واکسن نداشت، رسما تحریم واکسن کرونا را لغو کرد تا حداقل وجهه بین‌المللی خود را حفظ کند و گوشه‌چشمی هم به بازار ایران داشته باشد. این کار باعث شد قیمت واکسن وارداتی از ۱۵.۵ یورو به ۸ یورو کاهش یابد و واردات واکسن از تیرماه رشد تصاعدی پیدا کند. در تیر ماه، به اندازه تمام ۵ ماه قبل از آن واکسن وارد شد. واردات مرداد، ۲ برابر تیر بود.»
ناشناس۲۲۰۶۳۱۵۲۳:۱۷:۵۸ ۱۴۰۰/۶/۲۸
این نقل قول از مقاله، بسیار مهم است!
ناشناس۲۲۰۵۹۳۲۱۷:۵۸:۴۴ ۱۴۰۰/۶/۲۸
همه قطعات از خارج وارد شده، مهندسين نصب هم از خارج آمدند. احتمال خيلي زياد مواد اوليه و اساسي واكسن نيز از خارج وارد ميشود. بفرماييد ما در چه چيزي به كلوپ 6 كشور پيوستيم؟ تمام آنچه بركت انجام داده پر كردن جيب ..به بهاي ..
ناشناس۲۲۰۶۹۵۵۱۲:۲۵:۳۷ ۱۴۰۰/۶/۲۹
همه قطعات خخخخه عزیزم افسار واکسن که فرمول آن دست خودمان است چیزی که نفهمیدی و نخواهید فهمید یعنی چی و فکر کردی قطعات از خارج بیاد می شود بد!
ناشناس۲۲۰۵۹۶۰۱۸:۲۶:۱۰ ۱۴۰۰/۶/۲۸
اصلا اينكه يك شركت كه تجربه واكسن سازي نداشته بيايد و درمقياس بسيار بزرگ آن هم در مدت كوتاه يك واكسن جديد توليد بكند كار خطرناك و اشتباهي است. يك اشتباه كوچك در كنترل كيفيت ميتواند به فاجعه انساني تبديل شود. شركتهاي بزرگ و باتجربه هم به مشكل برخوردند. مشكل ما اين هست كه همه اش به دنبال شعار و تبليغ و اول بودن هستيم. در عمل ميفهميم كه واقعيت چيز ديگري است.
ناشناس۲۲۰۶۹۵۳۱۲:۲۳:۴۸ ۱۴۰۰/۶/۲۹
امان از نفرت پراکنان در ضمن سابقه دارد
سعید۲۲۰۶۰۲۲۱۹:۰۸:۱۴ ۱۴۰۰/۶/۲۸
چرا دروغ گفتند؟ چرا نگذاشتند به موقع واکسن بیاید؟ من بهترین برادرم را بخاطر بی مسئولیتی آقایان از دست دادم..
ناشناس۲۲۰۶۰۴۷۱۹:۲۸:۲۸ ۱۴۰۰/۶/۲۸
چون دروغگویی هیچ هزینه ایی برای درغگو ندارد. البته تو کشور ما
ناشناس۲۲۰۶۴۴۸۰۱:۰۵:۰۲ ۱۴۰۰/۶/۲۹
دروغگویی!!! این که برنامه عقب تر بیفتد دروغگویی نیست شما سیاست زده هستی در این کشور و افکارت دست خودت نیست
ناشناس۲۲۰۶۰۶۳۱۹:۴۵:۵۳ ۱۴۰۰/۶/۲۸
اگر از امریکا می خواستید دو روزه همه تجهیزات لازم رو تحویل می داد.
بهروز۲۲۰۶۰۷۴۱۹:۵۴:۰۲ ۱۴۰۰/۶/۲۸
از سخت افزار تا نرم افزار و پرسنل نصب و تولید و مواد اولیش که وارداتی و تحریمه. میشه بگید برکت دقیقا خودش چی تولید کرده؟
ناشناس۲۲۰۶۱۰۷۲۰:۲۸:۱۱ ۱۴۰۰/۶/۲۸
یک جا می گوید انحصار تکنولوژیک و سود آوری بالای شرکت های آمریکایی جای دیگر می گوید اکثر مواد اولیه و تجهیزات در انحصار آمریکا است و از خود نمی پرسد با این سطح از انحصار تکنولوژیک و مواد اولیه و تجهیزات چطور چین و روسیه این همه واکسن تولید کردند؟ اگر چین در عین رقابت بزرگترین شریک آمریکاست در مورد روسیه چه بگوییم؟ چرا آمریکایی ها باید انحصار خود را به نفع روسیه بشکنند؟ اینها همه توجیه است برای یک اشتباه در وارد نکردن واکسن .. شاید هم .. برای جذب یک میلیارد دلار بودجه و در عین حال ناراضی کردن مردم از دولت قبل
