شب قدر هدیه الهی به آدمیان است اما باید توجه داشت نوع بهره‌مندی از این غنیمت مقدس به وسیله اسباب زمینی مقدور و میسر خواهد بود. در روایت است که خداوند ابا دارد تا مجرای امور به وسیله غیر از اسباب رخ نماید و این نکته را باید مورد توجه قرار داد که مجرا و وسیله استفاده از شب قدر الهی اسباب زمینی است. حال سؤال اساسی این است که چه اسباب و ملزومات زمینی‌ای وجود دارند که می‌شود از آنان برای حظ از شب قدر استفاده کرد؟ 

 به نظر بنده سه عامل کاملاً محسوس و قابل درک، آن‌هم بدون هیچ ابهام و پیچیدگی می‌تواند برای ما راهگشا باشد.

اولین آن‌ها این است که انسان سعی کند در این شب‌ها به خویش و معرفت‌النفس بپردازد. این‌که انسان بتواند از خلوت خود برای بازخوانی عقاید و باورهایش استفاده کند و ببیند در این مدت گذشته از عمر ورودی‌های حسی او چه چیزهایی را ثبت کرده‌اند و اساساً از لحاظ مهارت رفتاری در چه وضعیتی قرار دارد، یک اتفاق مهم و سودمند برای شخص است، چرا که قدمی برای معرفت و شناخت خود برداشته است. این تجزیه و تحلیل به شدت در تعیین برنامه آینده آدمی سودمند است، درست مثل نمایش‌نامه‌نویسی که با تجزیه شخصیت های داستان راه را برای ارتباط با شخصیت باز می‌کند و شناخت او را هموار می‌سازد.

اتفاق دوم در ارتباط با ظواهر و مناسک اعمال عبادی است که در این شب‌ها اتفاق می‌افتد. چهار جمله یا به عبارتی چهار صفت است که در ادعیه‌های اسلامی بالاخص آنچه که برای شب‌های قدر وارد شده است، می‌تواند مسیر انسان معتکف در شب‌های قدر را رقم بزند. اولین آنان «سپاسگزاری» از محضر پروردگار  در برابر آن خیری است که به او رسیده است. دومین آن‌ها پیدا کردن روحیه «شرمندگی» است که شخص به این درجه برسد که قصور و کوتاهی از او در برابر رب‌الارباب سر زده است. سومین آن‌ها «عزم برای جبران» است که شخص شرمسار در مسیر جبران گذشته و خطاها بر آید و چهارمین آنها «اظهار محبت» است. این چهار ویژگی باید در تجمعات دینی بروز و ظهور پیدا کند تا بتواند خصایص اجتماع و خیل کثیری از مردم را با مقاصد الهی همراه سازد. 

 سومین اتفاق این است که شخص نوعی تلقین داشته باشد که قرار است اتفاقی بیفتد. حداقل‌ترین این حالت امید، تلقین است و حداکثری ترین آن ایمان ویقین. همین امر سبب می‌شود تا شخص خودش را در معرض نسیم الهی قرار دهد و بتواند از مواهب آن محظوظ شود. به تعبیر علامه جعفری جنس این احساسات، «برین» است که با سایر عواطف و تلقینات فرق دارد و می‌تواند هدایت‌بخش عقل باشند. پس توجه و باور به این که در معرض اتفاقاتی الهی هستیم خودش یکی از اموری است که می‌تواند ما را در بهره‌مندی از شب قدر یاری نماید.