به گزارش تسنیم، نقشه جامع علمی کشور، به‌عنوان یک سند راهبردی در حوزه علم و فناوری، نقش حیاتی در تعیین جهت‌گیری‌های علمی و پژوهشی کشور دارد و هدف آن هم‌راستایی سیاست‌ها و برنامه‌های علمی با نیازهای ملی است. این نقشه به‌عنوان پایه‌گذار توسعه در حوزه‌های مختلف علمی عمل می‌کند. با توجه به سرعت بالای تحولات علمی در جهان امروز، روزآمدسازی این نقشه برای هم‌راستایی با روندهای جهانی و نیازهای داخلی امری ضروری به‌شمار می‌رود. بنابراین، روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و این فرایند تحت نظارت شورای عالی انقلاب فرهنگی و با مسئولیت فرهنگستان علوم انجام می‌شود. فرهنگستان با استفاده از نخبگان علمی و پژوهشی می‌تواند بخش‌های مختلف نقشه را بررسی و براساس نیازهای علمی و فناوری آینده کشور، آن را به‌روز کند.

نهمین جلسه کارگروه تدوین اولویت‌های علم و فناوری روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور با حضور دکتر ناصر باقری‌مقدم، عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات سیاست علمی کشور و مدیر اجرایی پروژه روزآمدسازی، همچنین نمایندگانی از فرهنگستان علوم، فرهنگستان علوم پزشکی، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری، شورای عالی عتف و مؤسسه تحقیقات سیاست علمی کشور برگزار شد. در این جلسه، دکتر شاهمرادی، عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات سیاست علمی کشور، با محاسبه 3 شاخص پیچیدگی علمی، فاصله علم با ظرفیت‌های کشور و منفعت فرصت، به شناسایی اولویت‌های علمی جهت دستیابی به مرجعیت علمی پرداخت. در نهایت، تصمیم بر این شد که از ظرفیت‌های کمیسیون‌های مربوطه برای شناسایی اولویت‌های علمی و ارزیابی توانمندی‌های کشور استفاده شود. خلاصه‌ای از این نشست در ادامه آمده است.

نقشه‌ای برای آینده علمی کشور؛ سندی استراتژیک برای توسعه

نقشه جامع علمی کشور به‌عنوان یک سند استراتژیک و کلان، نقشی اساسی در هدایت و توسعه علم و فناوری در سطح ملی دارد. این نقشه با هدف ارتقاء توانمندی‌های علمی، پژوهشی و فناوری کشور طراحی شده است و به‌عنوان یک چهارچوب راهبردی، جهت‌گیری‌های کلان کشور را در حوزه علم و فناوری مشخص می‌کند. در دنیای امروز، پیشرفت‌های علمی و فناوری به یکی از ارکان اصلی رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تبدیل شدند؛ بنابراین تدوین و اجرای نقشه جامع علمی کشور به‌عنوان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر به‌شمار می‌رود.

هدف اصلی نقشه جامع علمی کشور، ارتقاء کیفیت آموزش عالی و پژوهش در سطح کشور است. ایران با برخورداری از منابع انسانی و علمی توانمند، می‌تواند به توسعه فناوری‌های نوین و نوآوری‌های علمی دست یابد. از دیگر اهداف این نقشه، تقویت روابط علمی بین‌المللی و توسعه همکاری‌های علمی با کشورهای پیشرفته است. بهبود رتبه‌بندی‌های جهانی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور از جمله اولویت‌های مهم این سند است که می‌تواند جایگاه ایران را در سطح جهانی ارتقاء دهد.

تقویت زیرساخت‌های علمی برای دستیابی به اهداف ملی و جهانی

نقشه جامع علمی کشور با توجه به نیازهای ملی و جهانی، به‌طور خاص بر چند هدف کلیدی تمرکز دارد. یکی از این اهداف، سامان‌دهی و تنظیم برنامه‌های آموزشی و پژوهشی براساس نیازهای واقعی کشور است. در این راستا، توجه ویژه‌ای به حوزه‌های علوم پایه، مهندسی، فناوری‌های نوین و علوم انسانی دارد. ایجاد و تقویت زیرساخت‌های علمی و پژوهشی کشور نیز بخش مهمی از این نقشه به‌شمار می‌آید که می‌تواند به توسعه مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاه‌های بین‌المللی کمک کند.

علاوه‌بر این، پیوند نزدیک‌تر علم و صنعت یکی از جنبه‌های مهم این نقشه است. همکاری‌های میان مراکز علمی و صنعتی می‌تواند منجر به ایجاد نوآوری‌ها و فناوری‌های جدید شود که نه‌تنها کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد، بلکه فرصت‌های شغلی جدید و توسعه اقتصادی را نیز به همراه خواهد داشت. این ارتباط می‌تواند باعث کاربردی شدن نتایج تحقیقات علمی در صنایع مختلف و تبدیل آن‌ها به محصولات و خدمات مفید برای جامعه شود.

آموزش و پژوهش، ارکان اصلی پیشرفت علمی کشور

در نقشه جامع علمی کشور، آموزش به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه علم و فناوری مورد توجه قرار گرفته است. تقویت نظام آموزشی و تربیت نیروی انسانی متخصص با رویکرد علمی و پژوهشی، از جمله اولویت‌های این سند است. سرمایه‌گذاری در آموزش عالی و تقویت پژوهش‌های دانشگاهی می‌تواند به تولید دانش و فناوری‌های نوین کمک کند و در نهایت باعث پیشرفت کشور در سطح جهانی شود. به‌ویژه در دوره‌های تحصیلات تکمیلی، توجه به پژوهش‌های بنیادی و کاربردی برای تربیت پژوهشگران با توانمندی‌های بالا اهمیت زیادی دارد.

گسترش همکاری‌های بین‌المللی یکی دیگر از اجزای مهم نقشه جامع علمی کشور است. در دنیای امروز، علم و فناوری به‌طور فزاینده‌ای جهانی شدند و همکاری‌های علمی میان کشورهای مختلف می‌تواند به تبادل دانش و فناوری‌های نوین کمک کند. مشارکت در پروژه‌های علمی بین‌المللی، حضور در کنفرانس‌ها و نشریات علمی معتبر، و تبادل دانشجویان و محققان با کشورهای پیشرفته از جمله روش‌هایی است که می‌تواند گام‌های مؤثری در تحقق اهداف نقشه جامع علمی کشور بردارد.

اجرای موفقیت‌آمیز این نقشه، نیازمند ارزیابی و بازنگری مستمر است. این ارزیابی‌ها باید به‌طور دوره‌ای انجام شوند تا از انطباق برنامه‌ها با اهداف و نیازهای روز اطمینان حاصل شود. بر این اساس، بازنگری و اصلاح برنامه‌ها براساس نتایج حاصل از تحقیقات و تجربیات به‌دست‌آمده می‌تواند به بهبود عملکرد و دستیابی به اهداف بلندمدت نقشه کمک کند. در نهایت، نقشه جامع علمی کشور با فراهم آوردن یک ساختار منسجم و هماهنگ، می‌تواند به ارتقاء سطح علمی و فناوری کشور و حرکت به‌سوی توسعه پایدار کمک کند.