مرکز پژوهشهای توسعه و آینده نگری سازمان برنامه و بودجه کشور از سال 1396 با هدف پشتیبانی اندیشه ای از نظام برنامه ریزی و بودجه ریزی به عنوان بازوی پژوهشی و آموزشی سازمان برنامه و بودجه شروع به کار نموده است. ترکیب اعضای هیات امنای این مرکز را افراد حقوقی و دارای مسئولیت مهم در کشور تشکیل می دهند. با توجه به این پتانسیل، لیکن این مرکز نتوانسته است در حوزه های آسیب شناسی برنامه های توسعه، تدوین برنامه هفتم توسعه، آسیب شناسی نظام بودجه ریزی و تبیین مبانی بودجه ریزی عملیاتی و انجام پژوهشهایی در بخش آینده نگری؛ اثربخش باشد.
به نظر می رسد این مرکز نتوانسته است در حوزه آمایش سرزمین نیز علی رغم تدوین اسناد ملی و استانی آمایش سرزمین، پیوند بین این اسناد را برقرار کند. ضمن آنکه آمایش منطقه ای که حلقه ارتباط بین آمایش استانی و ملی است نیز، مغفول مانده است. همچنین این مرکز نتوانسته از قابلیتهای کارشناسان سازمان برنامه و بودجه کشور در راستای برنامه ریزی و توسعه کشور، بهره ببرد که این امر نیازمند وفاق و ارتباط گسترده تر با سازمان می باشد.
شایان ذکر است این مرکز در هر استان، دارای یک واحد متناظر است که زیر نظر سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان فعالیت می نماید. لذا فعالیت آن مرکز، شفاف نبوده و کارآیی و اثربخشی این مراکز استانی؛ مورد سوال است.
پیشنهادها به منظور کارآ شدن و اثربخشی این مرکز:
1- در اصلاح ساختار این مرکز لازم است در کنار اعضای حقوقی از دستگاههای اجرایی، اعضای حقیقی نیز برای ارتقاء عملکرد و کارآیی مرکز، اضافه شوند.
2- ارتباط این مرکز با موسسه های پژوهشی، پژوهشکده وابسته به دستگاهای اجرایی قوه مجریه نامشخص بوده و نیاز به باز تعریف دارد. چنانچه این ارتباط باز تعریف شود میتواند در جهت دار نمودن فعالیتهای پژوهشی و جلوگیری از اسراف در هزینه پژوهشی مفید واقع شود. این مرکز می تواند راهبری موسسات پژوهشی، پژوهشکده کشور باشد.
3- نیروی انسانی مرکز نیز فاقد کارآیی لازم بوده و از توانمندی لازم برخوردار نبوده و تبدیل به حیاط خلوت رییس سازمان برنامه و بودحه شده که هر فردی که توانایی استخدام در سازمان را نداشته اند در این مرکز به کار گرفته اند.
4- با استفاده از قابلیت های مرکز و بهره گیری از افراد دانشگاهی قوی و متخصص در رشته اقتصاد، برنامه ریزی منطقه ای و مدیریت استراتژیک به جای افراد بازنشسته می توان به کمک نظام برنامهریزی و بودجه کشور شتافت.
5- مراکز استانها می بایستی اثرگذاری و کارآیی بیشتری در مسائل و مشکلاتی که در استان مبتلابه می باشد؛ داشته باشند و نقش به مراتب بهتری ایفا نمایند.
6- انتخاب و انتصاب رییس این مراکز در استانها می بایستی با هماهنگی رییس این مرکز باشد. چرا که اکنون این گونه عمل نمی شود .
امید است که در دولت سیزدهم، مدیریت این مرکز به فردی انقلابی، آگاه به مسایل روز، و معتقد به مبانی علم اقتصاد و برنامه ریزی و بودجه ریزی، پاکدست، فسادستیز، و تحول خواه؛ واگذار گردد تا بتواند تغییرات مورد لزوم را در این مرکز ایجاد کند تا این مرکز از ظرفیت تمامی کارشناسان و صاحبنظران درون و بیرون از سازمان، استفاده نماید و تعامل لازم را با دانشگاهها و دیگر مراکز پژوهشی برقرار نماید.