تومور مغزی چیست ؟

تومور مغزی توده ای از سلول های ناهنجار و سرطانی در مغز است. جمجمه انسان که مغز را احاطه کرده است، یک بافت سخت و بسیار مهم است. هر رشد غیر طبیعی در بافت مغز در فضای محدود جمجمه می تواند سبب بروز مشکلات زیادی شود. تومورهای مغزی می توانند سرطانی یا بی خطر باشند. وقتی توده سلول های بافت تومور رشد می کنند، می توانند سبب افزایش فشار درون جمجمه ای شوند که نتیجه آن، آسیب به بافت های مختلف مغز و تهدید زندگی بیمار است.

بیشتر بخوانید : ویژگی سردرد های تومور مغزی و بررسی سایر سردرد ها

 

نشانه های رایج و عمومی ناشی از تومور های مغزی:

نشانه ها و علائم تومورهای مغزی بستگی به موقعیت و اندازه تومور دارد. برخی تومورها ممکن است به طور مستقیم با هدف قرار دادن بافت مغز سبب آسیب مغزی شوند. این در حالی است که برخی دیگر از تومورها می توانند سبب افزایش فشار در ناحیه اطراف مغز شوند. اغلب علائم تومور مغزی در نتیجه افزایش فشار بر بافت مغز بروز پیدا می کنند. سردرد های شدید و مزمن یکی از شایع ترین نشانه های تومور مغزی در بیماران است. این گونه سردردها معمولاً در زمان عطسه و سرفه، بیدار شدن از خواب و حین خواب شدید تر می شوند. علاوه بر سردرد، علایم زیر نیز در بیماران مبتلا به تومور مغزی دیده می شود:

• تشنج

• تغییر بینایی

• تغییر شخصیت

• بی‌حس شدن صورت

• سردرگمی و بی‌نظمی

• حالت تهوع و مشکلات بلع

• از دست دادن تعادل به همراه سرگیجه

• فرد به‌سختی بتواند فکر کند یا صحبت نماید

• ضعف و یا فلج یک قسمت یا یک طرف بدن بیمار

• سردرد

• و...

روش های نوین تشخیص تومور مغزی :

تشخیص تومورهای مغزی معمولاً با انجام معاینات بالینی اولیه و پرسش درباره سوابق بیماری در فرد و اعضای خانواده آغاز می شود. با این حال روش های زیر ، برای حصول اطمینان از وجود تومور مغزی استفاده می شوند:

• معاینه عصبی: هر دسته از سلول های عصبی مغز وظیفه خاصی را در بدن انسان به عهده دارند. انجام معاینات عصبی به پزشک در شناسایی قسمت هایی از سلول های عصبی که عملکردشان دچار اختلال شده است کمک می کند. به عنوان مثال ، یکی از آزمایشات رایج، تست مردمک است که در آن پزشک با تابش نور مستقیم به مردمک چشم، میزان واکنش آن به نور را بررسی می کند. در صورتی که سلول های عصبی که از چشم به مغز متصل شده اند دچار مشکل باشند، پیام عصبی برای واکنش مردمک به نور به خوبی منتقل نمی شود و مردمک چشم واکنش خاصی نسبت به نور نشان نمی دهد. علاوه بر این ، پزشک شما ممکن است آزمایشاتی برای سنجش قدرت عضلات، هماهنگی و حافظه انجام دهد.

• آزمایشات تصویربرداری MRIو سی تی اسکن : تصویر برداری ام آر آی با استفاده از ایجاد میدان مغناطیسی ، تصاویر مختلفی از ابعاد و زوایای مختلف مغز ثبت می کند که به تشخیص دقیق محل و ابعاد تومور کمک می کند. در مقابل، آزمایش سی تی اسکن با استفاده از پرتوهای اشعه ایکس انجام می شود و تصویری مقطعی از بافت مغز نشان می دهد. گاهی برای تشخیص بهتر بافت سرطانی، ممکن است از مواد کنتراست که در برابر اشعه های تابیده شده واکنش نشان می دهند استفاده شود.

• جمع آوری و تست یک نمونه از بافت غیر عادی (نمونه برداری): این آزمایش توسط متخصص پاتولوژی عصبی انجام می شود و در آن نمونه ای از بافت سرطانی به منظور مطالعه منشاء آن از مغز خارج می شود. نام دیگر این روش، بایوپسی است.

درمان های رایج طب مدرن برای درمان تومور مغزی

روش های مختلفی برای درمان تومورهای مغزی وجود دارند که انتخاب این روش ها به عواملی مانند نوع تومور، اندازه تومور، محل قرارگیری تومور و وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد.

