مرگ هر انسانی با اندوه و حسرت همراه است و در مورد هنرمندان بیشترچرا وسعت شناخته شدن آنها گسترده تر و با توجه به اینکه با هنر خود وارد خلوت مخاطبان شده و بر ذهن و قلب آنها تاثییر می‌گذارد. چنانکه گویی یکی از آشنایان و نزدیکان خود را از دست داده اند.
سال 1404 با مرگ یکی از هنرمندان به نام عرصه نقاشی آغاز شد؛ پروانه اعتمادی از برجسته ترین نقاشان معاصر ایران بود که در در سن ۷۷ سالگی با زندگی و داع کرد. او با سبکی نوگرایانه، مبتنی بر تجربه گرایی و منحصر به شناخته می‌شد که در نقاشی معاصر ایران چهره‌ای تاثیر گذار بود.
اگر با فرض سالی که نکوست از بهارش پیداست! به سال پیش رو بنگریم، افق چندان روشنی پیش رویمان قرار نمی‌گیرد و امیدواریم این ضرب المثل که به نظر از باوری فولکلوریک برخاسته خلافش ثابت شود. هرچند که سال پیش هم با شرایطی کم و بیش مشابه آغازشده بود و متاسفانه در طول سال هنرمندان بسیاری را از دست دادیم.
نخستین روزهای سال 1403 با خبر درگذشت بازیگری جوان آغاز شد که همه را نه بهت زده که اندهی بسیار فرو برد. رضا داوود نژاد که بیشتر برای بازی در نقش جوانانی خوشرو و خندان در آثار کمدی و یا مجموعه های طنز آمیز تلویزیونی شناخته می‌شدبعد از یک دوره بیماری و مبازه با نارسایی کبد در حالی در گذشت که چند ماه آخر زندگی خود را در بیمارستان گذرانده بود و سرانجام او به دلیل بیماری عفونت خونی در گذشت در حالی که تنها 43 سال داشت. در روز 13فروردین ماه زمانی که بسیاری آرزو می کردند این خبر دروغ 13 آن سال باشد.
او در طول دوران فعالیت خود در فیلمهای متعددی همچون «مصائب شیرین»، «کلاس هنرپیشگی»، «هوو»، «بچه‌های بد»، «لامینور»، «هشت‌پا» و «بیرو» بازی کرده بود.
زهرا خوشکام، بازیگر قدیمی سینما، همسر علی حاتمی دیگر هنرمندی بود که بهار امسال برای همیشه از میان‌مان رفت. او که در تعدادی از فیلمهای مهم دهه پنجاه نقش آفرینی کرده بعد از ازدواج با علی حاتمی تنها در برخی از فیلمهای او ایفای نقش کرد و لیلا حاتمی ثمره ازدواج او با یکی از فیلمسازان برجسته موج نو سینمای ایران در سالهای پیش از انقلاب بود که متاسفانه بسیار زود از میان ما رفته بود.
سعید راد، اگر چه تا واپسین ماه های عمر سر حال و قبراق می نمود و هنوز جلوه آن بازیگر خوش استیل و ورزشکار دوران جوانی را تداعی می کرد. یکی از دیگر بازیگران برجسته بود که در سال گذشته با زندگی وداع کرد. در گرماگرم تابستان ، یعنی اولین روز مرداد ماه. او با اینکه هنگام مرگ هفتاد و نه سال داشت اما به دلیل سیمایی که از او در اذهان وجود داشت، علاقمندان خود را بسیار شگفت زده کرد.
سعید راد که بعد از انقلاب مدتی را در خارج از کشور، زندگی کرده بود؛ بعد از باز شدن فضای فرهنگی و سیاسی کشور در سالهای دوم خرداد به ایران برگشت و با فیلم «دوئل» ساخته احمدرضا درویش فعالیت خود را از سر گرفت.
«صبح روز چهارم» به کارگردانی کامران شیردل، «خداحافظ رفیق» به کارگردانی امیر نادری، «صادق کرده» به کارگردانی ناصر تقوایی، «سفر سنگ» و «خط قرمز» به کارگردانی مسعود کیمیایی، «عقاب‌ها» به کارگردانی ساموئل خاچکیان، «چ» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا از فیلمهای مطرح کارنامه سعید راد محسوب می شوند.
در مرداد ماه اما دوتن از بازیگران دیگر سینما و تئاتر ایران نیز در گذشتند. هوشنگ حریرچیان که خود در مرداد ماه ۱۳۱۱ به دنیا آمده، در ۲۹ مرداد ماه ۱۴۰۳ در ۹۲ سالگی به دلیل بیماری گوارشی از دنیا رفت .
