گیاه خارشتر یا ترنجبین، گیاهی خودرو است که در بیشتر مناطق کویری و خشک ایران می‌روید. این گیاه طبعی گرم و خشک دارد و در درمان بسیاری از بیماری‌ها به کار برده می‌شود. شکل متداول مصرف این گیاه، عرق آن است که به روش تقطیر به دست می‌آید.

عرق خارشتر که معمولاً Yavasa یا Javasa نامیده می‌شود، خواص زیادی برای سلامتی دارد. خار شتر درختچه‌ایست کم‌ارتفاع که ساقه آن منشعب و خاردار است. اگرچه عجیب به نظر می‌رسد ولی این گیاه از خانواده حبوبات است.

ریشه قوی خارشتر در عمق خاک قرار دارد. طول ریشه‌های این گیاه تا ۴۵ متری عمق زمین می‌رسد و به همین دلیل، ریشه‌ها می‌توانند به آب‌های زیرزمینی دست پیدا کنند. ساقه‌ها که با خارهای کوچک پراکنده شده‌اند لخت و سبز هستند. خارهای بالایی گیاه نازک و علفی است، اما خارهای پایینی آن بسیار قوی و کوتاه هستند.

خارشتر را می‌توان در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی شبه جزیره عربستان، آسیا و آفریقا یافت. این گیاه همچنین در جنوب روسیه، قفقاز و قزاقستان رشد می‌کند.

 

ترکیبات موجود در عرق خارشتر

عرق خارشتر حاوی ترکیبات مهم زیر است:

• منیزیم

• آهن

• آنتی‌اکسیدان

• تانن

• پروتئين

• پتاسیم

• تری ترپن

• فلاونوئيد

• فنول

عرق خارشتر برای چی خوبه؟

عرق خارشتر خواصی دقیقا مشابه با خواص گیاه آن دارد،‌ با این تفاوت که ماندگاری و طعم عرق خارشتر بیشتر و بهتر از گیاه آن است. در طب سنتی ایرانی از عرق خارشتر برای درمان مشکلاتی چون سنگ کلیه، مشکلات جنسی، درمان عفونت‌ها، درمان کبد چرب و… استفاده می‌شود.

خواص ضدالتهابی خارشتر به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کند و درد و ناراحتی ناشی از شرایطی مانند ورم مفاصل و کوفتگی عضلانی را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی آن می‌تواند به حفاظت بدن در برابر رادیکال‌های آزاد و استرس اکسیداتیو کمک کند. این امر می‌تواند خطر بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی و سرطان را کاهش دهد.

خواص عرق خارشتر بسیار زیاد است و به همین دلیل در طب سنتی کاربردهای فراوان دارد. در این بخش به چند مورد از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• سلامت گوارش

خارشتر برای رفع اختلالات گوارشی مانند سوءهاضمه، درمان نفخ و ناراحتی معده استفاده می‌شود.

• ضدالتهاب

اعتقاد بر این است که دارای خواص ضدالتهابی است که به‌طور بالقوه برای شرایطی مانند آرتریت و درد مفاصل مفید است.

• خواص دیورتیک

خارشتر ممکن است برای اثرات دیورتیک استفاده شود که به افزایش تولید ادرار و حمایت از سلامت کلیه کمک می‌کند.

• سلامت تنفسی

برای مدیریت شرایط تنفسی مانند سرفه، برونشیت و آسم استفاده می‌شود.

• حمایت از کبد

خارشتر می‌تواند عملکرد کبد را تقویت کرده و به سم‌زدایی کمک کند.

• خواص ضد باکتریایی

اعتقاد بر این است که این گیاه دارای خواص ضد باکتریایی است و می‌تواند در درمان عفونت‌ها مفید باشد.

• سلامت قاعدگی

خارشتر ممکن است برای کمک به تنظیم چرخه‌های قاعدگی و کاهش ناراحتی مرتبط استفاده شود.

• بیماری‌های پوستی

خارشتر به‌صورت موضعی برای بیماری‌هایی مانند اگزما، پسوریازیس و تحریک پوست استفاده می‌شود.

• مدیریت وزن

برخی از کاربردهای سنتی نشان می‌دهد که ممکن است با بهبود هضم و افزایش متابولیسم، به مدیریت وزن کمک کند.

 

• خواص ضد پیری

تصور می‌شود که ماهیت غنی از آنتی‌اکسیدان خارشتر به مبارزه با علائم پیری کمک می‌کند.

 

علل مصرف عرق خارشتر برای آلرژی

خارشتر به عنوان یک گیاه دارویی می‌تواند در مدیریت و کاهش علائم آلرژی‌ها مؤثر باشد. خارشتر دارای خواص ضد التهابی، ضدهیستامینیک و آنتی‌اکسیدانی است که می‌توانند در کنترل و تسکین علائم آلرژی‌ها مفید باشند. در زیر، برخی از کاربرد‌های خارشتر در مدیریت آلرژی‌ها را شرح می‌دهم:

ضد التهاب

خارشتر دارای ترکیباتی است که می‌توانند در کاهش التهاب‌های مرتبط با آلرژی‌ها تأثیرگذار باشند. آلتوزین‌های موجود در خارشتر می‌توانند بر مسیر‌های التهابی تأثیر بگذارند و علائمی مانند تورم، قرمزی و خارش را کاهش دهند.