روش های مرسوم درمان تومورهای مغزی در طب مدرن عبارتند از:

• جراحی:

رایج ترین روش درمان تومورهای بی خطر مغزی ، جراحی است. هدف از جراحی، حذف بخش عمده ای از بافت سرطانی است به گونه ای که آسیبی به بافت های مجاور سالم مغز وارد نشود. در حالیکه موقعیت برخی از تومورهای مغزی امکان دسترسی راحت و امن برای جراحی را فراهم می کنند، برخی دیگر نیز ممکن است در بخشی از مغز شکل گرفته باشند که دسترسی به کل بافت تومور از طریق جراحی امکان پذیر نباشد. امروزه بسیاری از جراحی های مدرن برای حذف تومورها و ناهنجاری های مغزی با استفاده از روش جراحی آندوسکوپیک انجام می پذیرد. در این روش آسیب کمتری به بافت مغز وارد می شود و نیازی به شکاف کامل جمجمه برای دسترسی به بافت سرطانی وجود ندارد.

گاهی جراحی به تنهایی نمی تواند درمان قطعی به منظور حذف تومور باشد چون همانطور که گفته شد در برخی موارد دسترسی به کل بافت های تومور امکان پذیر نیست. در این مواقع پزشکان از روش های تکمیلی مانند پرتودرمانی و استفاده از دارو برای حذف کامل بافت تومور استفاده می کنند.

جراحی در کنار همه مزایایی که دارد ، ریسک هایی مانند خونریزی مغزی و عفونت نیز به همراه دارد. علاوه بر این، در تومورهای سرطانی و خطرناک، جراحی امکان پذیر نیست چون ممکن است بافت سرطانی به سایر قسمت های بدن منتقل شود.

• پرتو درمانی

در پرتودرمانی، از اشعه های با انرژی و فرکانس زیاد مانند اشعه ایکس یا پروتون برای کشتن سلول های تومور استفاده می شود. عموماً پرتودرمانی با استفاده از دستگاه ها و تجهیزاتی انجام می شود که اشعه را از خارج بدن انسان به تومور می تابانند. البته گاهی نیز اشعه ها با استفاده از لوله هایی که وارد جمجمه می شوند، به طور متمرکز به بافت سرطانی تابانده می شوند. در تومورهای اولیه که بیخطر هستند، رادیوتراپی به صورت متمرکز انجام می شود و اشعه ها به طور متمرکز روی بافت تومور تابیده می شوند. این در حالی است که در تومورهای ثانویه و سرطانی که ممکن است کل بافت مغز را تحت تأثیر قرار داده باشند، از روش تابش به کل بافت مغز استفاده شود.

مزیت رادیوتراپی نسبت به سایر روش های درمانی این است که در مواردی که امکان دسترسی به بافت تومور وجود نداشته باشد ، این روش می تواند به طور مؤثری ، بافت سلول های سرطانی را تا حد زیادی از بین ببرد یا از رشد آن جلوگیری کند. البته پرتودرمانی می تواند عوارضی مانند خستگی، سردرد و از بین رفتن مقطعی حافظه را نیز به همراه داشته باشد.

• رادیوسرجری ( جراحی با استفاده از پرتوهای تابشی)

یکی از روش های نوین جراحی بافت های تومور مغزی، استفاده از رادیو جراحی استریوتاکتیک است. در این روش، اشعه های متمرکز از زوایای مختلف به یک نقطه کانونی تابیده می شوند. در این روش هیچ یک از اشعه ها به تنهایی قدرت زیادی ندارند اما محل کانونی برخورد این اشعه ها انرژی بسیار زیادی ایجاد می کند که سبب از بین رفتن بافت سرطانی می شود. از فناوری هایی مانند گاما نایف و شتاب دهنده خطی برای انجام رادیوجرا حی استفاده می شود.

 

• شیمی درمانی:

از شیمی درمانی برای کشتن سلول های تومور مغزی استفاده می شود. داروهای شیمی درمانی به صورت قرص یا تزریقی به بدن بیمار وارد می شوند. یکی از داروهای رایج که برای شیمی درمانی استفاده می شود، تموزولامید نام دارد که به صورت قرص مصرف می شود. عوارض مصرف داروهای شیمی درمانی بستگی به نوع و دوز مصرفی آن دارد. این داروها ممکن است باعث ایجاد بیحالی، تهوع، استفراغ و ریزش موها شوند.

• دارو درمانی هدفمند:

استفاده هدفمند از داروها با تمرکز بر ناهنجاری هایی که در سلول های سرطانی ایجاد شده اند ، تجویز می شود. در این روش، با حذف این ناهنجاری های سلولی ، شرایط زندگی برای سلول های سرطانی از بین می رود و در نتیجه رشد و تکثیر سلول های سرطانی متوقف می شود. این روش برای درمان برخی از تومورها مؤثر واقع شده است.

