در نشست علمی-تخصصی مطرح شد: کنترل به موقع و صحیح باعث می شود اگر در سیستم مشکل و مسئله ای وجود داشته باشد، با فوریت برای رفع آن مشکلات اقدام صورت گیرد. با استفاده از دیتا ماینینگ می توان به روابط پنهان داده های مالی دست پیدا کرد. تنّوع و تکثّر دیتا، مدیر را  با نوعی از حواس پرتی و عدم تمرکز مواجه می کند. حسابرس امین، حلقه وصل ورود اطلاعات اولیهء صحیح به سیستم میباشد.

به گزارش روابط عمومی مرکز، يكصد و سيزدهمين نشست علمي تخصصي مركز پژوهش‌هاي توسعه و آينده‌نگري با عنوان «نقش تحليل‌گري داده‌ها (داده‌كاوي) در هوشمندسازي نظارت مالي؛ كاربردها و روش‌ها» روز چهارشنبه سوم اسفند ماه سال جاری با مديريت علمي دکتر علي‌رضا حسن‌زاده، "عضو هيئت علمي و مدير گروه فناوري اطلاعات دانشكده مديريت و اقتصاد دانشگاه تربيت مدرس" سخنرانی مهندس سيّد مهدي حسيني، "مدير كل دفتر فناوري اطلاعات ديوان محاسبات كشور" و دکتر محمّدحسین قدیریان، "رئیس اداره تهیه صورتهای مالی دولت در خزانه‌داري كل كشور"  برگزار شد.

در ابتدای این نشست دکتر علي‌رضا حسن‌زاده، "عضو هيئت علمي و مدير گروه فناوري اطلاعات دانشكده مديريت و اقتصاد دانشگاه تربيت مدرس" به عنوان مدیر علمی ضمن بیان معنای مدیریت گفت: از مرحله شناخت مسئله تا مرحله نظارت بر رفع مسئله، نیازمند داده و اطلاعات صحیح و جامع هستیم.

وی ضمن اشاره به اهمیت کیفیت داده ها و اطلاعات خاطر نشان کرد: ما در این حوزه با تنوع داده ها و اطلاعات مواجه هستیم. در واقع داده ها و اطلاعات نظرات ذینفعان و... را در بر می گیرد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه اعتماد خوب است اما باید کنترل را داشته باشیم، ادامه داد: کنترل به موقع و صحیح باعث می شود اگر در سیستم مشکل و مسئله ای وجود داشته باشد، با فوریت برای رفع آن مشکلات اقدام صورت گیرد لذا اگر ما در مباحث مالی به دادهای لحظه ای دست پیدا کنیم خیلی سریع می توانیم واکنش به هنگام داشته باشیم و از بروز خسارات زیاد جلوگیری کنیم.

در ادامه این نشست مهندس سيّد مهدي حسيني، "مدير كل دفتر فناوري اطلاعات ديوان محاسبات كشور" با اشاره به فعالیت های کارگروه مرتبط در همایش ملی بهبود روند بودجه ریزی در ایران؛ حکمرانی بودجه، از تفریغ تا تدوین، گفت: امروزه با تنوع و تکثر دیتا مواجه هستیم و این پدیده ما را با نوعی از حواس پرتی و عدم تمرکز مواجه می کند. لذا باید به گزارش های تحلیلی توجه ویژه ای شود. وی ضمن تبیین اجزا و اهمیت حکمرانی داده ها خاطر نشان کرد: جمع آوری و آنالیز دیتا به تنهایی به معنای حکمرانی داده نیست. 

حسینی در توضیح گام ها و اجزای حکمرانی داده ادامه داد: باید در ابتدا کسب و کار را درک کنیم، سپس متوجه شویم این دیتای به دست آمده به کار می آید یا نه؟ در واقع باید پرسید ما داده ها را هدفمند جمع آوری می کنیم و یا فقط بدون هدف به انباشت دیتا اقدام می کنیم؟ لذا مهمترین کار این است که ببینیم این داده ها را چگونه باید استخراج کنیم؟ در واقع بسیاری از داده های موجود نیازمند تصحیح هستند.

