الف - بورسیه های قانونی، قربانی بی قانونی

همه چیز درباره ماجرای«بورسیه های غیرقانونی»

به نظر می رسد که سنت متهم انگاشتن دولت قبل، در زمان حسن روحانی پررنگتر دنبال می شود و بسیاری ازاین مقصرتراشی ها هم البته برای دولت مشکل ساز می شوند. مثل ماجرای سه هزار بورسیه غیرقانونی که بعد از سخنان حضرت آقا درباره ظلم صورت گرفته به بسیاری از دانشجویان در این بازی سیاسی، دوباره نگاه را به سمت دولت و شایعه سه هزار بورسیه غیرقانونی بازگرداند.

ماجرا از همان ماه های نخستین شروع به کار دولت و یک نشست خبری با سخنرانی مجتبی صدیقی، معاون فرجی دانا، وزیر علوم وقت دولت روحانی آغاز شد. صدیقی دراین نشست گفت: «۱۸۸۴ مورد تبدیل بورس خارج به داخل شدند از این تعداد ۲۲۸ نفر معدل کارشناسی زیر ۱۴ داشتند. معدل کارشناسی ارشد ۳۰۵ نفر از تبدیل به داخل کنندگان زیر ۱۶ بوده است. در مقابل نام ۲۳۵ نفر هیچ عددی به عنوان معدل ذکر نشده است. شرط سنی ۳۳ سال درباره ۳۲۵ نفر رعایت نشده است. ۱۸۳ نفرهم در پرونده خود سند محضری برای تعهد خدمت نسپرده‌اند.»

بعد ازاین صحبتها،واژه «بورسیه های غیرقانونی» به یکی از کلیدی ترین واژه ها برای افشاگری های دولت یازدهم و سرکوب دولت دهم وبعدها یکی از دلایل استیضاح رضا فرجی دانا تبدیل شد.
مانند تمام موضوعات درباره تخلفهای دولت دهم که به تیترهای داغ رسانه های اصلاح طلب تبدیل می شود، ماجرای بورسیه های غیرقانونی هم حتی بعد از اعلام کمیسیون اصل ۹۰ مبنی بر قانونی بودن بورس های تحصیلی، مدتها خبر اول این رسانه ها بود.

روزنامه ی «اعتماد» در همین خصوص نوشت:« برخی نمایندگان مجلس که خود شخصا پیگیر پرونده بورسیه های غیرقانونی بودند تهدید کرده اند که در برابر این اعلام پایان پرونده بورسیه ها [گزارش کمیسیون اصل ۹۰] ساکت نخواهند نشست. می گویند اسامی زیادی را در اختیار دارند که با بسته شدن پرونده بورسیه ها در مجلس آنها را علنی می کنند.»

خود دولت نیز حتی با رقم دقیق این بورس های تحصیلی تناقض گویی های زیادی کرد. تعداد ۳۰۰۰نفر بورس شده غیرقانونی در مقطعی به ۲۵۰۰نفر، زیر۱۰۰۰نفر و درنهایت به چندصدنفر تقلیل پیداکرد و که البته گزارش نهایی وزیرات علوم تنها عدد ۳۶ را مورد تایید قرار داد.

یک نفر اسامی را افشا کرد
هنوز بحث بورسیه های غیرقانونی برای مردم در ابهام است و منتظر پیگیری های مراجع ذی صلاح هستند که یک روز صبح اسامی حدود۷۵۰ نفر دانشجوی بورسیه شده به عنوان همان بورس شده های غیرقانونی در شبکه های اجتماعی پخش و دست به دست می شود.

درحالی که چهره و مشخصات تحصیلی صدها دانشجو و نخبه ی علمی در برابر مردم در معرض اتهام قانون شکنی بی دلیل و مدرک قرار گرفته، مجتبی صدیقی باز هم توپ را به زمین دولت قبل می اندازد و با گفتن اینکه «ظاهرا اطلاعاتی که منتشر شده در روزهای آخر دوره مسئولیت قبلی از سیستم بیرون رفته است» اعلام می کند که این لیست مورد تایید وزارت علوم نیست و بعدها نیز محسن اژه ای سخنگوی قوه فضائیه به رسانه ها گفت که اگر این اسامی جزء طبقه بندی شده بوده باشند قوه قضائیه ورود خواهد کرد.