ضد هیستامینیک

بسیاری از علائم آلرژی ناشی از آزاد شدن هیستامین در بدن است. خارشتر می‌تواند به عنوان یک ضدهیستامینیک طبیعی عمل کند و میزان هیستامین را در بدن کاهش دهد. این ویژگی می‌تواند علائمی مانند خارش، عطسه، سرفه و اشک‌ریزش مرتبط با آلرژی‌ها را کاهش دهد.

آنتی اکسیدانی

خارشتر حاوی مواد آنتی‌اکسیدانی قوی است که می‌توانند به تعادل استرس اکسیداتیو در بدن کمک کنند. استرس اکسیداتیو می‌تواند علائم آلرژی را تشدید کند. با مصرف خارشتر، می‌توان در مقابله با عوارض استرس اکسیداتیو و بهبود سیستم ایمنی بدن در مقابل آلرژی‌ها کمک کرد.

تسکین از خارش

خارشتر ممکن است بهبود خارش آلرژی‌ها را فراهم کند. مؤثر بودن خارشتر در کاهش خارش مربوط به آلرژی‌های جلدی مانند درماتیت آلرژیک و آنگیوادئوم را نشان داده‌اند. 

خواص خارشتر برای کلیه

در طب سنتی عرق خارشتر یکی از گزینه‌های اصلی در درمان مشکلات کلیوی نظیر سنگ کلیه یا عفونت کلیه به شمار می‌رود. ترکیباتی چون تانن، فلاونوئيد و انواع آنتی‌اکسیدان‌ها در عرق این گیاه موجود هستند که با کاهش التهاب کلیه و افزایش دفع ادرار،‌ به دفع‌شدن سنگ‌های کلیوی کمک می‌کنند.

البته به خاطر داشته باشید که مصرف این ترکیب به تنهایی نمی‌تواند مشکل شما را حل کند و باید حتما با متخصص نفرولوژی مشورت کنید.

محال است که به سراغ عرق خارشتر بروید و از خواص ضد باکتری و قارچی آن مطلع نباشید. این ویژگی باعث جلوگیری از تشکیل باکتری‌های کلیوی و عفونت آن می‌شود. عرق خارشتر در دفع سنگ کلیه نیز مؤثر است و همچون سدی قوی از تشکیل آن‌ها جلوگیری می‌کند. از خاصیت عرق خارشتر در کنترل اسپاسم کلیه نیز نباید غافل شد.

 

زمان مصرف عرق خارشتر برای سنگ کلیه

برای دفع سنگ‌های کلیوی با عرق خارشتر، باید به مدت ۲ هفته روزی ۲ لیوان عرق خارشتر مصرف کنید.

 

خواص عرق خارشتر برای کبد

یکی از مهم‌ترین خواص عرق گیاه خارشتر که در طب سنتی تاکید زیادی بر آن شده است، تاثیر مصرف این گیاه در سلامت کبد است. ترکیبات موجود در این محصول از کبد حفاظت می‌کنند و باعث بهبود عملکرد کبد می‌شوند.

 

زمان مصرف عرق خارشتر برای کبد چرب

مصرف عرق خارشتر قبل از وعده‌های غذایی تاثیر چشم‌گیری در کاهش علائم کبد چرب دارد و التهاب در سلول‌های کبدی را کاهش می‌دهد.

طریقه مصرف عرق خارشتر برای لاغری

یکی از دلایلی که این گیاه به کاهش وزن کمک می‌کند بهبود عملکرد هضم غذا است. به همین دلیل خار شتر یک گیاه عالی برای حمایت از سیستم گوارشی است. ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه باعث بهبود هضم و تسکین مشکلات گوارشی مانند سوء هاضمه و سوزش سر دل می‌شود. خارشتر همچنین می‌تواند، مشکل یبوست را نیز برطرف کند.

اضافه کردن عرقیات گیاهی به برنامه روزانه غذایی، می‌تواند شما را در مسیر کاهش وزن قرار دهد. یکی از فواید عرق خارشتر کمک آن به چربی سوزی و درنهایت کاهش وزن است.

برای این کار شما می‌توانید هرروز نصف لیوان عرق خارشتر را با نصف لیوان آب مخلوط‌کنید. همان‌طور که می‌دانید، عرق خارشتر طبع گرمی دارد، پس برای کاهش گرمی، توصیه می‌کنیم آن را با مقداری عرق کاسنی مخلوط‌کنید.

البته باید بدانید که این کار به منزله کمکی در مسیر کاهش وزن است و با رژیم غذایی و برنامه ورزشی می‌توانید به وزن دلخواه خود برسید. دقت کنید که در مصرف عرق خارشتر زیاده‌روی نکنید زیرا ممکن است موجب بیماری‌های کلیوی شود.