این مقام مسئول دیوان محاسبات کشور به اهمیت کدگذاری صحیح داده ها اشاره و بیان کرد: اگر کدینگ درستی در داده وجود داشته باشد امکان استفاده از داده و ثبت درست داده ها را فراهم می شود. در واقع اگر کدینگ درستی انجام شود امکان گزارش گیری را فراهم می کند. لذا تیم حکمرانی داده نیاز مهم هر حرکتی در این زمینه است.

وی ضمن اشاره به این مهم که چگونه می شود از داده های موجود استفاده کرد گفت: ما براساس بررسی روند ها می توانیم با گزارش های توصیفی به شناسایی کلان روندها دست پیدا کنیم. لذا اگر شاخص داشبوردها درست طراحی شده باشد با نگاه کردن به روند ها می توانیم تصمیم درست تر و به هنگام تری را اتخاذ کنیم.

حسینی ضمن اشاره به نقش داده کاوی در امکان پیش بینی ها گفت: داده کاوی درست با توجه به الگوریتم های موجود می تواند مدیران را به پیش بینی های خوبی نائل کند و تحقق این مهم نیازمند داده های قبلی است. از سوی دیگر امکان متن کاوی نیز در گونه هایی از داده کاوی وجود دارد لذا باید مدنظر داشته باشیم که مدل سازی های گوناگون داده کاوی و تکنیک های مختلف می توانند ما را به یافته های مختلفی در نتایج داده کاوی برساند. لذا انتخاب مدل مطلوب از اهمیت زیادی برخوردار است.

حسینی ضمن اشاره به اینکه با داده کاوی می توانیم به نقطه تجویز هم دست پیدا کنیم، گفت: در واقع داده کاوی صحیح می تواند در حوزه نظارت مالی هم عمل کند و نسخه های تجویزی داده کاوی در مباحث مالی نیز ممکن خواهد بود.

وی ضمن اشاره به الگوها و مدل های مختلف در بحث داده کاوی خاطر نشان کرد: انتخاب هر مدل و الگو ابزارهای متنوعی را در اختیار کاربر قرار خواهد داد. به عنوان مثال مدل "درخت تصمیم گیری" نتیجه یکی از الگوهای داده کاوی خواهد بود.

وی با اشاره به کاربرد داده کاوی در دستگاه های دولتی خاطر نشان کرد: اگر داده کاوی درست انجام شود به سادگی امکان خطای مکرر در یک دستگاه را رصد می کند و پس از درک چرایی این خطاهای تکراری، می توانیم برای همیشه به این خطاهای مکرر مالی پایان دهیم. در واقع این ابزار می تواند نظارت ها را هدفمندتر کند و از کار تکراری در حوزه نظارت تا حد زیادی جلوگیری کند.

حسینی با اشاره به متن کاوی در نسبت با مفهوم مردم پایه بودن گفت: گزارش های مردمی که به دیوان محاسبات می رسد در خیلی از موارد مختلف است، سیستم داده کاوی می تواند این حجم داده های متنوع را آنالیز کند. به عنوان مثال با متن کاوی می توانیم به نقاط کلیدی و خاص دست پیدا کنیم.

حسینی با اشاره به موارد تجویزی در خصوص دادهای مالی گفت: اگر داده با کیفیتی داشته باشیم، سیستم می تواند به ما توصیه های خوبی داشته باشد و مدیریت را در اتخاذ تصمیم صحیح راهنمایی کند.

وی در پایان سخنان خود ضمن اشاره به لزوم تقاطع گیری الگوریتم های مختلف سامانه های متنوع در دستگاه های دولتی و نظارتی گفت: سامانه های مختلف می تواند هر یک در جایگاه خود به حسابرسی و نظارت مالی هوشمند کمک کند.

در ادامه این نشست دکتر محمّدحسین قدیریان، "رئیس اداره تهیه صورتهای مالی دولت در خزانه‌داري كل كشور" به عنوان سخنران دوم این نشست با اشاره به اهمیت تجزیه و تحلیل و داده کاوی گفت: با استفاده از دیتا ماینینگ می توان به روابط پنهان داده های مالی دست پیدا کرد.