وما ادراک بورسیه!
فرجی دانا که ازهمان ابتدا به خاطر انتصاباتش در وزارت علوم، بهانه استیضاح را به دست مجلس داده بود، درنهایت به همین دلیل ودلایل دیگری ازجمله ادعای بورسیه های غیرقانونی در مجلس استیضاح شد و نمایندگان به وی برای ادامه تصدی وزارت علوم رای اعتماد ندادند.

روحانی که در جلسه استیضاح فرجی دانا هم حاضر نبود چند روز بعد در دانشگاه تهران و در انتقاد به استیضاح وزیرعلوم می گوید: «آقای میلی منفرد را مجلس نپسندید اشکالی ندارد. آقای دکتر توفیقی سرپرستی را قبول کردند از یمین و یسار به ما فشار آمد که معرفیش نکن گفتیم اهلا و سهلا. سر فرود آوردیم تا دانشگاه و کشور آرام باشد. فرجی دانا را آوردیم شروع به کار کرد، بورسیه و ما ادراک ما البورسیه»

و به این ترتیب علت اصلی استیضاح وزیر علوم را که به کار گماردن افراد حامی فتنه دروزارتخانه و دانشگاه، عدم تعیین رئیس برای بسیاری از دانشگاه هاو... بود توسط رئیس جمهور در تنها علت افشاگری وی درباره بورسیه های قانونی که هیچگاه هم ثابت نشد، خلاصه شد.

وزارت علوم اطلاعیه می دهد
سرانجام در آذرماه سال گذشته وزارت علوم با پیگیری های نهادهای نظارتی از جمله دیوان محاسبات کشور و سازمان بازرسی کل کشور، دراطلاعیه ای با اعلام تعداد تنها۳۶نفر محروم از تحصیل به علت دریافت بورس غیرقانونی، همه را متعجب کرد.

دراطلاعیه وزارت علوم آمده بود: «تعداد ۵۰۸ نفر از این گروه فاقد یک یا چند شرط از معدل کارشناسی، کارشناسی ارشد یا سن بوده اند، لذا رأی صادره در مورد آنها: لغو بورس، ادامه تحصیل با هزینه شخصی و بازگرداندن هزینه های پرداختی وزارت است. تعداد ۳۶ نفر دیگر از این گروه به علت ارائه اطلاعات نادرست مؤثر در پذیرش (از قبیل اعلام معدل بیش از معدل واقعی) مشمول لغو بورس، قطع تحصیل و بازگرداندن هزینه های پرداختی وزارت می گردند. ۵۰۰نفر از این گروه تاکنون شاغل همراه با تحصیل شناخته شده اند که رأی صادره در مورد کل این گروه لغو بورس، ادامه تحصیل با هزینه شخصی و بازگرداندن هزینه های پرداختی وزارت می باشد. پرونده ۲۶ نفر نیز به علل مختلف ازجمله عدم شروع تحصیل ،انصراف و ... مختومه گردید. بنابراین جمعاً تعداد ۸۴۰ مورد از بورس افراد این گروه لغو می شود.»

عذرخواهی هم نمی کنیم
اگرچه مسببان اصلی شایعه سه هزار بورسیه غیرقانونی بعد از اطلاعیه وزارت علوم هنوزهم با اصرار کار کمیسیون اصل۹۰ و اطلاعیه وزات علوم را زیرسوال می برند، ولی حتی به خاطر مشخص شدن اختلاف فاحش رقم آنان با واقعیت و ایجاد ماه ها حساسیت و تشنج در جامعه حاضر به عذرخواهی هم نشدند ونجفی سرپرست وقت وزارت علوم در واکنش به این موضوع اعلام کرد که: «وزارت علوم از چه چیزی عذرخواهی کند؟!حداقل ۸۴۰ نفر شرایط استفاده از بورس را نداشته اند ولی استفاده کردند. حالا باید عذرخواهی هم بکنیم؟ می‌توانستیم هر ۸۴۰ نفر را اخراج کنیم اما فقط ۳۶ نفر را اخراج کردیم و بقیه می‌توانند با هزینه شخصی ادامه تحصیل دهند»

