الف - مدیران از پشت میز به وسط میدان

راحتی کار، با کلاس بودن، ویژه خواری، استفاده از امکانات و رانتهای دولتی ، پاسخگو نبودن،دور از دسترس بودن و ویژگی هایی از این دست مواردی بود که ما معمولا در تصور خود برای یک مدیر قائل بودیم. به طور مثال وقتی در دوران سازندگی می شنیدیم که مثلا شهردار تهران برای شرکت در فلان جلسه در آنسوی شهر به جای عبور از خیابانهای پر ترافیک از بالگرد استفاده کرده است نه تنها این استفاده را حق مسلم وی می شمردیم بلکه آه حسرت داشتن چنین پستی را از نهاد بر می کشیدیم. در دوران بعد از جنگ ، مدیریت بیش از آنکه برای ما معنای مسوولیت داشته باشد، برای عامه ی مردم و نیز برای اغلب مدیران ، معنای "پشت میز نشینی" داشت.

اما این روزها وقتی خبر و تصاویر حضور شهردار تهران در عملیات تخلیه آب از متروی تهران و خطراتی که به خاطر سقوط جرثقیل برای ایشان پیش آمده بود را می دیدم، به نظرم رسید که این تلقی هم در تصور عموم مردم و هم رویکرد عملی مدیران تا حدود زیادی تغییر یافته است. نگارنده ،همین چند روز پیش نیز از دوستی که در یکی از دستگاههای ستادی تسهیل سفرهای نوروزی بود، شنید که:" این یکی دو سال گذشته اولین سالهایی بود که مدیر دستگاه نه تنها در ایام تعطیلات در دستگاه حضور می یافت بلکه هر روز به سرکشی واحدهای مربوطه در اطراف تهران اقدام می کرد." در این چند سال اخیر نیز اخباری از حضور گاه و بی گاه نمایندگان مجلس و شوراهای شهر در مناطق دور افتاده و محروم حوزه های انتخابی شان و ملاقات چهره به چهره با مردم و عوامل تحت امر دستگاههای اجرایی و خدماتی را می توان دنبال کرد.

با همه ی انتقاداتی که به سیاستها و عملکرد های اقتصادی رییس جمهور وارد است اما ،بی شک ریشه ی عمده این تغییر رویکرد را باید در فضایی که بعد از انتخاب ایشان، در مدیریت اجرایی دولت ایجاد شد دنبال کرد. در این راستا، استفاده نکردن اغلب اعضای کابینه از خیلی از امتیازاتی که قانون و عرف برای مدیران دولتی تعیین کرده ، ملاقاتهای مردمی اعضای هیات دولت، سفرهای استانی که بانی حضور چندین باره وزیران و مدیران عالی و میانی حتی در دور افتاده ترین واحدهای زیر مجموعه شان و مشاهده مشکلات و مسائل و نیز پیشرفت روندها از نزدیک شده است را می توان از عوامل اصلی موثر بر این تغییر رویکرد به حساب آورد. البته منظور در اینجا تغییر صد درصدی رفتارها و منش مدیریتی همه ی مدیران نیست و حتی نگارنده برخی مدیران را در همین چند سال اخیر مشاهده کرده است که در این جهت عقب گرد هم کرده اند اما در کل می توان تغییر محسوسی در جهت نزدیک شدن به الگوی "مدیریت جهادی" را در سالهای اخیر نه تنها در مدیران دولتی که حتی در دیگر دستگاههای حاکمیتی همچون، مجلس و شهرداری ها و... مشاهده کرد.

وقتی مدیر یا مسوولی به جای پشت میز نشینی و تصمیم گیری در اتاقهای شیشه ای و جلسات ستادی، در میان نیروهای صف حضور می یابد و چهره به چهره با کارگزاران خود مواجه و در روند اجرای امور قرار می گیرد حتما سیاستها و تصمیم های اتخاذی در جلسات، واقعی تر خواهند بود و باعث کاهش هزینه های اتلافی ناشی از تصمیم های غیر واقعی خواهد شد.
امیدوارم این تغییر رویکرد اولا عمومی تر شود و همه مدیران را در بر بگیرد و در ثانی موقتی نباشد و مدیریت جهادی که یکی از اولی ترین اصولش "رها کردن پشت میز نشینی" است به یک فرهنگ نهادینه در ساختار مدیریتی کشور ما تبدیل شود.