کد مطلب: 207844
درمحضر زیارت عاشورا 2
بخش تعاملی الف - سعید اسدی
اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.
تاریخ انتشار : جمعه ۱۵ آذر ۱۳۹۲ ساعت ۰۷:۳۴
4- ماهیت زیارت نامه: ماهیت زیارت عاشورا دلالت بر تقابل دو اردوگاه "لاهوت" و "طاغوت" دارد. نکته ای که می باید در این مواجهه مورد توجه قرار گیرد این است که وجود چنین تقابل ورویارویی ریشه در قصد ونیت طاغوتیان دارد.
چرا که آنان با عزمی راسخ در صدد خاموش کردن نور الهی هستند: [یُریدُونَ اَن یُطفِوُا نُورَاللهِ بِاَفوَاهِهم ؛آیه ۳۲ازسوره ۹]. افزون براین آگاهانه و به ناحق، لاهوتیان را از مسیرحق بازمی دارند و مذبوحانه راه خداوند را ناهموار و ناهنجار نشان می دهند: [لِمَ تصدّون عن سبیل الله مَن أَمَنَ تبغونها عِوَجاً؛آیه ۹۹ازسوره ۳].
به همین دلیل خداوند باری تعالی اینان را ظالم وستم پیشه می نامد وبه آنها لعنت می فرستد: [لعنةُ اللهِ علی الظَّلمینَ،الذین یَصُدُّونَ عن سبیل الله و یبغونها عوجا؛آیات ۴۴و۴۵ ازسوره ۷] و از لاهوتیان می خواهد با این ستم پیشگان مقابله و برخورد کنند تا چراغ دین خدا روشن بماند: [وَجَهدُوافی اللهِ حَقَّ جِهَادِهِ،آیه ۷۸ازسوره ۲۲].
عده ای ازمیان لاهوتیان به دعوت خداوند متعال لبیک گفته و برای طلب خشنودی او از جان و مال خود می گذرند وبرای روشن نگه داشتن چراغ دین خدا کارزار می کنند و در این بین می کشند و کشته می شوند، در واقع اینان جان و مال خویش را در ازاء بهشت به آفریدگارشان فروخته اند: [ -اِنَّ اللهَ اشتَرَی مِنَ المُؤمِنینَ اَنفُسَهُم وَ اَموالَهُم بِاَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقتُلوُنَ وَ یُقتَلوُنَ،آیه ۱۱۱ از سوره ۹].
این جاست که واقعه کربلا معنا پیدا می کند و چرایی وقوع آن مشخص می گردد. ازهمین جاست که سلام ها و لعن های زیارت عاشورا معنا می یابند. درواقع سلام ها و لعن های مندرج در زیارت عاشورا ریشه در این آیات که تجلی اصل "تولی و تبری" یعنی "حب فی الله و بغض فی الله" است،دارند.
در زیارت عاشورا،دو واژه سلام و لعن با مشتقاتشان به طور مشخص و به ترتیب ۱۷و ۲۱ مرتبه تکرار شده اند. یعنی ماهیت واقعه کربلا و زیارت عاشورا حب فی الله و بغض فی الله است. به عبارتی اعتقاد و التزام به خدامحوری موحدانه اساس این تقابل و رویارویی تاریخی را تشکیل می دهد. این موضوع تابه آن اندازه اهمیت دارد که سایراعمال دینی معنی و مفهوم خود را ازاین اصل اخذ می کنند. چون قبولی انجام سایر اصول بستگی تام و کامل به رعایت اصل "حب فی الله و بغض فی الله" دارد. موضوعی که اساس تقابل دو اردوگاه لاهوت و طاغوت را تشکیل می دهد.
اول روشن نگه داشتن دین خدا، بعد انجام اصول عملی آن. رعایت اصول عملی دین، در صورتی که چراغ دین خاموش باشد، چه معنایی خواهد داشت؟ قطب طاغوت آرزویش این است که اعضای قطب لاهوت اصول عملی دین شان را به دقت و تمام و کمال رعایت کنند ولی کمترین حساسیتی را در خصوص اصل بنیادین تولی و تبری از خود نشان ندهند! چراغ دین خدا جز با التزام عملی اصل تولی و تبری روشن نمی ماند.
شاید برای یادآوری اهمیت این نکته ظریف و عمیق بود که روزی « پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم از یاران خود سوال کرد: کدام رشته ایمان محکمتراست؟ گفتند: خدا و رسولش بهتر می دانند؛ بعضی نماز، بعضی زکات، بعضی روزه، بعضی حج و عمره و بعضی جهاد را گفتند. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: همه آن چه گفتید فضلیت دارد ولی پاسخ من نیست؛ بل که محکمترین رشته ایمان حب فی الله وبغض فی الله است» (اصول کافی،ج ۲،ح ۶ وصص:۱۲۵-۱۲۶).