او از هنرمندان پیشکسوت اصفهانی بود فعالیت سینمایی خود را با بازی در فیلم «جعفر خان» به کارگردانی زنده‌یاد علی حاتمی آغاز کرد. «عزیز میلیون دلاری»، «قاعده بازی»، «یک بوس کوچولو»، «فرش باد»، «گاهی به آسمان نگاه کن»، «جعفرخان از فرنگ برگشته» و… از دیگر فعالیت های او بود.
حسین خانی بیک بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون نیز در ۳۰ مرداد ماه از دنیا رفت. در حالی که به دلیل بیماری آلزایمر در سالهای آخر عمر خانه نشین شده بود. او نیز در مرداد ماه (۱۸ مردادماه سال ۱۳۲۰) زاده شده بود و در هنگام مرگ ۸۳ سال داشت سریالهای «مختارنامه» ، «شب دهم »، «روزگار جوانی» و فیلمهای سینمایی «غریبانه»، «دیپلمات»، سریالهای تلویزیونی همچون «پلیس جوان»، «همه فرزندان من»، «روشن‌تر از خاموشی» از دیگر آثار هنری او بودند.
شهریور ماه با خبر درگذشت زهره حمیدی آغاز شد. این بازیگر سینما و تلویزیون در ۴ شهریور ماه به دلیل ابتلا به سرطان در حالی که 67ذ سال داشت درگذشت.
حمیدی متولد ۸ اردیبهشت سال ۱۳۳۶ بود و «شوق پرواز»، «خوش خیال»، «کاراگاه»، «بهشت گمشده»، «تولدی دیگر»، «دلاوران کوچه دلگشا» «رستاخیز»، «ورود آقایان ممنوع»، «بوی کافور عطر یاس»،« قدمگاه» و« عصر روز دهم» از جمله آثار سینمایی و تلویزیونی او بود.
اما بدترین خبر برای جامعه هنر تئاتر ایران در 20 شهریور شنیده شد. پری صابری، کارگردان با سابقه تئاتر که در چند سال اخیر درگیر بیماری بود، درگذشت. صابری در سال ۱۳۱۱ متولد شده و یکی از پایه گذاران گروه تئاتر پازارگاد و از جمله هنرمندانی بود که در راه‌اندازی تئاتر مولوی کوشید.
صابری در کارنامه هنری‌اش خود اجراهای به یاد ماندنی بسیاری به یادگار گذاشته است. «بیژن و منیژه»، «شمس پرنده»، «من از کجا عشق از کجا»، «هفت شهر عشق»، «باغ دلگشا»،«رند خلوت نشین»، «یوسف و زلیخا»، «شش شخصیت در جستجوی نویسنده»، «آنتیگونه» و … از اجراهای شاخص او هستند که به دلیل فعالیتهای برجسته هنری‌اش نشان شوالیه فرانسه را نیز دریافت کرده بود.
صدرالدین حجازی هم در 24 همین ماه (شهریور) درگذشت. او پیش از مرگ مدتی را به دلیل سکته مغزی در بیمارستان بستری بود و در کما بسر می برد. فیلمهای «ناخدا خورشید»، «روز شیطان»، «مزاحم»، «سنتوری»، «تردید» و «خرس» و سریالهای «کوچک جنگلی»، «روزی روزگاری»، «تنهاترین سردار»، «تفنگ سرپر»، «زیرزمین»، «ساعت شنی»، «مرد دو هزار چهره»، «چار دیواری» و «مختارنامه» از جمله آثار مهم کارنامه او هستند.
اکبر احمدی، دیگر هنرمند پیشکسوت در دومین روز آذر ماه بر اثر ایست قلبی درگذشت.او که متولد 1333 بود در سال ۱۳۶۲ با ایفای نقش در فیلم سینمایی «پرونده» به کارگردانی مهدی صباغ‌زاده وارد سینما شد.
این هنرمند سینما، تلویزیون و تئاتر در آثاری مانند «چشم شیشه‌ای»، «مجسمه»، «هفت گذرگاه»، «شب روباه»، «ولایت عشق»، «باران عشق»، «خوش رکاب»، «روشن‌تر از خاموشی»، «معما»، «تا صبح»، «اولین شب آرامش»، «کاراگاهان»، «یک مشت پر عقاب»، «شاید برای شما اتفاق بیفتد»، «عمارت پدری»، «دختران حوا»، «مختارنامه»، «سرزمین کهن» و «سلمان فارسی» ایفای نقش داشت.
