کد مطلب: 197061
چهار درسی که مصر از آن غافل شد
بخش تعاملی الف - مرضیه حدادی
اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۶ شهريور ۱۳۹۲ ساعت ۲۰:۴۰
/محمدمرسی با کسب رای ۲۵ درصدی مردم مصربه عنوان پیروز نهایی در اولین انتخابات آزاد ریاست جمهوری کشور مصر و تکیه زدن بر منصب ریاست جمهوری در تلاش برآمد تا به عنوان یک حاکم مسلمان میانه رو برای بهبود وضعیت این کشور خود را مستقل از نفوذ امریکا جلوه دهد، اگر چه وی برای پیش برد طرح سیاست های داخلی و خارجی خود از احساساست و شعابر اسلامی استفاده کرد اما نه تنها مصر هیچ تغییری با حاکمیت پیش در قبال سیاست های امریکا نیافت بلکه به عنوان دروازه بان منافع امریکا در منطقه نقش ایفا کرد.
مرسی در فرصت کم یک ساله نتوانست کشوری با حاکمیت فرعونیت، مخالفان سیاسی،گروه های لائیک و توده مخالف مردم را به اهداف خود نزدیک کند تا اصلاحات مناسب را برای بهبود اقتصادی، تحکیم نظم و قانون و ارتقای سطح زندگی مردم مصر روی دست گیرد.
از دلایل وقوع اتفاقات کنونی در مصر باید به تحقق نیافتن اهداف انقلابیون حتی آن‌هایی که به مرسی رای داده بودند و اخوان را بر مسند قدرت نشانده بودند اشاره کرد:
می توان از جمله اهدافی که انقلابیون مصر به دنبال آن بودند، به عدم لغو معاهده کمپ دیوید اشاره داشت که هرچند در طی انقلاب خلال هایی در صدور گاز این کشور به اسرائیل رخ داد اما محمدمرسی عزم جدی برای این کار را نشان نداد و صادرات گاز مصر به اسرائیل همچنان ادامه دارد.
همراهی مرسی با مخالفان نظام سوریه و با حکومت بشار اسد -به طوری که در مقابل پیام تبریک بشار اسد به مرسی، وی این پیام را نپذیرفته و علیه اسد و به نفع گروه‌های معارض موضع‌گیری کرد-، عدم ارتباط موفق با پیشنهاد ایران برای برقراری ارتباط میان دو کشور، پوسیدگی و تضعیف سیاست های منطقه ای مصر که منجر به جدایی سودان جنوبی از شمال این کشور و استقرار سد اتیوپی بروی رود نیل و محروم کردن مردم مصر از بخش اعظم اب نیل-با توجه به این که این رود از موقعیت ژئوپلوتیک خاصی برای مصر برخوردار است - از جمله ناکارامدی های سیاست خارجی دولت مرسی بود.
وقوع ناامنی در مصر منجر به ظهور برخی فرصت‌ها و تهدیدها برای برخی کشورها و رژیم‌ها شد.به طوری که اسرائیل برای رسیدن به اهداف خود از موقعیت بازی گری خارج شده و به عنوان یک عامل همسو با منافع و با سنگ اندازی در اهداف مصریان نقش ایفا کرد. و در نهایت این رژیم توانست جلوی لغو پیمان کمپ دیوید را بگیرد، صحرای سینا به شکل خود باقی ماند و ارتباط مصر با رژیم صهیونیستی مجددا برقرار گردید؛ اسرائیل سفیر خود را به مصر برگرداند و دو کشور با یکدیگر تبادل سفیر انجام دادند.
در (۱۳ فبروری ۲۰۱۳) مصر بدون هشدار و یا معلومات قبلی، تونل های مواصلاتی به غزه را با آب مسدود کرد. تونل های که شریان فلسطینیان محسوب می شود، مردمی که در غزه تحت شرایطی مثل کمپ های کشتارگاه جنگ دوم جهانی قرار دارند و توسط دولت یهودی غاصب کنترول می شود. همه نیازهای مردم فلسطین از مواد غذایی تا احتیاجات عمرانی از این تونل مرتفع می شد. دولت مرسی با استفاده از حملات بر سینادر اگست سال ۲۰۱۲ت لاش کرد تا به اندازه ممکن تونل های مواصلاتی غزه را ببندد و امنیت دولت یهودی تأمین گردد. بدین ترتیب اسرائیل از تهدید پیش امده به‌نحوی استفاده کرد و آن را به فرصتی برای خود تبدیل نمود.