از مصادیق این تقابل تاریخی می توان به رویارویی هابیل(ع) و قابیل، نوح(ع) و اشراف معاصرش، ابراهیم(ع) و نمرود، یوسف(ع) و کاهنان مصر، موسی(ع) و فرعون، داوود(ع) و جالوت، سلیمان(ع) و شمعون، عیسی (ع) و امپراطوری وقت روم ومتولیان دین یهود، محمدصلی الله علیه و آله وسلم و بنی امیه، علی علیه السلام و معاویه، حسن علیه السلام و معاویه وبالاخره حسین علیه السلام و یزید اشاره کرد. نکته دیگری که در این تقابل بسیار مهم و حائز اهمیت است، بحث کیفیت جناح بندی دو اردوگاه لاهوت و طاغوت می باشد.
جبهه بندی این تقابل بر اساس اعتقاد و التزام به خدامحوری موحدانه است نه بر مبنای مسایل خونی، قومی،نژادی و غیره. چون وقتی نگاهی به جبهه ها می شود، ملاحظه می گردد که یک برادر در یک جبهه و یک برادر در جبهه دیگر (مثل هابیل وقابیل) یا پدر در یک اردوگاه و پسر در اردوگاه دیگر (مانند نوح و کنعان) یا شوهر در یک طیف و همسرش در طیف دیگر (چون لوط و زنش) یاعده ای از یک فامیل نسبی در یک قطب و عده ای دیگر از فامیل در قطب مقابل (مثل محمدوآل محمد صلی الله علیه و آله و سلم و بنی امیه و بنی عباس) فعالیت می کنند.
آیات شریفیه۴۵و۴۶سوره مبارکه هود و روایت مشهور نبی مکرم اسلام(ص) دال بر سَلمانُ مِنّا اَهلَ البَیت، به خوبی معیار عضوگیری اردوگاه لاهوت را نشان می دهد و به درستی بیان می دارد که چگونه پیوند دینی اساس نسبت انسان ها را تشکیل می دهد نه پیوند های خونی و نژادی. بنابراین می توان گفت که ماهیت زیارت عاشورا ازیک اصل روشن ومهم قرآنی تحت عنوان حب فی الله و بغض فی الله تشکیل یافته و تقابل حسین علیه السلام با یزید نه به دلیل مسایل قومی و تسویه حساب های قبیله ای است و نه به خاطر حب مقام و جاه طلبی و مسایل دنیوی.
چرا که آنان با عزمی راسخ در صدد خاموش کردن نور الهی هستند: [یُریدُونَ اَن یُطفِوُا نُورَاللهِ بِاَفوَاهِهم ؛آیه ۳۲ازسوره ۹]. افزون براین آگاهانه و به ناحق، لاهوتیان را از مسیرحق بازمی دارند و مذبوحانه راه خداوند را ناهموار و ناهنجار نشان می دهند: [لِمَ تصدّون عن سبیل الله مَن أَمَنَ تبغونها عِوَجاً؛آیه ۹۹ازسوره ۳].
به همین دلیل خداوند باری تعالی اینان را ظالم وستم پیشه می نامد وبه آنها لعنت می فرستد: [لعنةُ اللهِ علی الظَّلمینَ،الذین یَصُدُّونَ عن سبیل الله و یبغونها عوجا؛آیات ۴۴و۴۵ ازسوره ۷] و از لاهوتیان می خواهد با این ستم پیشگان مقابله و برخورد کنند تا چراغ دین خدا روشن بماند: [وَجَهدُوافی اللهِ حَقَّ جِهَادِهِ،آیه ۷۸ازسوره ۲۲].
عده ای ازمیان لاهوتیان به دعوت خداوند متعال لبیک گفته و برای طلب خشنودی او از جان و مال خود می گذرند وبرای روشن نگه داشتن چراغ دین خدا کارزار می کنند و در این بین می کشند و کشته می شوند، در واقع اینان جان و مال خویش را در ازاء بهشت به آفریدگارشان فروخته اند: [ -اِنَّ اللهَ اشتَرَی مِنَ المُؤمِنینَ اَنفُسَهُم وَ اَموالَهُم بِاَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقتُلوُنَ وَ یُقتَلوُنَ،آیه ۱۱۱ از سوره ۹].
این جاست که واقعه کربلا معنا پیدا می کند و چرایی وقوع آن مشخص می گردد. ازهمین جاست که سلام ها و لعن های زیارت عاشورا معنا می یابند. درواقع سلام ها و لعن های مندرج در زیارت عاشورا ریشه در این آیات که تجلی اصل "تولی و تبری" یعنی "حب فی الله و بغض فی الله" است،دارند.
