کد مطلب: 236551
اختلاف منافع کشورهای 1+5 فرصتی برای ما
بخش تعاملی الف - سالار نامدار وندایی
اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.
تاریخ انتشار : دوشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۳ ساعت ۰۷:۱۲
کشورهای طرف مذاکره با ایران متشکل از امریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان اگر بر مبنای عضویت دائم در شورای امنیت تقسیم بندی شوند «۱+۵» و اگر ملاک اروپایی و غیر اروپایی بودنشان باشد، «۳+۳» نامیده می شوند، اما فارغ از نام های مختلف این کشورها با مختصات اقتصادی، سیاسی و جغرافیایی منحصر بفردشان دارای علایق و صدالبته منافع مخصوص خودشان هستند، که در خیلی از موارد چندان با هم همخوانی ندارند.
بعبارتی بهتر تنها چیزی که شش کشور؛ امریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان را تحت نام هایی چون «۳+۳» یا «۱+۵» گرد هم جمع می کند، موضوع «پرونده ی هسته ای جمهوری اسلامی ایران» است، و گرنه وجوه تمایز و بعضاً تعارض این کشورها بین یکدیگر عمیق تر آنی است که بتوانند در موضوعات بسیاری بسادگی متفق شوند.
نکته ی مشترکی که این کشورها در مواجهه با پرونده ی اتمی جمهوری اسلامی دارند، این است که همه ی آن کشورها معتقدند بایستی منافعشان به بهترین وجه تامین شود، وگرنه حتی در صورت عدم تامین منافع و خواسته های یکی از آن ها توافقی حاصل نخواهد شد، بعنوان مثال، به هنگام امضای توافق مقدماتی همه دیدند که چگونه فرانسه یک بار، «۱+۵» و ایران را از یک قدمی توافق برگرداند.
اما نکته ی اصلی اینجا است که این اختلافات چه سودی می تواند برای جمهوری اسلامی ایران داشته باشد؟ و آیا تیم مذاکره کننده می تواند با برنامه ریزی درست حداکثر بهره برداری را از اختلافات فی مابین کشورهای طرف مقابل بکند؟ در ادامه به برخی موارد اشاره می شود؛
هدف آمریکا از مذاکرات، در درجه ی اول «حفظ برتری» بلامنازع این کشور به عنوان قدرت اصلی اقتصادی و نظامی دنیا است، و در درجه ی دوم تلاش می کند در راستای تحمیل برتری خود ساخته به دنیا نشان دهد، توانسته است جمهوری اسلامی را پای میز مذاکره کشانده و وادار به امتیاز دهی کند، در واقع امریکا بیشتر تمایل به اقدامات یکجانبه دارد تا در قالب «۱+۵»، و اگر هم در مذاکرات شرکت می کند به دلیل جلوگیری از تبعات منفی تکروی های بین المللی است، با این وجود امریکا به «۱+۵» بعنوان ابزاری برای تحقق خواسته های آمریکایی نگاه می کند.
اما کشورهای اروپایی چون فرانسه، انگلیس و آلمان نسبت به آمریکا کمتر دنبال ماجراجویی های سیاسی و پروپاگاندای رسانه ای هستند و ضمن مذاکرات بیشتر به منافع تجاری و مبادلاتی تاکید می کنند و اهمیت می دهند، به عنوان مثال از چند دهه قبل مسئله ی «انرژی» بعنوان یک بحران بغرنج برای اروپا درآمده است که تقریبا تمام معادلات سیاسی و حتی نظامی قاره ی سبز را تحت تاثیر قرار می دهد، در مقابل ایران به عنوان یک ابر قدرت انرژی جهان می تواند از این ابزار برای تعمیق و بهره برداری از شکاف بین«۳+۳» استفاده کند.
روسیه به عنوان جانشین «اتحاد جماهیر شوروی» فروپاشیده، سال ها است که دنبال اعاده ی ابرقدرتی زایل شده خود است، و با کمی تساهل آمریکا را مسبب شماره یک زوال قدرت سال های جنگ سرد خود می داند و نوعی حس انتقام جویی را نسبت به آمریکا در خود پرورش داده است، حسی که نتوانست در قضیه ی اوکراین و بحران شبه جزیره ی کریمه آن را مخفی کند! بعلاوه روس ها بعنوان همسایه منطقه ای و دریایی جمهوری اسلامی ضمن تعاملات نسبتا مطلوب اقتصادی تمایلی به همسایگی با ایرانی ضعیف ندارند و یقینا به دلایل مختلف روسیه «ایرانی مقتدر را به ایرانی ضعیف ترجیح می دهد». همین برخورد دوگانه ی روسیه که بارها در مذاکرات خود را نشان داده است، ظرفیتی را برای جمهوری اسلامی ایران به منظور پیشبرد اهداف خود فراهم می کند.
و بالاخره جمهوری خلق چین، حامی دیروز کشورهای جهان سوم انقلابی و غول اقتصادی امروز دنیا نیاز بسیار شدیدی به بازار های جدید برای کالا های تولیدی خود دارد، و به عنوان کشوری که درتولید بسیاری از صنایع ۱۰۰ درصد نفت مورد نیاز را وارد می کند می تواند وابستگی شدیدی به انرژی جمهوری اسلامی داشته باشد، که این مسئله تاحدود زیادی موضع این کشور را در مذاکرات «۱+۵» تحت تاثیر قرار می دهد.