ناشناس۲۲۰۶۱۱۰۲۰:۳۰:۲۵ ۱۴۰۰/۶/۲۸
فقط رانت و رانت..
ناشناس۲۲۰۶۱۸۶۲۱:۲۴:۰۱ ۱۴۰۰/۶/۲۸
تحمیل هزینه های چند برابری برای خرید تجهیزات و مواد اولیه نتیجه تحریمهایی است که خود آنها در نتیجه قطعنامه هایی هستند که توسط مسئولین کشور کاغذپاره و بی اثر دانسته میشدند. الان اگر یک شرکت دانش بنیان بخواد تجهیزات وارد کنه باید چه کار کنه؟ آیا همه به بودجه و امکانات برکت دسترسی دارند؟ واردات ابزارآلات دقیق و های تک بسیار کند و ریسکی و پرهزینه است. چرا باید وضع به اینجا برسه؟ لطفا نیایید بگید تقصیر ایکس و ایگرگه. این یک مشکل بسیار اساسی است و به مرور سبب عقب ماندگی فنی و ورشکستگی شرکت ها و ناامیدی نیروهای متخصص میشه. ای کسانی که دلتون برای ایران میسوزه مشکل تحریم را حل کنید قبل از اینکه دیر بشه
ناشناس۲۲۰۶۲۰۲۲۱:۳۵:۲۴ ۱۴۰۰/۶/۲۸
پس تجریم هم تاثیر گذاره و واقعیت فقط شعار نیست
رضا۲۲۰۶۲۴۱۲۲:۰۸:۴۲ ۱۴۰۰/۶/۲۸
اگر آمریکا نگرانی داشته باشد اقتصاد چین و تولید واکسن چند میلیارد دوز آن است. برای توجیه مدیران ناکارآمد و ناتوان ، وزن زیادی با ادعای ۵۰ میلیون واکسن که آن هم توخالی بود قائل شدید. با وجود تولید چند میلیارد واکسن در چین این حرفها چه اساسی دارد؟
فراز۲۲۰۶۳۰۲۲۲:۵۰:۲۳ ۱۴۰۰/۶/۲۸
واقعا توجیه .. .. .. آخه شما که هیچی ندارین و باید همه اجزا و مواد را وارد کنید خب همون واکسن را وارد میکردین و اینهمه آدم نمی مردن!! البته بخشی از این مقاله دروغ ، هست و بخشی هم واقعیت که ناتوانی ایران در مقابل تحریم را نشان می‌دهد. جای هزینه های سرسام آور و حیف و میل پول ملت از سوئ مدیریت .. و بازی با جان واعتماد مردم .. خیلی خالی است!!
كاوه۲۲۰۶۳۴۸۲۳:۴۲:۰۷ ۱۴۰۰/۶/۲۸
درست مي فرماييد . كشورهاي سرمايه داري و شركتهاي چند مليتي سودشان در ايجاد اين پندميكها ، جنگها و تحريمهاست . پس مقامات عاليرتبه بايد هوشيار باشند فريب نخورند .
ناشناس۲۲۰۶۳۷۳۰۰:۱۰:۳۴ ۱۴۰۰/۶/۲۹
تا دیروز شما دوستان می گفتید تحریم‌ها کاغذ پارس ، فقط همین که اقرار کردید با کلی مقدمه چینی که تحریم ها اثر داره خودش خیلی مهمه
ناشناس۲۲۰۶۴۴۷۰۱:۰۴:۴۹ ۱۴۰۰/۶/۲۹
چه طور برای مخبر تحریمها را مانع خرید واکسن می دانید اما برای روحانی تحریمها را بی اثر می دانید
ناشناس۲۲۰۶۶۰۷۰۷:۵۷:۵۲ ۱۴۰۰/۶/۲۹
حالا که نتونستی پولها رو برگردون راستی چرا نمی فرستی تاییدیه جهانی بگیره مردم با اطمینان استفاده کنن این وسط این همه هموطنامون از دست رفتن متهم کیه
yektanetتریبون

