الف - پرکاربرد شدن "یوآن" و ضرورت انعقاد پیمان پولی دوجانبه

پرکاربرد شدن "یوآن" و ضرورت انعقاد پیمان پولی دوجانبه

چنانچه ایران بتواند تعاملات پولی خود با شرکای اصلی تجاری نظیر چین، عراق، روسیه و هند را از طریق پیمان‌های پولی ساماندهی کند، بازرگانان ایرانی و خارجی می‌توانند به سادگی با استفاده از پول‌های محلی به تجارت بپردازند، وابستگی ایران به دلار، یورو و دیگر ارزها و همچنین زیرساخت‌های پولی جهانی به مراتب کاهش می‌یابد و همچنین سلطه‌ی اطلاعاتی بانک‌های مرکزی آمریکا و اروپا بر تعاملات پولی بین‌المللی ایران از بین خواهد رفت.

صندوق بین‌المللی پول در آخرین روزهای سال گذشته میلادی(۹ آذر) با پیوستن” یوآن” چین به سبد ارزی این صندوق موافقت کرد. در گزارش صندوق بین‌المللی پول آمده است که گستردگی و رواج یوآن چین باعث شده‌است مسئولان این صندوق تصمیم بگیرند این ارز را نیز به سبد ارزی خود اضافه کنند. نکته جالب توجه در این خصوص آن است که با وجود اینکه یوآن چین به تازگی به سبد ارزی اضافه شده است ولی در وزن‌دهی این صندوق با حدود ۱۱ درصد، جایگاه سوم را بعد از دلار(۴۲ درصد) و یورو(۳۱ درصد) به خود اختصاص داده است و از ین(۸.۳ درصد) و پوند(۸.۱ درصد) وزن بیشتری دارد. به این ترتیب این اقدام صندوق بین‌المللی پول نشان از تثبیت جایگاه سوم یوآن چین در بین ارزهای معتبر جهان دارد.

دولت چین از سال‌ها قبل با برقراری پیمان‌های پولی دوجانبه زمینه را برای حذف دلار و هر ارز واسط دیگری در روابط تجاری خود با دیگر کشورهای دنیا فراهم کرد و حتی در بسیاری از موارد یوآن به عنوان واحد پولی رایج در تجارت چین با دیگر کشورهای دنیا در نظر گرفته شد. تاکنون کشور چین با بیش از ۳۷ کشور دنیا پیمان پولی دوجانبه برقرار کرده است. یک پیمان پولی دوجانبه این امکان را برای دو کشور فراهم می‌کند که در تجارت دوجانبه از ارزهای محلی استفاده کنند. رواج پیمان‌های پولی دوجانبه و چندجانبه چین با دیگر کشورهای دنیا علاوه بر اینکه این امکان را برای چین فراهم می‌کند که بخش عمده‌ای از تسویه حساب‌های بین‌المللی خود را با یوآن خود انجام دهد، اعتبار پول این کشور را نیز در کشورهای طرف معامله بالا می‌برد و در نتیجه سهم استفاده از یوآن در تعاملات بین‌المللی افزایش می‌یابد.

بنابراین می‌توان گفت برقراری پیمان‌های دوجانبه پولی در کنار وام‌های یوآنی چین به برخی کشورها و همچنین سرمایه‌گذاری خارجی یوآنی چین در دیگر کشورهای جهان، موجب افزایش اعتبار یوآن و رواج آن در سطح بین‌الملل شده است. علاوه بر این دیگر مزیت پیمان‌های پولی در مقایسه با استفاده از دلار و یورو آن است که دیگر مبادلات دوجانبه چین با دیگر کشورها از نظارت بانک‌های مرکزی آمریکا و اروپا خارج می‌شود.

با این وجود ایران که به دلیل تحریم‌های پولی و زیرساختی کشورهای غربی در سال‌های اخیر، در استفاده از زیرساخت‌های پولی جهانی با مشکل مواجه بوده است، اقدام چندانی در گسترش پیمان‌های پولی دوجانبه در تعاملات بین‌المللی خود انجام نداده است. چنانچه ایران بتواند تعاملات پولی خود با شرکای اصلی تجاری نظیر چین، عراق، روسیه و هند را از طریق پیمان‌های پولی ساماندهی کند، بازرگانان ایرانی و خارجی می‌توانند به سادگی با استفاده از پول‌های محلی به تجارت بپردازند، وابستگی ایران به دلار، یورو و دیگر ارزها و همچنین زیرساخت‌های پولی جهانی به مراتب کاهش می‌یابد و همچنین سلطه‌ی اطلاعاتی بانک‌های مرکزی آمریکا و اروپا بر تعاملات پولی بین‌المللی ایران از بین خواهد رفت.

بنابراین ضرورت دارد ایران با شرکای اصلی تجاری خود، علی الخصوص چین که تلاش بسیاری در برقراری پیمان‌های پولی دوجانبه دارد، با انعقاد یک پیمان پولی دوجانبه، استفاده از پول‌های ملی را رواج دهد تا دست کم در بخش عمده‌ای روابط تجاری ایران، نیازی به استفاده از دلار و یورو نباشد.
*کارشناس ارشد اقتصاد