به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، دکتر بهناز ولی زاده، بهداشت دهان و دندان را یکی از مهمترین موضوعات مرتبط با سلامت عمومی سالمندان عنوان کرد که بر جسم و روان آنان تاثیر مستقیم می‌گذارد.

این کارشناس سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت ضمن بیان این مطلب گفت: سلامت دهان و دندان بر روی ابعاد مختلف زندگی سالمندان از جمله تغذیه، شکل ظاهری، معاشرت و صحبت کردن، روابط اجتماعی و... تاثیرگذار است.

وی افزود: با افزایش سن، تغییرات بیولوژیکی در فرد اتفاق می‌افتد که به شیوه زندگی وی در گذشته بستگی دارد. این تغییرات بیماری تلقی نمی‌شوند اما باعث ایجاد محدودیت در عملکرد اندام‌ها و بافت‌های بدن می‌شود.

دکتر ولی‌زاده کاهش تعداد دندان‌ها یا خراب شدن آنها را یکی از این تغییرات عنوان کرد که با کاهش قدرت جویدن، نوع غذای انتخابی و درنتیجه بروز کمبودهای غذایی در سالمندان ارتباط مستقیم دارد و می‌تواند بر وضعیت جسمانی سالمندان و ابتلا به سوتغذیه آنان تاثیر بگذارد.

وی نازک شدن مخاط دهان را از دیگر تغییرات دوران سالمندی برشمرد که با افزایش سن به صورت فزاینده‌ای مشاهده می‌شود و احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی، واریس زیرزبانی و کاهش سرعت بهبود زخم را افزایش می‌دهد.

دکتر ولی زاده این شرایط را در سالمندان قابل درمان و پیشگیری دانست و افزود: متاسفانه اکثر افراد بالای ۶۰ سال با دندانپزشکی پیشگیری آشنایی ندارند و از درمان‌های لازم استفاده نمی‌کنند و این باور را دارند که از دست دادن دندان‌ها بخش طبیعی از روند پیری در انسان بوده و قابل پیشگیری نیست.

خشکی دهان و راههای پیشگیری از آن

این کارشناس معاونت بهداشت، خشکی دهان را یکی از عوامل زمینه‌ساز پوسیدگی دندان در سالمندان عنوان کرد که اغلب سالمندان به دلیل مصرف برخی از داروهای خاص یا بیماری‌های زمینه ای به آن دچار می‌شوند.

به گفته وی خشکی دهان باعث گسترش باکتری‌ها در دهان و در نتیجه ابتلا به بیماری‌های مختلف دهان و دندان از جمله پوسیدگی دندانی می‌شود.

کارشناس سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت به سالمندان مبتلا به خشکی دهان توصیه کرد که این موضوع را با دندانپزشک درمیان بگذارد تا داروها و توصیه‌های لازم را دریافت کنند.

دکتر ولی‌زاده مصرف مایعات(ترجیحا آب ساده) به میزان کافی، مصرف میوه و سبزی تازه، پرهیز از استعمال دخانیات و اجتناب از مصرف خودسرانه داروها را در پیشگیری از خشکی دهان و دندان موثر دانست.

وی به سالمندان توصیه کرد که در طول روز با نوشیدن آب به صورت جرعه جرعه، دهان خود را مرطوب نگه دارند . همچنین قبل از غذا خوردن دهان خود را بشویند یا کمی آب بنوشند تا مرطوب شدن مخاط دهان باعث سهولت جویدن و قورت دادن لقمه‌ها شود.

توصیه‌هایی برای مراقبت از دندان مصنوعی

دکتر ولی‌زاده در ادامه بر اهمیت مراقبت‌های بهداشتی از دندان‌های مصنوعی و مخاط دهان سالمندان تاکید کرد و گفت: برخی سالمندان تصور می‌کنند پس از کشیدن دندان‌ها و استفاده از دندان مصنوعی نیازی به رعایت بهداشت دهان و دندان ندارند. درصورتی که مراقبت‌های بهداشتی از دندان‌های مصنوعی و بافتهای زیرین آنها بسیار مهم است.

وی به سالمندانی که اصلا دندان ندارند توصیه کرد که برای جلوگیری از عفونت لثه با یک مسواک نرم و کمی خمیردندان روی لثه‌ها و سطح زبان خود را بشویند و در اسرع وقت برای گذاشتن دندان مصنوعی اقدام کنند.

دکتر ولی زاده خاطرنشان کرد: دندان‌های مصنوعی نیز مانند دندان‌های طبیعی نیازمند مسواک زدن و مراقبت هستند و اگر دندان مصنوعی تمیز نشود ممکن است باعث ایجاد عفونت‌های مختلف در محیط دهان شود.

این کارشناس سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت در ادامه سخنان خود به بیان توصیه‌هایی برای مراقبت از دندان مصنوعی و بهداشت دهان سالمندان پرداخت که به شرح زیر است.

* دندان‌های مصنوعی را حداقل یک بار در روز از دهان خارج کرده و با مسواک نرم بشویید.

*در هنگام تمیز کردن دندان مصنوعی، ظرف آبی را که تا نیمه پر است زیر دست خود قرار دهید تا درصورت افتادن آسیب نبیند. در موقع شستن دندان مصنوعی را بین انگشت شست و اشاره خود محکم بگیرید و مسواک بزنید.

* بعد از خارج کردن دندان مصنوعی از دهان، لثه ها و زبان را با یک مسواک نرم بشویید و به آرامی ماساژ دهید. این کار باعث افزایش گردش خون و درنتیجه سلامت این بافت‌ها می‌شود.

* شب‌ها دندان‌های مصنوعی را از دهان خارج کرده و در یک ظرف آب یا آب نمک تمیز قرار دهید.

* هر زخمی در ناحیه دهان باید جدی گرفته شود و به دندانپزشک مراجعه شود.

* درصورت ایجاد فشار یا زخم بر روی لثه ها به دلیل شکسته یا شل شدن دندان مصنوعی حتما به دندانپزشک مراجعه شود.

* تهیه دهانشویه مناسب برای کاهش التهاب لثه به ویژه در بیماران دچار ضعف سیستم ایمنی حتما با مشورت دندانپزشک انجام شود.

* استفاده از دهانشویه‌های حاوی فلوراید یا سایر محصولات حاوی فلوراید(ژل، خمیردندان) در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌های باقیمانده در سالمندان مستعد پوسیدگی مناسب است.

* به دلایل مختلفی نظیر وجود ترمیم‌های قبلی دندانی، از دست دادن دندان‎ها و تحلیل لثه ممکن است تمیز کردن دندان‌های طبیعی باقیمانده در سالمندان مشکل باشد. بنابراین سالمندان باید حتما سالانه یکبار برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنند و روزی یکبار با استفاده از نخ دندان سطوح بین دندانهای باقیمانده را تمیز کرده و سپس مسواک بزنند.

* برخی از سالمندان به دلیل وجود محدودیتهای فیزیکی در دست، انگشتان، آرنج و شانه و گردن توانایی انجام مراقبت از دهان و دندانهای خود را ندارند. در این شرایط می توان با اصلاح دسته‌های مسواک دستی به شکل مناسب برای فرد سالمند و یا استفاده از مسواک‌های برقی و نگهدارنده های نخ دندان و مسواک های بین دندانی به وی کمک کرد.