از دیگر مشکلات داخلی مصر برای دولت مرسی، راه پیدا کردن سلفی ها به مجلس بود. مرسی در مقابل آنها موضع گیری خاصی نداشت و گاها به نظر می رسید که میان مرسی و سلفی ها همکاری وجود داشته باشد به عنوان مثال ماجرای شهادت "شیخ حسن شحاته " یکی از رهبران شیعه در مراسم نیمه شعبان با وجود آنکه مرسی عده ای از عاملان جنایت را پس از ارتکاب جرم دستگیر کرد اما عملکرد وی چندان مناسب نبود.
عملکرد امریکا در مصر
سرانجام روند تحولات یکسال اخیر در مصر -ناکارامدی های دولت و سنگ اندازی های گروه های مختلف معارض- باعث شد با کودتای ارتش مصر اولین حکومت قانونی و برخواسته از رای مردم سرنگون شده و کشور مصر دچار بحران جدی شود.این اقدام ارتش هر چند به ظاهر با هشدار آمریکا مواجه شد اما در مجموع نشان داد آمریکا با حمایت قاطع خود از ارتش زمینه ساز سرکوب مخالفان خود را به فجیع ترین وضع سبب شده است.
در واقع امریکا در این مقطع، منافع خود را به مسائلی که به ظاهر ارزشهای امریکایی می نامد ترجیح داد و با حمایت پنهان و آشکار از اقدامات ارتش به شکل طنزآمیزی اقدام ارتش مصر را کودتا نخواند تا از این طریق بتواند قوانین داخلی امریکا مبنی بر عدم حمایت از دولتهای کودتا را دور بزند.
راهی که امریکا در مصر پیش گرفته است تضعیف هر دو طرف ماجرا شورای عالی ارتش (با همراهی گروه های متکثر سکولار و ملی، جریان تجدد گرا، توده های مخالف مردم و محمدمرسی (توده مردم موافق دولت اخوان، اسلام گراها و اخوان المسلمین) در مصر است.
آمریکایی‌ها در حد فاصل ماه‌های اخیر - از شکل‌گیری جنبش تمرد در اردیبهشت گذشته تاکنون - گاهی وانمود کرده که در نهایت طرف اخوان را می‌گیرد و به ارتش اجازه اقدامات ضدمدنی را نمی‌دهد این موضع تا حد زیادی خیال اخوانی‌ها را راحت کرده بود و گاهی هم وانمود می‌کرد که ارتش را به عنوان مهمترین نهاد ثبات‌بخش مصر می‌شناسد و به آن اعتماد دارد، ولی مرور رفتار دولتمردان آمریکایی نشان می‌دهد که سیاست آمریکا حمایت از سیاست تضعیف ارتش و اخوان المسلمین است.
و در نهایت نباید فراموش شود که هیچ چیز برای آمریکا مطلوبتر از این نیست که «قدرت» در کشور حساس مصر به «ضعف» مبدل شود.
و اما درسی که مصریان از حکمرانی مرسی باید بیاموزند:
۱- اتکای محض بر تغییر چهره ها نمی تواند سرنوشت و وضعیت مردم را تغییر دهد. همان طور که در ترور انور سادات آتش خشم و وحدت بوجود امده در گروه های اسلام گرا و باقی گروهها در دشمن مشترک ، به یکباره خاموش شد و مصر با دیکتاتوری مبارک مواجه شد، مصر با ید بداند با از بین بردن حاکم دیکتاتور و حتی روی کار آمدن شخصی که اعتقاد خود را به اسلام واضحاً بیان می کند، تغییر واقعی تحقق نمی یابد.
۲- یکی از باروت های فعال برای تداوم بحران سرزمین مصر، نظام غیر اسلامی حاکم در آن می باشد که امریکا از طریق آن استعمار کشور را ادامه می دهد. و تا زمانی که این نظام غیر اسلامی از ریشه محو نشود، مشکلات مردم افزایش خواهد یافت زیرا سیاست های استعماری امریکا چه در صفوف اسلام گرایان و چه در صفوف لیبرال ها توسط مزدوران مخلصش پیاده سازی خواهد شد.
۳-مصر بداند، تا زمانی که شریعت اسلامی به طور کامل و انقلابی بر کشور استقرا نیابد، توانایی حل مشکلات را پیدا نخواهد کرد چرا که دموکراسی لیبرال غربی حتی در غرب نیز سلب اعتماد شده و مردم به نظام بدیل آن چشم دوخته اند. بنابراین نمی توان مانند اخوان المسلمین و حامیان او راه تجزیه و پیشی گرفتن از یک بخش کوچک شریعت اسلامی را در پیش گرفت.
