الف - حجاب و عطش مد گرایی

به راستی ضرورت و اهمیت مقوله "مد" و نسبت آن با "حجاب" چیست؟

آیا میتوان "مد سازی" به جا و صحیح را به عنوان روشی برای مقابله با بدپوششی های فرهنگی قلمداد نمود؟

اهمیت و ضرورت مدسازی و طراحی مد در گسترش پاکی و حیا و عفت اجتماعی چیست؟

یک مساله مهم در مقوله حجاب و تحلیل بد پوشان ،آنالیز دقیق اقسام بدپوشان است. بدپوشان را میتوان از یک منظر،به دو دسته ی بزرگ بدپوشان عقیدتی و بدپوشان تقلیدی تقسیم نمود.

بد پوشان عقیدتی گروهی از بدپوشان هستنند که این نوع رویه فرهنگی و پوشش در انظار عمومی را از سر یک عقیده انتخاب نموده اند.عقیده ای که در این مقام در پی صحت و سقم بررسی و ارزش گزاری آن نیستیم.

گروه بدپوشان عقیدتی را هم می توان حداقل در ۳خرده گروه ترسیم نمود. افرادی که از سر لجاحت سیاسی با حاکمیت، از پوششهای نیمه عریان استفاده می کنند،افرادی که از سر لجاجت مذهبی با گروه های مذهبی چنین رویکردی را دارند و در نهایت عده بسیار قلیلی که فارغ از تقابلهای سیاسی و مذهبی گزینه بدپوششی را ترجیح داده اند.دو خرده گروه اول را حجاب ستیزان وخرده گروه سوم را حجاب گریزان عنوان میکنیم.والبته دسته بزرگ دوم ، بدپوشان تقلیدی هستنند.این طیف از بدپوشان ،بیشترین جامعه آماری از بدحجابان در ایران را تشکیل می دهند.افرادی که نه از سر انتخاب ،بلکه در یک جبر پنهان اجنماعی،دست به چنین رفتاری میزنند.شاخصه ی بدحجابان تقلیدی آن است که عمد یا عقیده ی خاصی آنها را به سوی پوشش ناموزون سوق نداده است.بر خلاف عقیدتی ها که که عامدانه و آگاهانه این سبک زندگی را انتخاب نموده اند.اما پرسش آن است که تقلیدی ها در مقابل کدامین جبر پنهان اجتماعی دست به چنین رفتاری زده اند.

جبر پنهانی که از آن سخن میگوییم عبارت است از همان "فشار اکثریت " ."فشار اکثریت" مقوله ی روانی است که در هر جامعه ای وجود دارد.فشار اکثریت تعیین کننده ی ارزشها و ضدارزشها برای بخش خاکستری هر جامعه ای قلمداد می گردد.

فشار اکثریت امری تدریجی و مستمر در امتداد زمان است که با تغییر گرایش ها در هر جامعه ای ،گام به گام بخش منفعل و خاکستری جامعه را در بر میگیرد.با پیوستن هر فردی از خاکستر یها به دامنه ی جمعیتی "گرایش سازان"جدید، توان فشار اجتماعی به نفع توده ی فعال "گرایش ساز" تغییر می یابد.خاکستری ها به دلیل خاصیت انفعالی و تقلیدی خود،تابعی از تغییرات اجتماعی اند. امروزه،البته از مهمترین متغیر هایی که توان ایجاد امواج زودگذر و تجدیدپذیر اجتماعی را دارد،مقوله ی"مد و مدگرایی"است.از همین رهگذر است که مد و مدگرایی بیشترین مخاطبان خود را از جامعه آماری خاکستری ها و انفعالی ها برمی گزیند.همان گروهی که با عنوان بدپوشان تقلیدی از آنها یاد کردیم.آنها مهمترین مشتریان بازار مد هستند،مد به معنای عام آن،چه مدهای تجاری ،چه مد های فرهنگی و حتا سیاسی – اجتماعی.

بنابراین اصلی ترین مولفه در شکل دهی تیپولوژی سبک زندگی این قشر را "مد"ها ترتیب میدهند.

موشکافی مساله "امتزاج مد گرایی" با مقوله "فشار اکثریت"یقینا مولد یک هشدار بزرگ برای استراتژیست ها ی اجتماعی است.علی الخصوص آن که هر دوی این عناصر، در پیوند تنگاتنگ با گونه ای از گونه های اجتماعی ما گره خورده است که بیشترین جامعه آماری هر جامعه ای را رقم می زنند.از این منظر کلام اول و آخر در مساله ی "طراحی مد" در ۲محور خلاصه میشود: ۱-ابتکار عمل ۲- سرعت طراحی و اشاعه .با تحلیل مختصر فوق و سپس نگاهی به عملکرد دستگاه ها و مدیران فرهنگی کشور،تغییر باورنکردنی چهره ی حجاب از ۲۰ سال پیش تا به امروز بسیا رقابل درک می نماید.

اصل مد های بومی و طراحی مد ایرانی –اسلامی هنوز به عنوان یک گفتمان غالب در حیطه ی پوشش اجتماعی در نیامده است،چه برسد به اینکه بخواهد و بتواند در رقابت با غربی ها خودی نشان دهد.پس از مرحله ی گفتمان سازی،در مرحله رقابت نیز، آنچه برنده ی نهایی پوشش ها را تعیین میکند امری نیست جز ابتکار عمل بالا و سرعت خیره کننده در عرضه ی مستمر مدهای ذایقه ساز و ذایقه پذیر.درمان چند بعدی مساله "پوشش اجتماعی پاک" علاوه برنیاز به اقدامات بنیادین و گاهی ، به اقتضا ، پلیسی،نباید ما را ازضرورت پرداختن به پدیده ی بسیار موثر"مد" غافل سازد.

حرکت لاک پشتی ،زیگزاگی، و گاهی رو به عقب امروز ما در این زمینه ، تصویری کاملا غیر ایرانی ،غیر اسلامی و بی هویت در ۲دهه آینده از ایران ارایه می دهد.