ژنوواروم که معمولاً به عنوان پا پرانتزی شناخته میشود، اصطلاحی است که به یک تغییر شکل در اندامهای حرکتی بدن گفته میشود که در ظاهر، مچ پا زانوها از هم جدا میایستند. این عارضه منجر به خم شدن زانوها به سمت بیرون میشود. ژنوواروم در كودكان بین 1 تا 2 سال بسیار رایج است، به خصوص اگر راه رفتن را زود آغاز كرده باشند. معمولاً هنگامی که کودکان حدود 3 سال سن دارند این حالت به طور خودبخود برطرف میشود (ژنواریوم فیزیولوژیکی). ژنوواریومهای فیزیولوژیکی به طور کلی نیازی به درمان ندارند. در حقیقت، براکتها، کفشهای اصلاحی و تمریناتی که متداول هستند میتوانند باعث صاف شدن نرمال پاها شوند. (برگرفته از سایت کلینیک ارتوپد فنی امید)
اگر این اتفاق نیفتاد، اگر شدت آن افزایش یافت یا بیماری استخوانی وجود داشته باشد، باید ترمیم مجدد انجام شود.
علت پاهای پرانتزی چیست؟
- ژنوواریوم فیزیولوژیکی: در کودکان زیر 2 سال، پرانتزی بودن پاها طبیعی است و با رشد کودک به آرامی بهبود مییابد.
- بیماری بلانت: در کودکان نوپا و نوزادان به دلیل ناهنجاری در صفحه رشدی قسمت فوقانی ساق پا (استخوان درشت نی) اتفاق میافتد. حالت پرانتزی با رشد کودک بدتر میشود.
- ریکتز: یک بیماری استخوانی اسکلتی است که به دلیل کمبود کلسیم، فسفر یا ویتامین D باعث ایجاد زانو پرانتزی میشود. اگر در مراحل اولیه درمان شود، استخوانها صاف میشوند.
علائم پاهای پرانتزی
- الگوی راه رفتن نامنظم
- چرخیدن پاها به داخل
- ناراحتی در ناحیه باسن، زانوها یا مچ پا
- زمین خوردن مکرر
پاهای پرانتزی چگونه تشخیص داده میشوند؟
پس از بررسی کامل تاریخچه پزشکی، پزشک شما یک معاینه جسمی انجام میدهد تا ببیند کودک شما چگونه در حالت ایستاده، چه وضعیتی دارد و چطور حرکت میکند و چطور مینشیند.
پزشک ممکن است برای تأیید تشخیص خود عکس برداری با اشعه ایکس را توصیه کند.
آیا میتوان پاهای پرانتزی را اصلاح کرد؟
به نقل از کلینیک پا امید در بیشتر موارد، پاهای پرانتزی به طور طبیعی با بزرگ شدن کودک شروع به صاف شدن میکنند. مراجعه به پزشک و تست هر شش ماه یکبار تا زمانی که ژنوواروم برطرف شود، اولین درمان توصیه شده است.
اگر به علت ژنوواروم کمبود ویتامین ایجاد شود، پزشک مکمل مورد نیاز را تجویز میکند.
پزشک ممکن است با استفاده از فیزیوتراپی، بریس یا کفش اصلاحی که به عنوان کفش ارتوپیک شناخته میشود، پای پرانتزی را درمان کند.
هنگامی که از یک بریس استفاده میشود، آن را به کفشهای فرد وصل میکنند. از بریس به منظور کمک برای صاف کردن زانوها استفاده میشود تا بتواند مچ پا را حمایت کرده و پاها را کاملاً صاف کند.
ورزشهایی برای پای پرانتزی
ورزشهایی وجود دارند که هدف آنها تقویت پاها به گونهای است که وضعیت صحیح زانوها تثبیت شده و پای پرانتزی را اصلاح کنند. پزشک برنامه ورزشی را که باید هر روز به طور مرتب انجام شود را به شما خواهد گفت.
از آنجا که این حالت معمولاً با عضلات خلفی ناحیه پایین بدن (گلوتئوس مدیوس) مرتبط است، تمرینات ورزشی نیز روی تقویت این عضلات تمرکز خواهند کرد.
برخی از تمرینات عبارتند از: تمرینات همسترینگ، راه رفتن روی مچ پا، لانگ پهلو، استپ پهلو و پرس زانو.
عمل جراحی برای درمان ژنوواروم یا زانوی پرانتزی چیست؟
هدف از درمان ژنوواریوم:
- لیگامانهای منحرف شده و ماهیچه داخلی پا را کشیده تر کنید.
- تقویت و ساختن عضلاتی از قبیل: گلوتوس ماکسیموس، گلوتوس میانی، عضلات فمور، استخوان ران، عضلات خارجی چهارسر ران، فیبولا، سه سر ران و عضله انگشتان پا.
- برای كاهش فشار و وزن روی منیسك، سبب ایجاد تعادل كافی در زانو میشود.
- تا حد امکان تقارن بین دو پا بدست آید
- جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی لگن
- جلوگیری از ناهنجاریهای ستون فقرات در ساژیتال و سطح روی پا
- کاهش مقاومت در برابر ایستادن
- جلوگیری از سایر صدمات
- بهبود وضعیت راه رفتن
عمل جراحی درمان پای پرانتزی یا ژنوواریوم چگونه انجام میشود؟
به طور کلی، جراحیهایی که برای اصلاح پاهای پرانتزی انجام میشود، جراحی استخوان است. در طی این عمل، یک استخوان بریده میشود یا آن را کوتاه یا طولانی تر میکنند، و یا به طور کامل آن را برمیدارند. از عمل استئونومی استخوان به طور کلی برای تغییر دادن شکل استخوانها استفاده میشود و جراحی پیچیدهای است. جراح ابتدا یک برش روی پوست ایجاد میکند و برای اندازهگیری استخوان از سیم استفاده میکند، سپس استخوان را با توجه به طول و موقعیت مورد نظر مجدداً برداشته یا جابجا میکند. برای نگه داشتن استخوانها در کنار هم یا در موقعیتی خاص، ممکن است جراح از پیچهای ریز و یک صفحه فلزی استفاده کند که بعضی اوقات باید بطور دائم در بدن شما بمانند، اما بعضی اوقات پس از ترمیم مجدد استخوانها، میتوان آن را برداشت.
مراقبتهای بعد از عمل
بعد از عمل ممکن است شما 3 تا 4 هفته روی ویلچر باشید. پس از گذشت این دوره، تا مدتی ممکن است بدون استفاده از عصا قادر به راه رفتن بدون کمک نباشید. شاید لازم باشد چند روز در بیمارستان بمانید تا متخصص بتواند پیشرفت بهبودی شما را تحت نظر داشته باشد. برای بیماران بالای 35 سال، دوره توانبخشی حداقل 4 ماه طول میکشد. اگر بیمار بتواند بدون وسایل کمکی حرکت کند و عوارض جانبی خاصی نداشته باشد، حدوداً تا دو ماه پس از عمل نباید از نظر جسمی خود را تحت فشار قرار دهد.