امیرمحمد صادقی، بازیگر جوان تئاتر تنها بیست سال داشت که جمعه نهم آذرماه بر اثر سقوط از کوه از دنیا رفت. او بعد از پایان هنرستان هنرهای زیبا درحال تحصیل در رشته تئاتر بود. نمایش‌های «نامه‌هایی بر دوش تندباد» به کارگردانی علی اتحاد، «هله هین هان هلا» به کارگردانی مشترک حمید پورآذری و لیلی رشیدی و«گندم و گرگ ناقلا» به کارگردانی توران عبادی از جمله فعالیتهای این بازیگر جوان و ناکام تئاتر ایران بود.
در یازدهم همین ماه حسین توشه، بازیگر باسابقه سینما، تلویزیون و تئاتر که در بیمارستانی در شهر رشت بستری بود، در ۷۰ سالگی درگذشت.
سریالهای «دنیای شیرین دریا»، «پس از باران»، «محکومین»، «به رنگ خاک»، «تاراز»، «بچه‌های گروهان بلال»، «راه و بیراه»، «برادر»، «مامور بدرقه» از فعالیت های هنری مهم او به شمار می‌روند.
نبی‌الله پیرهادی دیگر بازیگر پیشکسوتی بود که در روز ۲۵ آذر ماه به دلیل سکته مغزی در منزل شخصی خود درگذشت. او در هنگام مرک 67 ساله بود و از «هشت و نیم دقیقه»، «شاهگوش» و «همه‌چیز آنجاست» اشاره کرد.
زمستان امسال با درگذشت ژاله علو یکی از بزرگان هنر کشورمان آغاز شد. او روز سوم دی ۱۴۰۳ در ۹۷ سالگی درگذشت.
ژاله علو با نام اصلی شوکت، چهاردهم مرداد ۱۳۰۶ در کوچه شریعت، محلّهٔ سنگلج تهران به دنیا آمد. پدرش ارتشی و پدربزرگش، علوالسلطنه از خوشنویسان دوران قاجار بود که نام خانوادگی آنها از نام او گرفته شد.
او که از سال 1327 وارد سینما شده بود با بازی در بیش از ۱۰۰ فیلم سینمایی به یکی از شمایل های شخصیت مادر در سینمای ایران بدل شد. یکی از نقش‌آفرینی‌های به یادماندنی او در مجموعهٔ تلویزیونی «روزی روزگاری» بود که در نقش یک زن ایلیاتی مقتدر به‌نام خاله لیلا در خاطره باقی ماند و بازی در مجموعه در مجموعه مختارنامه از آخرین نقش آفرینی های برجسته او بود.
مدیریت دوبلاژ مجموعه تلویزیونی «سالهای دور از خانه» معروف به سریال اوشین نیز صدای او را در خاطره نسلهای پیش ماندگار کرده است.
او در هشتمین دوره‌ی همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۹ او میز از جمله برگزیدگان بود. فیلمهای «روز واقعه»، «پری»، «مهمان مامان» و همچنین سریال‌هایی چون «امیرکبیر»، «شیخ بهایی»، «گرگ ها» و … جمله آثار شاخص این بازیگر فقید است.
زمستان 1403 برای دوبله کشور روزهای تلخی بود. دو چهره برجسته دیگر این حجوزه نیز در همین زمان باز ندگی وداع کردند. ایرج رضایی دوبلور و مدیر دوبلاژ باسابقه کشورمان در سن ۸۹ سالگی به علت کهولت سن در30 بهمن ماه با زندگی وداع کرد.ایرج رضایی که به جای بازیگران مطرحی چون باد اسپنسر، رابرت دووال، ریچارد هریس و پیتر سلرز صحبت کرده بود.
صدای زنده‌یاد رضایی به جای هرکول پوارو در مجموعه تلویزیونی «پوارو» با بازی دیوید سوشیدر یادها مانده است. او همچنین نگارش فیلمنامه آثار سینمایی از جمله «بهار در پاییز»، «حریص» و «قصه ماهان» را در کارنامه دارد.
اندک زمانی پس از ایرج رضایی، منوچهر والی‌زاده، دیگر دوبلور و بازیگر پیشکسوت کشورمان، یک صدای خاطره‌انگیز دیگر خاموش شد.
منوچهر والی‌زاده در چهارم تیر ماه ۱۳۱۹ او در محله لاله‌زار، تهران زاده شد. او در سالهای ۱۳۳۸–۱۳۳۷ از دوران دبیرستان بعد از چند تئاتر آماتوری به تئاتر تهران راه یافت و در یک نمایشنامه به کارگردانی خانم مورین نقش کوتاهی به عهده گرفت و پس از همکاری در چند فیلم کوتاه، به علی کسمایی معرفی شد و تا سال ۱۳۵۷ـ ۱۳۵۶ نزدیک به ۱۸ فیلم سینمایی بازی کرد.
