الف - انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و آینده مناسبات ایران وغرب

انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و آینده مناسبات ایران وغرب

خبر پیروزی جاستین ترودو در کانادا خبر خوشی برای ایران بود، تا جایی که بعضی تحلیلگران از آن به عنوان فروپاشی آخرین دژ ضدایرانی در غرب یاد کرده‌اند. ترودو در اولین روزهای کاری از ائتلاف ضد داعش آمریکا خارج شد، خواستار از سر گیری روابط با ایران است و همچنین وزیر خارجه اش رسما اعلام کرده که "روزهای داشتن رابطه ویژه با اسرائیل" به پایان رسید.

در انگلیس هم حزب کارگر با انتخاب جرمی کوربین به ریاست این حزب، فضای سیاسی این کشور را تا حد زیادی به سمت عقلانیت سوق داده است. جرمی کوربین منتقد سیاست‌های مداخله جویانه آمریکا و غرب در خاورمیانه و از فعالین قدیمی جنبش کارگری این کشور می‌باشد. در خصوص مسئله فلسطین هم به راه حل دو کشور معتقد بوده و دیدارش با اعضای جنبش حزب‌الله لبنان دردسرهای زیادی برای او داشته است. اولاند هم با توجه به مشکلات فرانسه و تهدید داعش، دیگر نمی تواند به عنوان مدافع سرسخت اسرائیل در مقابل ایران ظاهر شود.

در چنین شرایطی که از مدافعان سر‌سخت و بی قیدوشرط اسرائیل در غرب خبری نیست، فضا برای مانور سیاسی و اقتصادی ایران فراهم شده و کشورمان می‌تواند از فضای بوجود آمده برای پیشبرد مناسبات سیاسی با دنیا، بخصوص با غرب استفاده نماید.

اما این فضای مساعد بین المللی احتمالا با انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا دستخوش تغییر خواهد شد. در اردوگاه دمکرات‌ها، هیلاری کلینتون سناتور با سابقه با اختلاف زیاد از رقبا در نظرسنجی‌ها‌ پیش است. با توجه به سابقه کلینتون در خوش خدمتی به اسرائیل و دشمنی با ایران، در صورت پیروزی او در انتخاب ریاست جمهور ۲۰۱۶، شرایط برای ایران سخت خواهد شد (در آخرین مناظره درون حزبی دمکرات‌ها، از کلینتون سوال شد که در دوران مسئولیتش در وزارت خارجه،بیش ازهمه به برانگیختن دشمنی چه کسی افتخار می کند که بدون مکث و با صدایی رسا پاسخ دارد "ایرانی ها").

در اردوگاه دیگر، رقابت نزدیک است. سناتور جب بوش و تد کروز که از امیدهای اصلی و تقریبا منطقی جمهوریخواهان بودند، در روزهای اخیر از بن کارسون و با اختلاف بیشتری از دونالد ترامپ در نظرسنجی ها جا مانده‌اند. فعلا ترامپ، تاجر میلیارد آمریکایی با کمپین جنجالی و نمایشی خود با اختلاف از دیگر نامزدهای جمهوریخواه پیش است. ترامپ که به داشتن مواضع نژادپرستانه معروف است، با تمام اقلیت های آمریکا، از سیاهپوستان و مکزیکی ها گرفته تا زنان و مسلمانان مشکل دارد. همچنین از مخالفان سرسخت توافق هسته ای است و گمان می کند که در این توافق ایران کلاه بزرگی بر سر آمریکا گذاشته است! به طور کل در شرایط فعلی هیچکدام از نامزدهای جمهوریخواه شانس زیادی در مقابل هیلاری کلینتون ندارند.

تنها نامزد ریاست جمهوری آمریکا که افکارش در خصوص ایران و اسرائیل متفاوت از دیگر نامزدها است و پیروزی او می تواند نوید بخش دوره تازه‌ای، هم برای ایران و هم برای دنیا باشد، سناتور برنی سندرز است. سندرز ۷۴ ساله اهل ورمونت از فعالین جنبش مدنی سیاهپوستان بوده و به قول خودش تنها سوسیالیست کنگره است. دست رد به کمک های مالی بزرگ (کمپانی‌های اقتصادی و لابی‌های سیاسی) زده و خود را به عنوان نماینده حامی طبقه ضعیف و متوسط معرفی می‌کند. همچنین از اولین کسانی بوده که سخنرانی نتانیاهو در سنا را تحریم کرده، از توافق هسته ای با ایران حمایت کرده و به طور علنی گفته که از "طرفداران بنجامین نتانیاهو" نیست. با این حال در انتخابات درون حزبی دمکرات‌ها کاری سخت در مقابل سناتور قدرتمند و شناخته شده یعنی هیلاری کلینتون در پیش دارد.

در چنین شرایطی، پیروزی هریک از نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا،به جز سناتور برنی سندرز،در سال ۲۰۱۶فضای بین‌المللی را برای ایران سخت می‌کند. همه نامزدهای مورد اشاره بدون استثنا از حامیان بی‌قید و شرط اسرائیل بوده و دشمنی شدید و گاها غیرمنطقی‌ای با ایران دارند. در چنین شرایطی عقلانی‎ترین رویکرد این است که در یک سال باقیمانده تا انتخابات آمریکا، از شرایط منطقی و مساعد بوجود آمده در غرب نهایت استفاده را در پیشبرد منافع و تثبیت وجهه منطقی خود نزد افکار عمومی و دولت‌های غربی بنماید.

تنها در این صورت است که انتخاب یک ضدایرانی حامی اسرائیل در کاخ سفید هم نخواهد توانست شرایط را تغییر دهد و دوباره پروژه امنیتی‎سازی و انزوای ایران را در دستور کار قرار دهد. باید منتظر ماند و دید با به ثمر نشستن توافق هسته‌ای، تهدیدی که داعش برای غرب به وجود آورده و وجود دولت‌های معتدل و منطقی در غرب، مناسبات ایران و غرب در یکسال آینده چگونه رقم خواهد خورد.