داخلی صفحه سیاسی آرشيو يادداشت

غدیر چرا؟، سقیفه چگونه؟ 1

بخش تعاملی الف - رحمت عزیزی

اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.

شیعه در طول چهارده قرن چه می‌گوید و در صدد اثبات چیست؟ اساساً فلسفه‌ی غدیر چیست؟ آیا بحث پیرامون مسأله‌ی غدیر بحث بر سر مسأله‌ای انقراض یافته است یا مسأله‌ای زنده و جاوید؟ چرا غدیر؟ ضرورت غدیر و نصب جانشین پس از شهادت حضرت رسول چیست؟ اگر واقعه‌ی غدیر نمی‌بود چه‌ می‌شد؟ غدیر در کجای زندگی بشر امروز جای دارد؟ و ده‌ها سوال دیگر ضروری می‌نماید به چرایی واقعه غدیر و چگونگی کودتای سقیفه بپردازیم.

به تجربه پذیرفته‌ایم که عقل بشر ضرورت تعیین جانشین در حوزه‌های مختلف را اثبات می‌نماید. همچنان که در سطوح مختلف زندگی خود بارها آن را تجربه کرده‌ایم.

حال سؤال این است که آیا رسولی که دین و آیینش مدعی است در تمام ابعاد زندگی دنیوی و اخروی انسان دستورات کامل دارد امت خود را بدون اسوه رها نموده است؟ درحالی‌که ضرورت تعین جانشین این بار بیشتر از هر زمان و هر کس دیگر اهمیت می‌یابد چراکه خلیفه‌ی بعد از پیامبر (ص) نه تنها باید بتواند مسائل دنیوی مردم را حل نماید بلکه باید بتواند روح و جان و نفس بشر را نیز تکامل بخشد.

به اعتراف تاریخ؛ پیامبر اسلام کسی بود که هرگاه به خاطر جنگ از مدینه بیرون می‌رفت کسی را به جای خود منصوب می‌نمود تا امور مسلمین را سامان دهد. و جای جای حدیث غدیر نیز به انتصاب خلیفه بلافصل بعد از خود اشاره دارد.

تعین خلیفه باید از سوی چه‌کسی باشد؟ نص صریح قرآن به تعیین خلیفه از سوی حق متعال اشاره دارد به عنوان مثال در آیات زیر خداوند حق تعیین خلیفه الله را از آن خود می داند

۱) ﴿يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ﴾ (اى داوود ما تو را در زمين خليفه [و جانشين] گردانيديم) (ص، ۲۵)

۲) ﴿وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً﴾ (و چون پروردگار تو به فرشتگان گفت من در زمين جانشينى خواهم گماشت) (بقره، ۳۰)

۳) ﴿وَهُوَ الَّذِي جَعَلَكُمْ خَلاَئِفَ الأَرْضِ﴾ (و اوست كسى كه شما را در زمين جانشين قرار داد) (انعام، ۱۶۴)

۴) ﴿ثُمَّ جَعَلْنَاكُمْ خَلاَئِفَ فِي الأَرْضِ مِن بَعْدِهِم﴾ (آنگاه شما را پس از آنان در زمين جانشين قرار داديم) (يونس،۱۴)

۵) ﴿قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا﴾ ([خدا به او] فرمود من تو را پيشواى مردم قرار دادم) (بقره، ۱۲۴)

خلیفه‌ی پیامبر (ص) چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟

۱) منصوص و منصوب ازسوی حق متعال باشد. (امام آن است که منتخب و برگزیده خداوند است)

۲) متصف به اوصاف مستخلف خود (پیامبر(ص)) باشد (باید موصوف به صفات پیامبر (ص) و در صفات کمال شبیه به او و به همه احکام عالِم باشد، تا خلافتش از او صحیح باشد وگرنه نزد عقلا خلافت کسی که صفات مستخلف را ندارد، قبیح است؛ چون در این صورت غرض او به واسطه این جانشین به تمام نمی رسد)

۳) عالم به اسرار و بطون قرآن باشد (والیان امر خداوند، خزانه دار علم او و در برگیرنده وحی اویند وگرنه تغییر و تبدیل در دین خدا راه می یابد)

۴) عالم به احکام شریعت باشد (واجب است امام به سیاست و همه احکام شریعت و هر چیزی که مردم برای تکمیل نفس و نظم امورشان بدان نیازمندند، آگاه و از همه مردم زمانش برتر باشد)

۵) صاحب عصمت باشد. (معصوم از گناه باشد) گناهان بر چهار قسمند و پنجمی ندارد: حرص و حسد و غضب و شهوت، و این گناهان در امام نیست کسی که معصوم نیست یا بر نفس خود ظلم می کند یا بر دیگری، ظالم به منسب الهی نمی‌رسد اگرچه توبه کند

۶) صاحب علم حضوری و عنایی باشد. علم حضوری و کشف تام، او را از اشتباه و فراموشی باز دارد

۷) امام از آنچه که طبع انسان از آن متنفر است منزه باشد و... (حسن زاده،حسن،امامت،انتشارات قیام)

مصداق خلیفه بعد پیامبر (ص) چه کسی می باشد؟

حضرت وصی امیرالمومنین علی (ع) در قسمتی از خطبه دوم نهج البلاغه می‌فرمایند: هیچ یک از این امت با آل محمد (ص) نتوانند مقایسه شوند... خصایص امامت در آنان جمع و حق ایشان است و بس.

همچنین در قسمتی از خطبه ۱۴۴ می‌فرمایند: کجایند کسانی که گمان کنند در علم مطّلع و اسوارند، به جز ما (اهل بیت (ع))؟ ادعای آنان دروغ و ستم برماست....روشن و واضح است که ائمه (ع) و پیشوایان دین از قریشند و از هاشم. امامت و خلافت بر غیر ایشان سزاوار نیست و خلفای غیر آنان به ناحق روی کار آمده اند، برای جانشینی پیامبر (ص) صلاحیت ندارند و امامت، مختص ائمه اثنی عشر (ع) است.

و نیز در قسمتی از خطبه ۱۵۴ می‌فرمایند: ما اهل بیت پیامبر (ص)، از جهت قرب و نزدیکی به حضرت رسول (ص)، همچون پیراهن تن اوییم و اصحاب آن بزرگواریم و خزانه داران و در های علوم معارفش و داخل خانه نتوان شد مگر از درها ؛ کسی که از غیر در، وارد خانه شود دزد خوانندش.