همشهری: با اینکه چند سالی از به صدا در آمدن زنگ خطر مصرف مواد‌مخدر در مدارس از سوی کارشناسان حوزه مبارزه با مواد‌مخدر و فعالان حوزه می‌گذرد اما نه وزارت آموزش و پرورش و نه مدیران مدارس زیر بار این قضیه نرفتند.
براساس آمار اعلام شده از سوی شورای هماهنگی مبارزه با مواد‌مخدر در ایران تنها 1.2درصد دانش‌آموزان مدارس کشور درگیر اعتیاد شده‌اند.
نشست تخصصی معاونان، مشاوران، مدیران کل و دبیران شورای هماهنگی مبارزه با مواد‌مخدر استان‌های کشور که تحت عنوان پیشگیری از اعتیاد، مشارکت‌های مردمی و اشتغال بهبودیافتگان در تهران برگزار شد فرصت خوبی بود برای اینکه دغدغه‌ها و نگرانی‌های دستگاه‌های مسئول در حوزه اعتیاد بی‌پرده از نگرانی اعتیاد در مدارس بیان شود.
دبیر کل ستاد مبارزه با مواد‌مخدر در این همایش با اشاره به باز شدن پای مواد‌مخدر به برخی از مدارس، از هماهنگی‌های لازم با پلیس برای کنترل غیرمحسوس اطراف مدارس خبر داد و گفت: از ابتدای بازگشایی مدارس به‌صورت فیزیکی، شعاع اطراف مدارس و فروشندگان اطراف مدارس به‌طور غیرمحسوس کنترل خواهند شد.
سردار اسکندر مومنی در حالی سن اعتیاد در کشور را 24سال اعلام می‌کند که معتقد است این رقم در مقایسه با نرخ جهانی خیلی متفاوت است: «شاید بعضا مشاهده شود افراد با سنین کمتر نیز مصرف مواد داشته باشند اما معدل سن اعتیاد در کشور ۲۴سال و چند ماه است اما این نرخ در دنیا 19سال است.»
طرح یاریگران زندگی در مدارس
حدود 3سال پیش بود که طرح یاریگران زندگی با هدف کاهش آسیب‌های اجتماعی در بین دانش‌آموزان در مدارس اجرا شد و البته نتایج خوبی هم در آموزش مهارت نه گفتن به بچه‌ها داشت.
دبیرکل ستاد مبارزه با مواد‌مخدر معتقد است در سال تحصیلی جدید باید با استفاده از ظرفیت عظیمی که وزارت آموزش و پرورش دارد طرح یاریگران زندگی در مدارس با محوریت پیشگیری از اعتیاد اجرا شود. به‌گفته مومنی، تا‌کنون ۴۰هزار مدرسه تحت پوشش طرح یادشده قرار دارند و قرار است امسال این مدارس تا پایان سال تحصیلی جدید به ۸۰هزار مدرسه برسد: «محتواهایی در سامانه شاد قرار دارد و در آینده تولید می‌شود تا معلمان و والدین با این محتواها آشنا شده و آموزش لازم در حوزه پیشگیری از مواد‌مخدر را ببینند و به دانش‌آموزان منتقل کنند.»
قائم‌مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد‌مخدر هم با نظر سردارمومنی موافق و معتقد است برای تحقق «نهضت پیشگیری» درخصوص مصرف مواد‌مخدر، هیچ راهی جز رویکرد «اجتماعی‌سازی» نداریم: « در وزارت آموزش و پرورش در حال پیگیری طرح یاریگران زندگی هستیم. طرحی که در محور نخست آن به‌دنبال توانمندسازی دانش‌آموزان در دوران ابتدایی و متوسطه اول و دوم، در محور دوم مدیریت سوژه‌ها و مداخله برای دانش‌آموزان آسیب‌دیده و محور آخر تشکیل اثر‌گذار و توانمند کانون‌های یاریگران زندگی در مدارس است.»