 

خار‌شتر برای سلامت جنسی

خار‌شتر به عنوان یک دارو برای افزایش میل جنسی طبیعی در نظر گرفته می‌شود. تحقیقات ثابت کرده که مصرف منظم این گیاه میل جنسی را در مردان افزایش می‌دهد.

خار شتر هم کیفیت و هم کمیت اسپرم را افزایش داده و از انزال زودرس در مردان جلوگیری می‌کند. همچنین مصرف این گیاه، در درمان اختلالات ادراری بسیار موثر است.

 

خواص عرق خارشتر برای عفونت واژن

عفونت واژن وضعیت بسیار رایجی در بین زنان در سنین مختلف است. اگر درگیر عفونت واژن هستید، می‌توانید با مشورت پزشک در کنار داروهای تجویزی از عرق خارشتر نیز استفاده کنید. تحقیقات نشان داده که عرق خارشتر تاثیر مثبتی در کاهش عفونت‌های مربوط به دستگاه تناسلی زنان اعم از رحم و واژن دارد.

 

بهترین زمان مصرف عرق خارشتر

عرق خارشتر یکی از عرقیات گیاهی مفید برای سلامتی است که خواص فراوانی دارد. از این ترکیب برای درمان بسیاری از مشکلات سلامتی استفاده می شود. برای درمان مشکلات گوارشی از قبیل یبوست، تقویت کبد، بهبود آلرژی می توانید از این عرق گیاهی استفاده نمایید. بهترین زمان مصرف عرق خارشتر بسته به مشکل شما متفاوت است. به عنوان مثال برای درمان بیماری های کبدی بهتر است بعد از غذا از این عرق گیاهی استفاده کنید.

اما بطور کلی بهترین زمان مصرف عرق خارشتر به صورت ناشتا است زیرا جذب آن بهتر صورت می گیرد. با اینحال برای مشکلات مختلف باید در زمان های متفاوتی از این عرق گیاهی استفاده کنید. بطورکلی مصرف عرق خارشتر به صورت ناشتا، ۱ تا ۲ ساعت پس از صرف غذا و قبل خواب برای درمان مشکلات مختلف مفید است. طبع این عرق گرم و خشک است بنابراین افراد گرم مزاج باید با احتیاط از این ترکیب استفاده کنند.

عرق خارشتر خصوصا برای کبد بسیار مفید است و معمولا برای درمان کبد چرب و جلوگیری از پیشرفت این بیماری برای افراد تجویز می شود. مصرف روزانه این ترکیب مانع التهاب کبد شده و اثر محافظتی دارد. علاوه بر این می توانید برای درمان سنگ کلیه از این ترکیب استفاده نمایید. با اینحال بهتر است برای درمان سنگ کلیه به پزشک مراجعه نمایید. این ترکیب برای بیماری های پوستی نیز قابل استفاده است. همچنین با تولید ادرار و دفع مایعات بدن باعث کاهش فشارخون می شود.

خارشتر دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد میکروبی و ضد التهابی است. در طب سنتی از این عرق در موارد مختلفی استفاده می شود. فقط توجه داشته باشید که قبل استفاده از این عرق گیاهی با یک متخصص طب سنتی مشورت کنید. همچنین در صورت مصرف هر گونه دارویی با پزشک در رابطه با مصرف این ترکیب سوال کنید.

 

موارد منع مصرف عرق خارشتر

عرق خارشتر اگر چه یک ترکیب بی‌ضرر است،‌ اما مصرف آن در برخی افراد ممکن است با عارضه همراه باشد. این دسته از افراد باید برای مصرف عرق خارشتر با پزشک مشورت کنند و در مصرف این ترکیب محتاط باشند. مصرف عرق خارشتر در موارد زیر ممنوع است:

• دوره شیردهی و بارداری در زنان

• آلرژی‌های شدید

• ابتلا به آبله مرغان

• ابتلا به حصبه

• ابتلا به اسهال خونی

• طبع‌های فوق‌العاده گرم

• ابتلا به سنگ کیسه صفرا

• دفع خون از ادرار

• التهاب مثانه

• تب‌های بسیار بالا

• ابتلا به سرخک

 

مضرات عرق خارشتر

عرق خارشتر در کنار مزایای زیادی که دارد، گاهی‌اوقات باعث بروز عوارض جانبی مختلفی چون افت شدید فشار خون و بی‌آبی بدن می‌شود. عوارض جانبی مربوط به این ترکیب بیشتر در اثر استفاده بی‌رویه و نادرست آن اتفاق می‌افتد. همچنین مصرف خودسرانه عرق خارشتر در افرادی که درگیر بیماری‌های مزمنی چون دیابت هستند، باعث مشکل خواهد شد. اگر عرق خارشتر را با نظر متخصص تغذیه یا متخصص طب سنتی و به درستی مصرف کنید، جای هیچ نگرانی از بابت عوارض جانبی وجود ندارد.