«به خیلی ها ظلم شد»
تا اینکه چند روز پیش، حضرت آقا در دیدار با اساتید دانشگاه ها به مسئله بورسیه و اتفاقات وحواشی آن اشاره کردند و از ماجرای بورسیه ها به عنوان یکی از غلط ترین کارهای یکی دو سال اخیر یاد کردند.

رهبر انقلاب فرمودند: «اگر راست هم بود این حرف -که البتّه بعد تحقیق کردند، معلوم شد به آن شکل، راست هم نیست؛ آن‌طوری که روزنامه‌ها با آن بازی کردند هم نبود؛ به ما گزارشهای دقیق و بر اساس بررسی‌ها دادند- راهش این نبود که ما مسئله را روزنامه‌ای کنیم. یک تعدادی برخلاف قانون یک امتیازی به‌دست آوردند؛ خیلی خب، راه قانونی وجود دارد: لغو کنند آن امتیاز را؛ سروصدا ندارد. جنجال درست کردن، حاشیه درست کردن است و این سمّ برای محیط علمی است که بایستی با آرامش کار خودش را دنبال بکند. این سم را متأسّفانه افرادی بر اساس همان پایه‌های بینش فکریِ مبنی بر سیاسی‌کاری و سیاست‌بازی به کام دانشگاه کشور ریختند؛ چرا؟ علاوه بر اینکه ظلم هم شد -به خیلی‌ها ظلم شد- هم خلاف قانون بود این کار، هم خلاف تدبیر بود این کار، هم خلاف اخلاق بود؛ آن‌وقت مدام دم از اخلاق هم میزنند. توبه‌فرمایان چرا خود توبه کمتر میکنند! این کار اخلاقی بود؟ حاشیه‌سازی نشود. نگذارید محیط آموزش عالی اسیر حواشی بشود»

حالا با این سخنان رهبری، آن هم زمانی که ماه ها ازاین جریان گذشته و مدعیان بورسیه های غیرقانونی فکر می کنند که تخلف و لزوم عذرخواهی آنان با گذشت زمان از یاد مردم رفته است، رهبری یادآور می شوند که این ماجرا ناقص با ظلم به دانشجویان تمام شده است.

بورسیه های سیاسی
بعد از صحبت های رهبر انقلاب، بسیاری از صاحبنظران به ماجرای عدم عذرخواهی وزارت علوم و ماه ها شایعه پراکنی درباره عده ای از دانشجویان بی گناه، واکنش نشان دادند.

حجت الاسلام سلیمی، عضو کمیسیون آموزش مجلس دراین باره می گوید: « طرح موضوع بورسیه‌ها در آستانه استیضاح وزیر سابق علوم در حقیقت یک کلاهبرداری برای تحت‌الشعاع قرار دادن مسئله افت علمی دانشگاه‌ها به‌عنوان یکی از محورهای استیضاح فرجی دانا بود.. از وزارت‌ علوم انتظار می‌رود هرچه سریع‌تر با تخلفی که منجر به اجحاف در حق دانشجویان نخبه کشور شد،‌ برخورد کند»

حجت الاسلام نبویان نیز به همین موضوع معتقد است که:« اصل طرح موضوع بورسیه‌های دولت دهم غیرقانونی و جناحی بود همانطور که اکنون نیز در جریان طرح بحث استیضاح وزیر نفت به یکباره موضوع گم شدن دکل نفتی مطرح می‌شود. در آن مقطع نیز هنگام طرح استیضاح وزیر سابق علوم آبروی جامعه علمی کشور را به خاطر اغراض سیاسی بردند»