او بیشتر به خاطر صداپیشگی به‌جای شخصیت کارتونی «لوک خوش‌شانس» و «مایکل اسکافیلد» در مجموعه تلویزیونی «فرار از زندان» شناخته می‌شود. همکاری با برنامه «صبح جمعه با شما» در رادیو هم از جمله فعالیتهای مهم این هنرمند به شمار می‌رود.
در بهمن ماه سال گذشته یک بازیگر بسیار جوان دیگر نیز در 23 سالگی بازندگی وداع کرد. امیرحسین حاجیلو که سابقه بازی در نمایش«پزشک نازنین» به کارگردانی اشکان خطیبی را داشت و عضو گروه تئاتر چهارپایه بود که بر اثر سکته از دنیا رفت.
شاپور عظیمی مدرس و منتقد سینما، نویسنده کتاب‌های سینمایی نیز در ۲۸ بهمن ماه به دلیل عارضه قلبی درگذشت.
او متولد ۱۳۴۲ در تهران بود که تا و مترجم بیش از ۳۰ عنوان کتاب در زمینه سینماو ادبیات بود. عظیمی قریب به سه دهه در نشریه‌های مختلف سینمایی قلم زده بود. از جمله کتاب‌های ترجمه‌شده‌اش می‌توان به اصول اساسی کارگردانی سینما، فیلمنامه‌نویسی در قرن ۲۱، روانشناسی و زیبایی‌شناسی سینما و… اشاره کرد.
اما دیگر چهره هنری که اسفند امسال از میان‌مان رفت، منوچهر امیری، بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون اهل لاهیجان بود که روز ۱۱ اسفند در سن ۷۵ سالگی دارفانی را وداع گفت.
اما در عرصه بازیگری چهره دیگری نیز با زندگی وداع کردند که برخی از آنها کمتر شناخته می شدند که در ایان از برخی از آنها یادمی کنیم:
درگذشت محسن متین، هنرمند پیشکسوت مازندران، حسین دهقانی، هنرمند تئاتر بوشهری، بیژن رسولی، پیشکسوت تئاتر مازندران، علی اصغر قادری‌پناه، کاظم طرفی‌نژاد از پیشکسوتان تئاتر آبادان و استان خوزستان، مرتضی اردستانی، بازیگر و گریمور پیشکسوت تئاتر، افشین رهنمون، هنرمند جوان تئاتر، محسن پورقاسمی، هنرمند تئاتر همدان، علی کوهپایه هنرمند پیشکسوت تئاتر و نگارگری تبریز، عزت‌الله صمصام هنرمند تئاتر رشت، میلاد افواج، دیگر بازیگر جوان تئاتر ، علی رشوند بازیگر و تهیه‌کننده تئاتر، مریم منصوری بازیگر تئاتر ایران در سن ۵۳ سالگی، نصرت‌الله میرزایی از هنرمندان فعال در حوزه نمایش‌های آئینی و از شبیه خوانان به نام و شناخته شده تعزیه استان مرکزی، حیدر نیک‌آیین ، کارگردان، بازیگر و نقاش پیشکسوت استان یزد، بهروز پیروزیان از اعضای انجمن بازیگران و بدلکاران خانه سینما، ایمان پورقلی‌زاده، دستیار کارگردان سینما، جلیل شعبانی، تهیه‌کننده و مجری طرح، محمدرضا بهروز مدیر تولید، پروز ربیعی مجدآبادی، صداپیشه، آشاک غوکاسیان، صداپیشه، علی اصغر رضایی نیک، صداپیشه، محمد باقر رکیم، مدیر تدارکات، ناصر آبشلی، دستیار فیلمبردار، سوسن موسوی کاشانی، فیلمنامه‌نویس، محسن همایونی، تصویربردار، جلال‌ادلین قزل ایاق، تهیه‌کننده و … دیگر چهره‌های هنری بودند که امسال در آغوش خاک آرام گرفتند.
اما سالی که با مرگ دردناک پسر علی رضا داوود نژاد آغاز شد، با مرگ مادر بزرگ او نیز به آخرین روزهای خود رسید. کبری حسن‌زاده اصفهانی (اشرف سادات ) بازیگر فیلم سینمایی «مرهم» و «کلاس هنرپیشگی» شامگاه ۲۰ اسفند ماه بر اثر کهولت سن در بیمارستان درگذشت. او مادر بزرگ علیرضا داوود نژاد بود که توسط نوسط نوه اش وارد کار بازیگری شد و در دو فیلم او جلوی دوربین رفت و جالب اینکه جایزه جشنواره دبی را نیز به خود اختصاص داد. او متولد ۱۳۰۱ بود و در سن ۱۰۲ سالگی از دنیا رفت. در حالی که فرزند نوه‌ی او در هنگام مرگ تنها 43 سال داشت.
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.