در زیارت عاشورا،دو واژه سلام و لعن با مشتقاتشان به طور مشخص و به ترتیب ۱۷و ۲۱ مرتبه تکرار شده اند. یعنی ماهیت واقعه کربلا و زیارت عاشورا حب فی الله و بغض فی الله است. به عبارتی اعتقاد و التزام به خدامحوری موحدانه اساس این تقابل و رویارویی تاریخی را تشکیل می دهد. این موضوع تابه آن اندازه اهمیت دارد که سایراعمال دینی معنی و مفهوم خود را ازاین اصل اخذ می کنند. چون قبولی انجام سایر اصول بستگی تام و کامل به رعایت اصل "حب فی الله و بغض فی الله" دارد. موضوعی که اساس تقابل دو اردوگاه لاهوت و طاغوت را تشکیل می دهد.
اول روشن نگه داشتن دین خدا، بعد انجام اصول عملی آن. رعایت اصول عملی دین، در صورتی که چراغ دین خاموش باشد، چه معنایی خواهد داشت؟ قطب طاغوت آرزویش این است که اعضای قطب لاهوت اصول عملی دین شان را به دقت و تمام و کمال رعایت کنند ولی کمترین حساسیتی را در خصوص اصل بنیادین تولی و تبری از خود نشان ندهند! چراغ دین خدا جز با التزام عملی اصل تولی و تبری روشن نمی ماند.
شاید برای یادآوری اهمیت این نکته ظریف و عمیق بود که روزی « پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم از یاران خود سوال کرد: کدام رشته ایمان محکمتراست؟ گفتند: خدا و رسولش بهتر می دانند؛ بعضی نماز، بعضی زکات، بعضی روزه، بعضی حج و عمره و بعضی جهاد را گفتند. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: همه آن چه گفتید فضلیت دارد ولی پاسخ من نیست؛ بل که محکمترین رشته ایمان حب فی الله وبغض فی الله است» (اصول کافی،ج ۲،ح ۶ وصص:۱۲۵-۱۲۶).
از مصادیق این تقابل تاریخی می توان به رویارویی هابیل(ع) و قابیل، نوح(ع) و اشراف معاصرش، ابراهیم(ع) و نمرود، یوسف(ع) و کاهنان مصر، موسی(ع) و فرعون، داوود(ع) و جالوت، سلیمان(ع) و شمعون، عیسی (ع) و امپراطوری وقت روم ومتولیان دین یهود، محمدصلی الله علیه و آله وسلم و بنی امیه، علی علیه السلام و معاویه، حسن علیه السلام و معاویه وبالاخره حسین علیه السلام و یزید اشاره کرد. نکته دیگری که در این تقابل بسیار مهم و حائز اهمیت است، بحث کیفیت جناح بندی دو اردوگاه لاهوت و طاغوت می باشد.
جبهه بندی این تقابل بر اساس اعتقاد و التزام به خدامحوری موحدانه است نه بر مبنای مسایل خونی، قومی،نژادی و غیره. چون وقتی نگاهی به جبهه ها می شود، ملاحظه می گردد که یک برادر در یک جبهه و یک برادر در جبهه دیگر (مثل هابیل وقابیل) یا پدر در یک اردوگاه و پسر در اردوگاه دیگر (مانند نوح و کنعان) یا شوهر در یک طیف و همسرش در طیف دیگر (چون لوط و زنش) یاعده ای از یک فامیل نسبی در یک قطب و عده ای دیگر از فامیل در قطب مقابل (مثل محمدوآل محمد صلی الله علیه و آله و سلم و بنی امیه و بنی عباس) فعالیت می کنند.
آیات شریفیه۴۵و۴۶سوره مبارکه هود و روایت مشهور نبی مکرم اسلام(ص) دال بر سَلمانُ مِنّا اَهلَ البَیت، به خوبی معیار عضوگیری اردوگاه لاهوت را نشان می دهد و به درستی بیان می دارد که چگونه پیوند دینی اساس نسبت انسان ها را تشکیل می دهد نه پیوند های خونی و نژادی. بنابراین می توان گفت که ماهیت زیارت عاشورا ازیک اصل روشن ومهم قرآنی تحت عنوان حب فی الله و بغض فی الله تشکیل یافته و تقابل حسین علیه السلام با یزید نه به دلیل مسایل قومی و تسویه حساب های قبیله ای است و نه به خاطر حب مقام و جاه طلبی و مسایل دنیوی.
کلمات کلیدی : سعید اسدی
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