زهره طبیب زاده دیگر عضو کمیسیون آموزش مجلس نیز با ابراز تاسف از اجازه مجدد به دانشجویان مسئله‌دار برای تحصیل حتی تا مقاطع ارشد و دکتری به رسانه ها گفت:« وزارت علوم با آبروی یک تعداد از بچه‌های مومن و متدین و نخبه بورسیه بازی کرد... اگر وزیرعلوم به نظر نمایندگان در برخورد با تخلف‌کنندگان در انتشار اسامی دانشجویان بورسیه عمل نمی‌کند دست کم به فرمایش مقام معظم رهبری عمل کند؛ هنوز یک تعداد از کادری که در انتشار غیرقانونی اسامی دانشجویان بورسیه دست داشتند در سمت‌های خود مشغول به کارند و ما از وزیر علوم می‌خواهیم به بیانات رهبری درباره اجرای عدالت در این زمینه عمل کرده و سیاسی‌کاری پرهیز کند».

اعضای شورای هماهنگی دانش‌آموختگان و دانشجویان بورسیه در نامه‌ای به مقام معظم رهبری اظهار داشتند: «ما در غربت، زیر سایه سنگین تهمت، پشت درهای بسته عدالت و بی هیچ فرصتی برای قضاوت، مدت زیادی است از حقوق قانونی خود محروم شده، آبرویمان در فضای مسموم رسانه‌ای به بازی گرفته شده و فریاد تظلم‌خواهیمان در حلقوم یکایکمان خفه شده است. قصه پر غصه بورسیه عمر یک سال و چندی خود را سپری می‌کند. داستانی که به خاطر انگیزه‌های صرفاً سیاسی و عقده‌های حزبی از مسیر علمی و فنی خود خارج شد و در مسیر تامین اهداف و نیات مشتاقان فتنه‌ گران سال های ۷۸ و ۸۸ افتاد و سهم ما از امید و تدبیر، تحقیر و بیم شد.»

از دانشجویان عذرخواهی کنید
مطالبه برای عذرخواهی وزارت علوم از اشتباه خود درباره بورسیه های غیرقانونی بعد از سخنان رهبری به شدت اوج گرفت وحالا بسیاری در سخنان خود خواستار عذرخواهی وزارت علوم هستند.

زاهدی وزیر اسبق علوم عقیده داردکه بسیاری از دانشجویانی که اسامی آنها در لیست بورسیه های غیرقانونی بود هیچ مبلغی بابت شهریه از وزارت علوم ردیافت نمی کنند و این نشان دهنده بی تعهدی وزارت علوم به آنان است.

چلداوی عضو هیئت علمی دانشگاه علم وصنعت هم معتقد است که مسببان ظلم به دانشجویان باید به هیأت انتظامی وزارت علوم معرفی شوند.

شورای هماهنگی دانش آموختگان ودانشجویان بورسیه نیز نامه دیگری به سرافزار، رئیس رسانه ملی نوشتنه اند و ازوی خواسته اند که با برگزاری مناظره، حقیقت بورسیه‌ها را روشن کند.

روزه سکوت دولت
این روزها و درحالی که کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی طی نامه‌ای به وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بر قانونی بودن تصمیمات شورای مرکزی و وزیر علوم دولت دهم تأکید می کند، مجتبی صدیقی، رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم که اولین بار ماجرای ادعای سه هزار بورسیه غیرقانونی را مطرح کرد، این روزها هیچ صحبت و واکنشی به جنجال صورت گرفته بعد از سخنانش نشان نمی دهد و البته روزنامه های زنجیره ای نیز اکنون او را تنها گذاشته اند.

آنچه مشخص است این است حتی اگر وزارت علوم بدون نیت قبلی این جنجال را به وجود آورد، بی اخلاقی ها و سلب آبرو از افراد دراین ماجرا نیاز به عذرخواهی و پیگیری متخلفین توسط این نهاد دارد. درغیراینصورت شبیه آنچه در ماجرای افشاگری درباره پولهای کثیف و دست خالی وزیرکشور بعد از ماه ها حاشیه سازی اتفاق افتاد، این اتفاق نیز در کارنامه کاری دولت یازدهم، سیاسی کاری برای پوشاندن ضعف در مقطعی کوتاه به یادگار برای افکار عمومی باقی خواهد ماند.