در این بین همه چیز به نوع روش دیپلماسی کشور بستگی دارد، که چگونه و به چه نحوی بتوانند شرایط واقع بین کشورهای فوق را رصد کرده و بیشترین بهره برداری را بکنند.
بعبارتی بهتر تنها چیزی که شش کشور؛ امریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان را تحت نام هایی چون «۳+۳» یا «۱+۵» گرد هم جمع می کند، موضوع «پرونده ی هسته ای جمهوری اسلامی ایران» است، و گرنه وجوه تمایز و بعضاً تعارض این کشورها بین یکدیگر عمیق تر آنی است که بتوانند در موضوعات بسیاری بسادگی متفق شوند.
نکته ی مشترکی که این کشورها در مواجهه با پرونده ی اتمی جمهوری اسلامی دارند، این است که همه ی آن کشورها معتقدند بایستی منافعشان به بهترین وجه تامین شود، وگرنه حتی در صورت عدم تامین منافع و خواسته های یکی از آن ها توافقی حاصل نخواهد شد، بعنوان مثال، به هنگام امضای توافق مقدماتی همه دیدند که چگونه فرانسه یک بار، «۱+۵» و ایران را از یک قدمی توافق برگرداند.
اما نکته ی اصلی اینجا است که این اختلافات چه سودی می تواند برای جمهوری اسلامی ایران داشته باشد؟ و آیا تیم مذاکره کننده می تواند با برنامه ریزی درست حداکثر بهره برداری را از اختلافات فی مابین کشورهای طرف مقابل بکند؟ در ادامه به برخی موارد اشاره می شود؛
هدف آمریکا از مذاکرات، در درجه ی اول «حفظ برتری» بلامنازع این کشور به عنوان قدرت اصلی اقتصادی و نظامی دنیا است، و در درجه ی دوم تلاش می کند در راستای تحمیل برتری خود ساخته به دنیا نشان دهد، توانسته است جمهوری اسلامی را پای میز مذاکره کشانده و وادار به امتیاز دهی کند، در واقع امریکا بیشتر تمایل به اقدامات یکجانبه دارد تا در قالب «۱+۵»، و اگر هم در مذاکرات شرکت می کند به دلیل جلوگیری از تبعات منفی تکروی های بین المللی است، با این وجود امریکا به «۱+۵» بعنوان ابزاری برای تحقق خواسته های آمریکایی نگاه می کند.
اما کشورهای اروپایی چون فرانسه، انگلیس و آلمان نسبت به آمریکا کمتر دنبال ماجراجویی های سیاسی و پروپاگاندای رسانه ای هستند و ضمن مذاکرات بیشتر به منافع تجاری و مبادلاتی تاکید می کنند و اهمیت می دهند، به عنوان مثال از چند دهه قبل مسئله ی «انرژی» بعنوان یک بحران بغرنج برای اروپا درآمده است که تقریبا تمام معادلات سیاسی و حتی نظامی قاره ی سبز را تحت تاثیر قرار می دهد، در مقابل ایران به عنوان یک ابر قدرت انرژی جهان می تواند از این ابزار برای تعمیق و بهره برداری از شکاف بین«۳+۳» استفاده کند.
روسیه به عنوان جانشین «اتحاد جماهیر شوروی» فروپاشیده، سال ها است که دنبال اعاده ی ابرقدرتی زایل شده خود است، و با کمی تساهل آمریکا را مسبب شماره یک زوال قدرت سال های جنگ سرد خود می داند و نوعی حس انتقام جویی را نسبت به آمریکا در خود پرورش داده است، حسی که نتوانست در قضیه ی اوکراین و بحران شبه جزیره ی کریمه آن را مخفی کند! بعلاوه روس ها بعنوان همسایه منطقه ای و دریایی جمهوری اسلامی ضمن تعاملات نسبتا مطلوب اقتصادی تمایلی به همسایگی با ایرانی ضعیف ندارند و یقینا به دلایل مختلف روسیه «ایرانی مقتدر را به ایرانی ضعیف ترجیح می دهد». همین برخورد دوگانه ی روسیه که بارها در مذاکرات خود را نشان داده است، ظرفیتی را برای جمهوری اسلامی ایران به منظور پیشبرد اهداف خود فراهم می کند.
و بالاخره جمهوری خلق چین، حامی دیروز کشورهای جهان سوم انقلابی و غول اقتصادی امروز دنیا نیاز بسیار شدیدی به بازار های جدید برای کالا های تولیدی خود دارد، و به عنوان کشوری که درتولید بسیاری از صنایع ۱۰۰ درصد نفت مورد نیاز را وارد می کند می تواند وابستگی شدیدی به انرژی جمهوری اسلامی داشته باشد، که این مسئله تاحدود زیادی موضع این کشور را در مذاکرات «۱+۵» تحت تاثیر قرار می دهد.
در این بین همه چیز به نوع روش دیپلماسی کشور بستگی دارد، که چگونه و به چه نحوی بتوانند شرایط واقع بین کشورهای فوق را رصد کرده و بیشترین بهره برداری را بکنند.
کلمات کلیدی : سالار نامدار وندایی