به‌گفته علیرضا کاظمی، برای افزایش کیفیت اجرای این طرح، جشنواره نوجوان سالم و یاریگران زندگی، در کنار دو حوزه بهره‌گیری از ظرفیت انجمن اولیا و مربیان و سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک با تمرکز بر مهدکودک‌ها در سال اجرا به آن اضافه می‌شود: «تا‌کنون ۴۰هزار کانون با پوشش بیش از ۳میلیون دانش‌آموز ایجاد شده است.»
قائم‌مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد‌مخدر که بر اجرای نهضت پیشگیری معتقد است ادامه داد: هیچ نهادی مثل آموزش و پرورش و دانشگاه فرهنگیان نمی‌تواند در این نهضت پیشگیری یاریگر نظام جمهوری اسلامی ایران باشد. درست است در طول سال‌هایی که دلواپسان نسل آتی کشور زنگ اعتیاد در مدارس را به صدا در آوردند و آموزش و پرورش یک تنه در برابر همه آنها ایستاد و زیر بار نرفت اما حالا رئیس دانشگاه فرهنگیان، با تأکید بر اهمیت کار معلمان در پیشگیری از مصرف مواد‌مخدر، می‌گوید معلمان نقش بسزایی در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بین دانش‌آموزان دارند: «به‌زعم متخصصان، ۵ تا ۱۳سالگی یعنی تا پایان دوره متوسطه اول سن «بحران» است. هر کار خوبی که دانش‌آموزان باید در این سنین بیاموزند، باید پایه‌ریزی شود و اهمیت کار معلمان در اینجا آغاز می‌شود.»
رضا صحرایی معتقد است معلمان به‌گونه‌ای آموزش می‌دهند که آموزش دیده‌اند و اگر امروز پیشگیری از مواد‌مخدر به سر فصل دغدغه‌های نظام تبدیل شده است، دانشگاه فرهنگیان نیز موظف است پیشگیری را در سرفصل خود قرار دهد: «سالانه ۲۵هزار معلم مستقیما و ۲۵هزار معلم غیرمستقیم به نظام تعلیم و تربیت وارد می‌شوند و معلمان باید کودکان را متناسب با ظرفیت‌های زمان خود تربیت کنند. امروز شاهد خلأ شناختی و ادراکی بین معلمان و دانش‌آموزان هستیم به‌طوری که معلمان در دنیای خود و دانش‌آموزان در دنیای خویشتن هستند و این خلأ باعث شده نتوانیم از معلم با تمام ظرفیت استفاده کنیم.
معضل اعتیاد در مدارس از آن دست معضلات اجتماعی است که اگر شوخی گرفته شود دامن همه را می‌گیرد؛ بنابراین امید است حالا که در آستانه فصل بازگشایی مدارس از نقشه راه پیشگیری از اعتیاد در قالب طرح یاریگران زندگی در آموزش و پرورش رونمایی شده مسئولان ذیربط هم با درک واقعیات موجود بستری را فراهم کنند که دست توزیع کنندگان‌مواد‌مخدر از مدارس کشور کوتاه شود.
توزیع مواد مخدر در حوالی مدرسه
فتانه حسینی، روانشناس و درمانگر اعتیاد می‌گوید: متأسفانه در سال‌های اخیر مصرف گل در بین دانش‌آموزان بسیار زیاد شده و محل توزیع این مواد اغلب در حوالی مدارس، کانکس‌های تنقلات فروشی و واحدهای صنفی اطراف مدرسه است.
دانش‌آموزانی که آلوده به مواد‌مخدر هستند خود را با علائمی مانند بیقراری، اضطراب، افسردگی، بی‌نظمی، افت تحصیلی و تیرگی پوست نشان می‌دهند؛ دانش‌آموزانی که نه تمرکز کافی دارند و نه درصورت نرسیدن مواد، احساس امنیت و آرامش دارند.
