الف - مجتمع های آموزشی و پرورشی بمانند یا بر چیده شوند؟

مجتمع های آموزشی و پرورشی بمانند یا بر چیده شوند؟

در زمان وزارت آقای حاجی بابایی، طرح ایجاد مجتمع‌های آموزشی و پرورشی شهری و روستایی در اواخر سال ۱۳۸۸ مطرح شد. سرانجام در تابستان ۱۳۸۹ با آماده شدن مقررات آیین‌نامه‌ها و... این طرح برای اجرا به ادارات آموزش‌وپرورش ابلاغ شد. بر این اساس ۸۰۰۰ مجتمع آموزشی در کشور تشکیل شد. (البته آیین‌نامه تشکیل مجتمع‌ها چند ماه بعد و در آذر مکاه ۸۹ به تصویب شورای عالی آموزش‌وپرورش رسید!)

مجتمع‌هایی از ۶ واحد آموزشی یا حداقل ۲۰۰ دانش‌آموز و از یک یا چند دوره تحصیلی و از یک جنسیت یا جنسیت مختلف. البته در شهر کمی متفاوت‌تر. یک مدرسه که شرایط لازم مثل فضای مناسب و امکان دسترسی به مدارس دیگر را داشت به‌عنوان مرکز مدارس دیگر به‌عنوان مدارس اقماری یا تحت پوشش. یک نفر از معلمان با انتخاب اداره به‌عنوان مدیر مجتمع، یک معاون پرورشی، یک معاون اجرایی (بر اساس آمار دانش‌آموزی) و مدیران قبلی یا افراد منتخب جدید به‌عنوان معاون آموزگار یا معاون دبیر. ازاین‌پس ارتباط اداره با مدارس بیشتر از طریق مدیر مجتمع برقرار می‌شد. شرکت در جلسات، پاسخ بخشنامه‌های اداری، نامه‌نگاری با اداره، کنترل و نظارت بر روند امور مدارس، تشکیل انجمن اولیا و مربیان، امور مالی و...همه با مدیر مجتمع و البته با همکاری معاونین مدارس اقماری بوده است.

با گذشت حدود ۵ سال از فعالیت مجتمع‌ها، محاسن و معایب این طرح تا حدود زیادی مشخص شده است. برای ادامه فعالیت مجتمع‌ها، رفع عیوب این طرح ضروری به نظر می‌رسد. در این راستا، مجتمع‌های شهری در سال تحصیلی جاری در خیلی از مناطق و استان‌های کشور تقریباً منحل گردیدند که به نظر اقدام درستی است. در زیر به برخی از محاسن و معایب مجتمع‌ها اشاره می‌شود:

محاسن
۱-با توجه به تشکیل جلسات متعدد مدیران در ادارات و لزوم شرکت مدیران در این جلسات، با حضور مدیر آموزگاران در جلسات مدیران مدارس ابتدایی زیادی تعطیل می‌شدند (مدارس تک پستی روستایی) با ایجاد مجتمع‌ها، فقط مدیر مجتمع در جلسات شرکت می‌کند و از تعطیلی مدارس برای حضور در جلسات جلوگیری می‌شود.

۲-در خیلی از ادارات سیستم اتوماسیون اداری برای ارسال بخشنامه‌ها به مدارس، ایجاد شده است که در مصرف کاغذ صرفه‌جویی قابل‌توجهی انجام می‌گیرد. نیز سرعت ارسال مطالب فوری به مدارس قابل توجه است. خیلی از مدارس روستایی فاقد سیستم سخت‌افزاری و خط تلفن هستند و امکان دسترسی به اینترانت را ندارند. با تجهیز مرکز مجتمع، سرویس‌دهی به مدارس اقماری انجام می‌شود. این مسئله برای امور مالی امتحانات مدارس هم صدق می‌کند.

۳-با ایجاد مجتمع‌ها و مدیریت واحد بر مجتمع، امکان استفاده از تجهیزات و فضاهای موجود مدارس در سطح مجتمع برای مدارس تحت پوشش فراهم شده است.

۴-با توجه به جمعیت اندک خیلی از مدارس روستایی، امکان تجمیع فعالیت‌های پرورشی و ورزشی و نیز برگزاری مراسم در مناسبت‌های مختلف به‌صورت مجتمع و با دانش‌آموزان بیشتر، فراهم شده است.

۵-مدیر مجتمع یا معاونینش می‌توانند با بازدید جامع و تخصصی از کلاس‌های درس و نظارت بر امور آموزشی و پرورشی مدارس در دوره تخصصی خود، مشکل عدم امکان بازدید ادارات و کارشناسان را از مدارس تا حد زیادی مرتفع کنند.

اشکالات و معایب
۱-با ایجاد معاونت‌های مختلف (اجرایی، پرورشی و...) همزمان با ایجاد مجتمع‌ها، هزینه‌هایی به آموزش‌وپرورش تحمیل شده است. البته اگر فعالیت‌های انجام گرفته خوب و قابل‌قبول باشد، این هزینه‌ها قابل چشم‌پوشی است.

۲-در برخی از مجتمع‌های آموزشی مدیران مجتمع‌ها، از یک دوره انتخاب شده و طبعا تسلط و آشنایی با دوره یا دوره‌های دیگر ندارند. با انتخاب معاونین از دوره‌های مختلف می‌توان تا حدود زیادی این نقیصه را برطرف کرد.

۳-با تجمیع حساب‌های مدارس تحت پوشش مجتمع در یک حساب متمرکز، ابهاماتی در مورد هزینه کرد اعتبارات واریزی برای تک‌تک مدارس به وجود می‌آید. شفاف‌سازی مدیران مجتمع‌ها می‌تواند از این ابهامات بکاهد.

۴-با عدم برنامه‌ریزی برخی مدیران برای حضور خود معاونین مجتمع در مدارس

اقماری، باعث تجمع عوامل اجرایی در مرکز مجتمع وعدم حضور مثمر در مدارس تحت پوشش شده است.

۵-ابهاماتی در مورد انجام ارزشیابی مدیران مجتمع‌ها توسط دوره مربوطه وجود دارد

و اما پیشنهاد به آموزش‌وپرورش
با توجه به موارد فوق و دیگر موارد، بهتر است به ادارات مناطق تفویض اختیار شود تا با بررسی جامع و همه‌جانبه مجتمع‌های موجود در سطح منطقه، نسبت به ادامه‌ی فعالیت یا انحلال مجتمع‌ها، اقدام کنند. ممکن است ادامه‌ی فعالیت یک یا چند مجتمع در سطح منطقه لازم و انحلال برخی لازم باشد. تشخیص این امور به ادارات واگذار گردد.