۴- تنها راه عملی تطبیق شریعت اسلامی در سیاست داخلی و خارجی، تأسیس دوباره خلافت اسلامی و با رهبری قوی است. این تنها خلافت است که می تواند سیاست های خارجی، داخلی و اقتصادی مستقل و به دور از هر نوع مداخله غرب را طرح، تطبیق و تضمین کند.
مرسی در فرصت کم یک ساله نتوانست کشوری با حاکمیت فرعونیت، مخالفان سیاسی،گروه های لائیک و توده مخالف مردم را به اهداف خود نزدیک کند تا اصلاحات مناسب را برای بهبود اقتصادی، تحکیم نظم و قانون و ارتقای سطح زندگی مردم مصر روی دست گیرد.
از دلایل وقوع اتفاقات کنونی در مصر باید به تحقق نیافتن اهداف انقلابیون حتی آن‌هایی که به مرسی رای داده بودند و اخوان را بر مسند قدرت نشانده بودند اشاره کرد:
می توان از جمله اهدافی که انقلابیون مصر به دنبال آن بودند، به عدم لغو معاهده کمپ دیوید اشاره داشت که هرچند در طی انقلاب خلال هایی در صدور گاز این کشور به اسرائیل رخ داد اما محمدمرسی عزم جدی برای این کار را نشان نداد و صادرات گاز مصر به اسرائیل همچنان ادامه دارد.
همراهی مرسی با مخالفان نظام سوریه و با حکومت بشار اسد -به طوری که در مقابل پیام تبریک بشار اسد به مرسی، وی این پیام را نپذیرفته و علیه اسد و به نفع گروه‌های معارض موضع‌گیری کرد-، عدم ارتباط موفق با پیشنهاد ایران برای برقراری ارتباط میان دو کشور، پوسیدگی و تضعیف سیاست های منطقه ای مصر که منجر به جدایی سودان جنوبی از شمال این کشور و استقرار سد اتیوپی بروی رود نیل و محروم کردن مردم مصر از بخش اعظم اب نیل-با توجه به این که این رود از موقعیت ژئوپلوتیک خاصی برای مصر برخوردار است - از جمله ناکارامدی های سیاست خارجی دولت مرسی بود.
وقوع ناامنی در مصر منجر به ظهور برخی فرصت‌ها و تهدیدها برای برخی کشورها و رژیم‌ها شد.به طوری که اسرائیل برای رسیدن به اهداف خود از موقعیت بازی گری خارج شده و به عنوان یک عامل همسو با منافع و با سنگ اندازی در اهداف مصریان نقش ایفا کرد. و در نهایت این رژیم توانست جلوی لغو پیمان کمپ دیوید را بگیرد، صحرای سینا به شکل خود باقی ماند و ارتباط مصر با رژیم صهیونیستی مجددا برقرار گردید؛ اسرائیل سفیر خود را به مصر برگرداند و دو کشور با یکدیگر تبادل سفیر انجام دادند.
در (۱۳ فبروری ۲۰۱۳) مصر بدون هشدار و یا معلومات قبلی، تونل های مواصلاتی به غزه را با آب مسدود کرد. تونل های که شریان فلسطینیان محسوب می شود، مردمی که در غزه تحت شرایطی مثل کمپ های کشتارگاه جنگ دوم جهانی قرار دارند و توسط دولت یهودی غاصب کنترول می شود. همه نیازهای مردم فلسطین از مواد غذایی تا احتیاجات عمرانی از این تونل مرتفع می شد. دولت مرسی با استفاده از حملات بر سینادر اگست سال ۲۰۱۲ت لاش کرد تا به اندازه ممکن تونل های مواصلاتی غزه را ببندد و امنیت دولت یهودی تأمین گردد. بدین ترتیب اسرائیل از تهدید پیش امده به‌نحوی استفاده کرد و آن را به فرصتی برای خود تبدیل نمود.
از دیگر مشکلات داخلی مصر برای دولت مرسی، راه پیدا کردن سلفی ها به مجلس بود. مرسی در مقابل آنها موضع گیری خاصی نداشت و گاها به نظر می رسید که میان مرسی و سلفی ها همکاری وجود داشته باشد به عنوان مثال ماجرای شهادت "شیخ حسن شحاته " یکی از رهبران شیعه در مراسم نیمه شعبان با وجود آنکه مرسی عده ای از عاملان جنایت را پس از ارتکاب جرم دستگیر کرد اما عملکرد وی چندان مناسب نبود.