پربحث‌های دیروز

  1. «کیا» جان روحت شاد !

  2. تردید یا قاطعیت؟! یک قانون و هزار حرف

  3. اظهارات بهزاد نبوی درباره مسئله مذاکره / روایت انفعال روحانی/ گلایه از گلایه‌های رئیس‌جمهور

  4. سرخوشی ترک‌ها در سوریه

  5. عضو هیات رئیسه مجلس توقف ابلاغ قانون عفاف و حجاب را تایید کرد

  6. اظهارات مداخله‌جویانه سالیوان درباره جلوگیری از دستیابی ایران به توانایی‌های هسته‌ای

  7. تسهیلات مسکن؛ همکاری در پاسکاری مردم!

  8. دبیری: در حال آماده کردن لایحه اصلاحی قانون عفاف و حجاب هستیم

  9. مقام معظم رهبری تکلیف کرده ‌اند۱۰۰ مدیر توانا تربیت کنیم

  10. همتی: قیمت‌گذاری دستوری در بازارها نتیجه‌ای جز فساد ندارد

  11. الجولانی: می‌خواهیم زندان صیدنایا را به موزه تبدیل کنیم

  12. خداحافظی با ترافیک همیشگی اتوبان کرج-تهران و کرج-قزوین؟

  13. عراقچی: سوریه در آزمون سختی قرار گرفته است

  14. کاظمی: مشکل رتبه‌بندی حدود ۵۰ هزار معلم رفع شد  

  15. الجولانی: به‌دنبال جنگ با اسرائیل نیستیم  

  16. تذکر الجولانی به یک دختر سوری برای حجاب!

  17. دشمن اسرائیلی هرگز نتوانست کانون مقاومت را در هم بشکند

  18. شکوه ایران باستان

پربحث‌های هفته

  1. «کیا» جان روحت شاد !

  2. چرا اسد رفت؟!

  3. تردید یا قاطعیت؟! یک قانون و هزار حرف

  4. ذوق زدگان وطنی در فردای سوریه !

  5. مزد خوش خدمتی جولانی به اسراییل

  6. مطالبه به حق یا فشارِ ناحق؟!

  7. نماینده مجلس : بی حجابی ، اعتراض به عملکرد ماست / مردم ناراضی هستند، ابتدا باید مشکلات اقتصادی آنها را حل کنیم

  8. رهبر انقلاب: وقایع سوریه محصول نقشه آمریکایی و صهیونیستی است/ یک دولت همسایه هم ایفای نقش می‌کند/ بدون شک مناطق تصرف‌شده‌ آزاد خواهد شد

  9. هیولای نئولیبرالیسم «اسد» را بلعید!

  10. تحلیل "نیویورک تایمز" از سقوط بشار اسد

  11. آغاز «نمی‌گذارند»‌های پزشکیان/ کمی هم به اقتصاد بپردازید آقای همتی!/ توصیه زیدآبادی به افرادی که از سقوط بشار اسد شاد شده‌اند

  12. اجرای قانون حجاب به تاخیر افتاد/ جزئیات تصمیم شورای امنیت ملی کشور

  13. دردسرهای اردوغان با سوریه جدید

  14. اتهام‌افکنی‌های عجیب علیه قالیباف/ انتقاد شرق از سخنان جواد لاریجانی/ یک ادعا درباره رویگردانی بشار اسد از ایران

  15. عاقبت «با دشمنان مدارا»/ یک کنایه تند به شمخانی/ نگاه عبدی به ضعف شناختی‌ ایران پیرامون وقایع سوریه

  16. وصله پینه کردن تا کی؟!

  17. اظهارات بهزاد نبوی درباره مسئله مذاکره / روایت انفعال روحانی/ گلایه از گلایه‌های رئیس‌جمهور

  18. سرخوشی ترک‌ها در سوریه

  19. بزک کردن تروریست ها !

  20. فواد ایزدی: سختگیری حجاب نشود، جوانان جلوی تیر نمی‌روند!

  21. انتقاد از تخریب جلیلی و رویکرد سخنگوی دولت/ هشدارهای پیاپی به پزشکیان/ سقوط اسد از منظر باهنر

  22. از آخر اول شدیم!؛ رکورد شکنی تهران در هوای آلوده

  23. بگومگوی رسانه‌ای پزشکیان با وزیر | پزشکیان: اتاق من از نمایشگاه شما سردتره/ وزیر: مثلا آمدیم نمایشگاه هی بهم چیز می‌گید!

  24. شغل جدید بشار اسد مشخص شد!

  25. اردوغان:‌ رهبر واقعی یکی منم، یکی پوتین !

آخرین عناوین