داخلی صفحه سیاسی آرشيو يادداشت

چرا به فلسفه اسلامی اشکال می گیریم؟

بخش تعاملی الف - علی بهاری

اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.

در ابتدای این یادداشت باید بگویم نقد موردی فلسفه اسلامی به معنای مخالفت با همه ی آن نیست. بلکه هدف این است که عبای تقدسی که برخی فلاسفه به اشتباه بر دوش فلسفه انداخته اند از رویش برداریم و بازنگری انتقادی و بی پیش فرض را در پیش گیریم.

فلسفه در یونان متولد شد. این تولد قبل از تولد اسلام بود و در زمان عباسیان این دانش وارد ممالک اسلامی گردید و آثار یونانیان به زبان عربی ترجمه شد. معارف فلسفی به ادعای بعضی فلاسفه بر مبانی برهانی و یقینی بنا شده است. اما پرسش این جاست اگر این معارف فلسفی مبتنی بر یقین با معارف قرآنی یا روایی صحیح السند تعارض پیدا کرد، چه کنیم؟

لابد در پاسخ می گویند فلسفه مقدم است. زیرا عقل در صورتی که به چیزی یقین داشته باشد، بر نقل مقدم است. ما نیز این پاسخ را می پذیریم و در مواردی مانند (ید الله فوق ایدیهم/ فتح، ۱۰.) چنین منطقی را به کار می گیریم، اما باز پرسش این جاست آیا تمام آن چیزی که فلاسفه به آن حکم عقل و یقینی می گویند، واقعا عقل محور و حجت است یا در بسیاری موارد این وهم است که لباس خرد بر تن می کند؟

مثلا اگر همه ی گفته های فلاسفه و فلسفه عقلی و برهانی است، چرا چند صد سال فلاسفه به اصالت ماهیت معتقد بودند و اکنون حدود هشتصد سال است حرف از اصالت وجود می زنند؟ مگر همه ی حرفهایشان بر اساس برهان استوار نگشته است؟ مگر می شود برهان با برهان مخالفت کند؟ مگر نه این که در تعریف برهان می گویند: یقینی که با واقع مطابق است. این نشان می دهد بسیاری از سخنان فلاسفه ی برهان محور!! قابل نقد و خدشه است. اگر عمری باقی ماند، در شماره ی بعدی بیشتر توضیح خواهم داد. والحمد لله.