وی ضمن اشاره به این مهم که صورت حساب عملکرد بودجه کل کشور از صورت حساب دستگاه های اجرایی کشور به دست می آید گفت: صورت حساب کلی دولت تنها از حساب و کتاب وجه نقد دستگاه ها به دست نمیآید. در واقع صورت حساب کل کشور در گذشته تنها بر اساس نقدینگی محاسبه می شده است و این روند تا سال 94 حاکم بود. اما از این سال به بعد دستگاه ها مکلف شدند تعهدات و هرگونه فعالیت غیر نقدی خود را به وزارتخانه ها انتقال دهند و اکنون صورت مالی کشور مجموعه وجه نقد و تعهدات دستگاه های اجرایی کشور است.

قدیریان در ادمه تشریح وضعیت موجود و تفاوت آن با قبل از سال 94 خاطر نشان کرد: دستگاه ها هم مورد ارزیابی مالی قرار می گیرند و هم مورد بررسی عملیاتی و این مهم کشور را به سمت شفافیت می برد و رتبه اعتباری کشور را ارتقا می دهد. لذا با توجه به اینکه حجم اطلاعات در حال افزایش است باید به سمت داده کاوی حرکت کنیم و از مزایای این داده کاوی، در اتخاذ تصمیمات درست و پرهیز از تصمیمات خطا نهایت استفاده را ببریم.

وی ضمن تاکید بر اهمیت کیفیت داده های اولیه در بیان ویژگی های داده های مطلوب گفت: ویژگی های کیفی پیش شرط هایی است که هر داده ای باید داشته باشد. این ویژگی ها به محتوا و نحوه ارائه این داده ها بر می گردد. اطلاعات باید ارزش تایید کنندگی و ارزش پیش بینی داشته باشند. 

وی ضمن اشاره به مسائل تبصره 14 قانون بودجه کشور گفت: این تبصره از جمله تبصره هایی است که گزارش های دقیقی از نحوه عملکرد آن استخراج نمی شود لذا باید توجه داشت عدم سوگیری گزارش های مالی بسیار مهم است. این اصل باید مبتنی بر بی طرفی و در واقع حافظ این بی طرفی باید ساز و کار حسابرسی باشد. 

بنابراین گزارش مالی و عملیاتی دستگاه ها باید مورد رسیدگی حسابرس قرار گیرد. لذا حسابرسی گزارش های مالی می تواند کمک کننده اتکای بیشتر به این داده ها باشد.

این مسئول در وزارت اقتصاد در پایان خاطر نشان کرد: در تجزیه و تحلیل اطلاعات باید داده ها را به سمت سودمندی و تحلیل های استاندارد پیش برد. لذا می بایست ضمانت اجرایی لازم جهت رعایت ارسال دیتاهای اولیه مورد توجه سیاستگذار قرار گیرد. صورت های مالی واحد های گزارشگر باید با کیفیت قابل قبولی ارسال شود و در این بین استفاده از حسابرس های متخصّص می تواند در تدقیق داده های اولیه به سیستم، کمک تاثیر گذاری داشته باشد. در واقع استانداردسازی داده ها می تواند در تصمیم گیری مجموعه دولت موثر باشد.

لازم به ذکر است اين نشست علمي- تخصّصي، دوازدهمين نشست از سلسله نشست‌هاي "نخستين همايش بهبود روند بودجه‌ريزي در ايران؛ حكمراني بودجه از تفريغ تا تدوين" است؛ كه با همكاري مركز پژوهش‌هاي توسعه و آينده‌نگري سازمان برنامه و بودجه كشور، مركز آموزش و برنامه‌ريزي ديوان محاسبات كشور، دانشكده حكمراني دانشگاه تهران و پژوهشكدة اقتصادي وزارت امور اقتصادي و دارايي، از آبان‌ماه تاكنون برگزار شده و تا نیمه دوم اسفند ماه امسال ادامه دارد.