عملکرد امریکا در مصر
سرانجام روند تحولات یکسال اخیر در مصر -ناکارامدی های دولت و سنگ اندازی های گروه های مختلف معارض- باعث شد با کودتای ارتش مصر اولین حکومت قانونی و برخواسته از رای مردم سرنگون شده و کشور مصر دچار بحران جدی شود.این اقدام ارتش هر چند به ظاهر با هشدار آمریکا مواجه شد اما در مجموع نشان داد آمریکا با حمایت قاطع خود از ارتش زمینه ساز سرکوب مخالفان خود را به فجیع ترین وضع سبب شده است.
در واقع امریکا در این مقطع، منافع خود را به مسائلی که به ظاهر ارزشهای امریکایی می نامد ترجیح داد و با حمایت پنهان و آشکار از اقدامات ارتش به شکل طنزآمیزی اقدام ارتش مصر را کودتا نخواند تا از این طریق بتواند قوانین داخلی امریکا مبنی بر عدم حمایت از دولتهای کودتا را دور بزند.
راهی که امریکا در مصر پیش گرفته است تضعیف هر دو طرف ماجرا شورای عالی ارتش (با همراهی گروه های متکثر سکولار و ملی، جریان تجدد گرا، توده های مخالف مردم و محمدمرسی (توده مردم موافق دولت اخوان، اسلام گراها و اخوان المسلمین) در مصر است.
آمریکایی‌ها در حد فاصل ماه‌های اخیر - از شکل‌گیری جنبش تمرد در اردیبهشت گذشته تاکنون - گاهی وانمود کرده که در نهایت طرف اخوان را می‌گیرد و به ارتش اجازه اقدامات ضدمدنی را نمی‌دهد این موضع تا حد زیادی خیال اخوانی‌ها را راحت کرده بود و گاهی هم وانمود می‌کرد که ارتش را به عنوان مهمترین نهاد ثبات‌بخش مصر می‌شناسد و به آن اعتماد دارد، ولی مرور رفتار دولتمردان آمریکایی نشان می‌دهد که سیاست آمریکا حمایت از سیاست تضعیف ارتش و اخوان المسلمین است.
و در نهایت نباید فراموش شود که هیچ چیز برای آمریکا مطلوبتر از این نیست که «قدرت» در کشور حساس مصر به «ضعف» مبدل شود.
و اما درسی که مصریان از حکمرانی مرسی باید بیاموزند:
۱- اتکای محض بر تغییر چهره ها نمی تواند سرنوشت و وضعیت مردم را تغییر دهد. همان طور که در ترور انور سادات آتش خشم و وحدت بوجود امده در گروه های اسلام گرا و باقی گروهها در دشمن مشترک ، به یکباره خاموش شد و مصر با دیکتاتوری مبارک مواجه شد، مصر با ید بداند با از بین بردن حاکم دیکتاتور و حتی روی کار آمدن شخصی که اعتقاد خود را به اسلام واضحاً بیان می کند، تغییر واقعی تحقق نمی یابد.
۲- یکی از باروت های فعال برای تداوم بحران سرزمین مصر، نظام غیر اسلامی حاکم در آن می باشد که امریکا از طریق آن استعمار کشور را ادامه می دهد. و تا زمانی که این نظام غیر اسلامی از ریشه محو نشود، مشکلات مردم افزایش خواهد یافت زیرا سیاست های استعماری امریکا چه در صفوف اسلام گرایان و چه در صفوف لیبرال ها توسط مزدوران مخلصش پیاده سازی خواهد شد.
۳-مصر بداند، تا زمانی که شریعت اسلامی به طور کامل و انقلابی بر کشور استقرا نیابد، توانایی حل مشکلات را پیدا نخواهد کرد چرا که دموکراسی لیبرال غربی حتی در غرب نیز سلب اعتماد شده و مردم به نظام بدیل آن چشم دوخته اند. بنابراین نمی توان مانند اخوان المسلمین و حامیان او راه تجزیه و پیشی گرفتن از یک بخش کوچک شریعت اسلامی را در پیش گرفت.
۴- تنها راه عملی تطبیق شریعت اسلامی در سیاست داخلی و خارجی، تأسیس دوباره خلافت اسلامی و با رهبری قوی است. این تنها خلافت است که می تواند سیاست های خارجی، داخلی و اقتصادی مستقل و به دور از هر نوع مداخله غرب را طرح، تطبیق و تضمین کند.
کلمات کلیدی : مرضیه حدادی
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