• روش های درمانی تکمیلی به منظور بهبود و ریکاوری بیمار

چون سلول های تومور مغزی ممکن است در برخی از بافت های مغز ایجاد شوند که سبب اختلالات حرکتی ، بینایی ، شنوایی و گفتاری در بیمار می شوند ، انجام درمان های تکمیلی به منظور ریکاوری بیمار پس از اقدامات درمانی اصلی اهمیت ویژه ای دارد. این روش های درمانی تکمیلی عبارتند از فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتار درمانی و مشاوره.

سخن پایانی

برای بسیاری از ما اسم تومور مغزی با سرطان عجین شده است. اما جالب است بدانید که از میان تمام گونه ها و موارد ابتلا به تومور مغزی فقط حدود 30 درصد از آن ها می توانند خطرناک و کشنده باشند. با این حال تومورهای خوش خیم نیز نیازمند توجه ، تشخیص و درمان به موقع هستند زیرا بی توجهی به آن ها می تواند سبب رشد بیش از حد این تومورها و آسیب به بافت مغز شود. اگر چه سردرد شایع ترین علامت مشترک بین تومورهای مغزی است اما هر سردردی را نباید نشانه تومور مغزی دانست. در صورتی که علایمی مانند سردردهای دائمی تشدید شونده که به راحتی با مصرف مسکن درمان نمی شوند ، با علایمی مانند گیجی، احساس ضعف در مفاصل و ایجاد مشکلات در بینایی، تکلم و شنوایی همراه باشد ، بیمار باید سریعاً باز پزشک خود مشورت کند. تشخیص سریع و به موقع و انجام اقدامات درمانی مورد نیاز می تواند تا حد زیادی از عارضه های مغزی و تومورها جلوگیری کند. برای دریافت مشاوره در خصوص آسیب ها مغزی و نخاعی می توانید با کلینیک جامع قاعده جمجمه تحت نظر دکتر محمد صمدیان تماس بگیرید. تیم دکتر صمدیان یکی از بنیان گذاران عمل های جراحی آندوسکوپیک مغز با سابقه طولانی انجام این عمل های جراحی در بیمارستان های لقمان و دی آماده مشاوره و خدمت رسانی به بیماران عزیز است.

سوالات متداول درباره تومور مغزی

• آیا بعد از جراحی تومور مغزی دوباره رشد می کنه؟ متأسفانه بسیاری از تومورهای مغزی ممکن است پس از عمل جراحی به رشد خود ادامه دهند. به همین دلیل، انجام معاینات و تصویربرداری دوره ای در بیمارانی که عمل جراحی را پشت سر گذاشته اند امری طبیعی است. استفاده از روش های درمانی تکمیلی برای حذف کامل باقی مانده تومورهایی که در عمل جراحی به طور کامل حذف نشده اند می تواند شانس رشد دوباره بافت تومور مغزی را کاهش دهد.

• بعد از جراحی چقدر طول می کشه بیمار از کما بیرون بیاد ؟ این امر بستگی به میزان و دوز مصرف شده داروهای بیهوشی دارد. گاهی بیمار یک الی چند ساعت پس از جراحی از بیهوشی خارج می شود. گاهی نیز ممکن است بنا به تشخیص پزشک، مدت زمان بیهوشی تا چند روز پس از عمل ادامه پیدا کند تا فرایند بهبودی و ریکاوری مغز در بیمار بهتر صورت گیرد.

• چطور تشخیص بدیم تومور مغزی خوش خیم هست؟ تشخیص خوش خیم یا سرطانی بودن تومورهای مغزی با استفاده از علائم بالینی امکان پذیر نیست. تومورهای خوش خیم رشد می کنند اما به بخش های دیگر سرایت نمی کنند. تشخیص قطعی مبنی بر خوش خیم یا سرطانی بودن یک تومور، تنها با استفاده از روش های تشخیصی پیشرفته مانند تصویربرداری سی تی اسکن و ام آر آی امکان پذیر است.

• آیا تومور مغزی خوش خیم باید جراحی بشه؟ عمده تومورهای خوش خیم رشد بسیار اندکی دارند. گاهی نیز به دلایل مختلفی ممکن است در اثر عواملی رشد این تومورها به طور خودکار متوقف شود. عمدتاً تومورهای خوش خیم تا زمانی که علائم جدی در بیمار ایجاد نکرده اند نیازی به جراحی ندارند. با این حال ، تومورهای خوش خیم در صورتی که رشد زیادی داشته باشند و عملکرد اصلی مغز و سلول های عصبی را تحت تأثیر قرار دهند ، نیاز به جراحی دارند. جهت مشاوره و دریافت نوبت ویزیت از طریق لینک های ارتباطی موجود در سایت کلینیک جامع قاعده جمجه و هیپوفیز ایران اقدام نمایید.