تحلیل رابطه ایران و آمریکا بر اساس تئوری هابرماس

بخش تعاملی الف - سعید اسدی

17 مهر 1392 ساعت 6:16

اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.


تم دکتر حسن روحانی درروابط بین الملل بر"تعامل سازنده" استوار است. چنانچه این اصطلاح با اصطلاح هابرماس، فیلسوف و جامعه شناس آلمانی مبنی بر"ارتباط سازنده" معادل ومرادف گرفته شود؛ آنگاه می توان گفت که تعامل سازنده همچون ارتباط سازنده می بایست از قواعد و مقررات یک "گفتمان مطلوب" تبعیت کند.

قواعد و مقررات یک گفتمان مطلوب از دیدگاه یورگن هابرماس به شرح زیر است:
۱- گویا بودن و فهم پذیر بودن کنش های بیانی
۲- صمیمی بودن آنها
۳- حقیقی وصادق بودن آنها
۴- درست ومعتبربودن آنها

در واقع هر دو طرف رابطه می بایست این قواعد ومقررات گفت و گو را رعایت نمایند در غیر این صورت به راحتی می توانند درفهم متقابل دچار خطا شوند، آلت دست قرار گیرند، پیوسته گمراه و گنگ و به گونه ای نظام یافته کور و کرباشند!

پیشنهاد هابرماس این است که طرفین ارتباط می بایست به علوم انتقادی مسلح باشند تا درسایه این علوم توانایی خود-انتقادی، خود-سنجی، خود-ارزیابی، خود- اندیشی و خود-تاملی رابه دست آورند وبتوانند اولا مفروضات ذهنی خود را نسبت به طرف رابطه اصلاح نمایند و ثانیا نسبت های به ظاهر طبیعی ولی تحریف شده و جعلی محیط اجتماعی را ازطریق ارتباط سازنده بازسازی کنند و نسبت ها را آنطور که هستند بازگو نمایند.

براین اساس هم کشور (دولت) ایران و هم کشور (دولت) امریکا ابتدا می بایست یک ارزیابی از هنجارهای ذهنی خود بنمایند و به تصویری روشن ازخود برسند. به گونه ای که این تصویر برای طرف مقابل نیز مشهود باشد. درقدم بعدی می بایست مفروضات ذهنی شان را نسبت به یکدیگر بازنمایی کنند، مفروضات ذهنی ای که طی ۳۵سال حیات سیاسی متشنج و مردد شکل گرفته است، به طوری که ایران امریکا را شیطان بزرگ و امریکا نیز ایران را محور شرارت می داند. در گام آخر هر دو کشور باید صادقانه ارزیابی کنند که آیا می توانند این مفروضات ذهنی را درفرآیند یک کنش ارتباطی اصلاح نمایند یا خیر؟

این که گفته می شود ارزیابی صادقانه، بدان جهت است که یکی ازشروطِ قواعد و مقررات گفتمان مطلوب، صداقت طلبی و صداقت محوری هر دو کشور در نمایش یک گفت و گوی بی شائبه است. اگر نتیجه این ارزیابی صادقانه مثبت باشد، آنگاه می توان به آینده روابط دو کشور امیدوار شد، در غیر این صورت اجرای تز تعامل سازنده با کشور امریکا ناممکن خواهد بود و روابط فیمابین همچنان عقیم خواهدماند!


کد مطلب: 201310

آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcezz8w7jh87xi.b9bj.html?201310

الف
  http://alef.ir