داخلی صفحه سیاسی آرشيو يادداشت

۴

قیاس مع‌الفارق دو مجلس، اما

بخش تعاملی الف - روح الله فردوسی

اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.

همانطور که از عنوان این نوشتار پیداست، قیاس دو نهاد تقنینی مجلس شورای اسلامی ایران و مجلس نمایندگان آمریکا که یکی از دو مجلس تشکیل دهنده کنگره آمریکا است، قیاسی مع الفارق و مقایسه ای نادرست است. گرچه هر دوی آنها برای دولتهایشان جانسوزند، اما این کجا و آن کجا.

اساس و بنیاد مجلس نمایندگان نظام جمهوری اسلامی ایران، بر اصل شورا، که يك مفهوم ديني است، موسس است. اصلی که صرف نظر از منابع حدیثی موثق و محکم آن، قرآن کریم نیز در دو مورد به آن اشاره داشته است « وَشَاوِرْهُمْ فِي الأَمْرِ» و « وَأَمْرُهُمْ شُورَى بَيْنَهُمْ » باید توجه کرد که اصل شورا، هر چند در نظريه هاي سياسي شيعه كمتر از اهل سنت به آن پرداخته شده است، لكن در نظريه هاي سياسي ـ اجتماعي دوران معاصر به صورت گسترده ای در امر نظام سازی، مورد بحث و بررسي قرار گرفته است.

مجلس شورای اسلامی نظام جمهوری اسلامی ایران، علاوه بر محکمات فوق، از رأی مستقیم مردم نیز برخوردار است، که به زعم و نظر برخی از فقها، منشأ مشروعیت و مبدأ مقبولیت یک نظام سیاسی تلقی می شود. این موضوع، نظام سازی براساس اصول اسلامی را با نظریه های جدید نظام بین الملل هماهنگ ساخته و مشاركت مردم در امور عمومي با تمسك به اصل شورا را توجيه ساخته است. حال با تعریف درستی که از مجلس شورای اسلامی با محتوای قرآنی و انسانی به دست داده ایم، برویم سراغ آنچه که می خواهم بگویم.

در چند ماهی که از آغاز بکار دولت آقای دکتر روحانی می گذرد، نحوه ی برخورد برخی از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی با کلیت دولت، صرفنظر از وظایف قانونی و تعریف شده آنان، شائبه ای را بوجود آورده که این وظایف قانونی؛ به سطح نظارتهای گزینشی و صرفاً با انگیزه های سیاسی و منافع حزبی تقلیل یافته است و گویی ساکنان بهارستان، توفیق ساکنان پاستور را نمی طلبند و در جهت تضعیف دولت گام می نهند. اگر چه برای همگرایی گروه های سیاسی و هم افزایی نیروهای انقلاب و حفظ وحدت ملت و دولت، نباید به واکاوی چنین رفتارهایی دامن زد اما هنگامی که به نتایج مواضع اخیر برخی از نمایندگان محترم مجلس در قبال سیاست های کلی دولت نظر می کنیم، این شائبه ناخودگاه بروز می کند و تردیدهایی را در نوع نگاه نظارتی برخی از نمایندگان محترم بوجود می آورد.

خوب، حال یک پرانتز باز می کنم و ماجرای تعطیلی دولت آمریکا را برای بسط و شرح بیشتر این ماجرا نشانه می آورم .کنگره آمریکا، شاخه قانونگذاری در دولت این کشور بوده و از ۲ مجلس سنا و نمایندگان تشکیل شده است. چندی پیش، جمهوری‌خواهان مجلس نمایندگان آمریکا و سنا -که به ترتیب اکثریت و اقلیت نمایندگان این دو مجلس با جمهوری خواهان است - با افزایش سقف بدهی دولت فدرال، مخالفت کردند و از همین رو دولت باراک اوباما به تعطیلی اجباری رفته بود . علت العلل این بحران نیز این بود که مجلس نمایندگان آمریکا، بودجه ای را به تصویب رساند که منابع مالی طرح خدمات درمانی مورد حمایت اوباما موسوم به «اوباما کر» را حذف کرده بود . جالب است بدانید که «جان فلمینگ» نماینده جمهوری خواه کنگره در انتقاد از اوباما می گوید: احتمالا او این وضعیت را فرصتی برای تضمین پیروزی در انتخابات مجلس نمایندگان در سال ۲۰۱۴ می داند. در اینجا پرانتز را می بندم و توضیحی ارائه می دهم.

در این جدال حزبی آیا منافع ملی آمریکا، که خود را ابرقدرت حتمی جهان می داند، قربانی منافع حزبی برای شکست یک رقیب دیرینه در مبارزات انتخابات آینده ریاست جمهوری نشده است؟ آیا نمایندگان جمهوری خواه آمریکا با اتخاذ چنین موضعی، نگران از دست رفتن اعتبارشان در صحنه های بین المللی نبوده اند؟ اگرچه کمی بعد، دولت باراک اوباما و مجلس نمایندگان برای جلوگیری از ورشکستگی سراسری ایالات متحده، به تفاهم رسیدند و منافع ملی را بر منافع حزبی ترجیح دادند اما مخالفت با طرح خدمات درمانی دولت اوباما، بهانه ای بود برای تضعیف دولت و ناتوان نشان دادن آن در مدیریت کلان ایالات متحده و البته فراتر از همه این موارد، فراهم سازی فضای عمومی جامعه برای شکست در دور بعدی انتخابات.

می خواهم بگویم که این نحوه ی برخورد و این نوع نگاه نظارتی و تقنینی- بی آنکه بخواهم اساس و موجودیت این دو مجلس را شبیه سازی نمایم - بی شباهت با موضع برخی از نمایندگان عزیز مجلس شورای اسلامی با دولت خودمان نیست. مثلا در ماجرای رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی دولت، چه داستان هایی پیش آمد. چه اسرار مگویی بر خلاف اخلاق و مشی اسلامی بر ملا شد. چقدر وقت دولت و ملت صرف این بگو مگوهای بی محتوای سیاسی شد. همانطور که گفتم، سخن از شباهت در آرمانها و اهداف مجالس دو کشور نیست. همه می دانیم که دود کینه و بغض و عداوت آمریکا از ملت ایران، در تمام این سالها، از کنده ی کنگره و مجالس وابسته به آن – مجلس نمایندگان و سنا- بلند می شود و کیست که نداند، مشی سرمایه داری و نظام لیبرالی حاکم بر ایالات متحده، با وضع قوانینی با همین ماهیت توسط این مجالس، چه بلایی بر سر نیمی از مردم آمریکا آورده است و از همین رو فریاد آنان نیز در اعتراض به وضع موجود بلند است.

بگذریم ... گر بگویم جمله ی آمار را ** مثنوی هفتاد من کاغذ شود. تکرار می کنم، بی آنکه خواسته باشم این دو مجلس را به قیاس بگذارم که البته قیاسی مع‌الفارق است، باید بگویم که قوه مقننه نظام جمهوری اسلامی، شأن و حرمت خود را، از آیات قرآن و احادیث منقول و رأی مردم خوب و محبوبی می گیرد، که در پشتوانی و حمایت از آن، حضوری دائمی و بی غیبت دارند و بر همین اساس، ضرورت دارد، تا نمایندگان قوه مقننه، براساس خواست و انتظار این هر سه، عمل کنند. یعنی، در تصمیم گیری ها و وضع قوانین و مراقبت از دولت و عملکرد آن، قرآنی بیاندیشند و حدیثی عمل کنند و منافع ملت را قربانی منافع حزبی و شخصی ننمایند.
انشاالله