به گزارش الف، هیچ کس یادش نرفته زمانی که کارت سوخت مطرح شد و قیمت بنزین از 80 تومان به یک هزار تومان افزایش یافت و مسوولان دولتی اطمینان خاطر دادند که این افزایش تاثیری بر سایر کالاها نخواهد داشت اما با این وجود تورم حاصل از افزایش یکباره قیمت بنزین باعث شد تا در اواخر دهه 80 قیمت ها خیز زیادی داشته باشد. یکی از دلایلی که باعث شد تا دولت با هیاهوی بسیار دست روی این نیاز استراتژیک مردم بگذارد مصرف بی رویه و البته قاچاق بود.

در هر دو بهانه ای که دولت مطرح کرده است ابهامات زیادی وجود دارد ابهاماتی که تابه امروز نه برای برطرف کردن آن قدم از قدم برداشته شده است و نه بودجه ای برای آن اختصاص یافته است، خودروهای غیراستاندارد که دو شرکت بزرگ خودروسازی دولتی ایرانخودرو و سایپا می سازند همیشه یکی از نقاط انتقاد کارشناسان در این زمینه بوده و هست اما دولت در دو دهه اخیر هیچ کاری برای بهبود کیفیت خودروها و رسیدن به استاندارهای جهانی نکرده است تا این بخش از مصرف کشور بتواند نقش بهتری در مصرف بنزین داشته باشد.

از طرفی مشکل توسعه حمل ونقل عمومی است که دولت به روش های مختلف از اختصاص بودجه هایی که در قانون پیش بینی شده تفره می رود و حاضر نیست سهم خود را در این زمینه اختصاص دهد، با این وجود و سایر مشکلات مطرح شدن دوباره برگشت کارت سوخت به بهانه کیفی سازی مصرف بنزین بهانه ای بیش نیست تا دوباره بتوانند مانند دورانی که کارت سوخت مطرح شد و در نهایت تقسیم بندی بنزین به دو نرخ و نهایتا یک نرخ رسید، اینبار هم چنین اتفاقی بیفتد.

علیرضا صادق آبادی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فروارده های نفتی صراحتا اعلام کرد دولت هیچ برنامه‌ای برای تغییر قیمت بنزین یا سهمیه‌بندی آن ندارد و تولید و ذخایر به میزان لازم است. به گفته وی، برنامه ای برای افزایش قیمت بنزین نه از سوی دولت نه از سوی مجلس وجود ندارد. از اظهارات صادق‌آبادی در آن زمان شاید می‌توانستیم بفهمیم که حداقل تا پایان سال نباید منتظر تغییری در سرنوشت بنزین باشیم اما این واقعیت که دولت به دنبال افزایش قیمت است تغییری نکرده است.

قاچاق در کنترل کارت سوخت نیست
آقای ناصرموسوی لارگانی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درباره اینکه آیا کارت سوخت در کاهش قاچاق تاثیرگذار است، می گوید: «اگر بگوییم کارت سوخت هیچ تاثیری در کاهش میزان قاچاق سوخت ندارد، قطعا نظر درستی نیست اما اگر بگوییم که می تواند به طور کلی جلوی قاچاق سوخت را بگیرد قطعا اینطور نیست.»

او اضافه می کند: «دلیلش هم این است که تعدادی خودروهایی که خیلی در بازار کار نیستند مثل نیسان ها و وانت هایی که سهمیه بالاتری نسبت به خودروی سواری دارند، بعضی از افراد که چند تا از این خودروها را خریداری بکنند می توانند ظرف چند ماه آن پولی که برای خرید این خودروها دادند و با تفاوت قیمتی که قیمت بنزین دارد بدست بیاورند و احتمال اینکه باز هم ما مقداری قاچاق سوخت داشته باشیم، هست و بعضی مواقع یک سری ارتباطاتی هم هست که به نظرم خود این ارتباطات هم باعث قاچاق سوخت می شود.»

اختصاص سهمیه براساس حرکت خودروها
لارگانی می افزاید: «یعنی اگر کارت سوخت احیا بشود و نظارت بر تخصیص سوخت براساس میزان تحرک خودروها صورت بگیرد شاید راهی مناسب برای جلوگیری از قاچاق باشد، به عنوان مثال در بحث وانت ها اگر براساس حرکتی که دارد سوخت دریافت کند بهتر می توان جلوی قاچاق سوخت را گرفت، یعنی اگر وانت نیسانی داشته باشیم که هیچ حرکتی ندارد و سهیمه اش هم همیشه مصرف می شود نشان می دهد یا نوعی قاچاق صورت می گیرد یا بنزین سهمیه در بازار آزاد مثلا به مصرف کنندگان فروخته می شود. 

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تاکید می کند: «اگر قرار است کارت سوخت دوباره احیا شود، به نظرم باید با دقت بیشتری سهمیه سوخت اختصاص یابد و این کار انجام شود تا کمتر شاهد مشکلات قاچاق سوخت در کشور باشیم.»

پشت پرده کارت سوخت

او در واکنش به این سوال که آیا می توان گفت در پشت بحث کارت سوخت گرانی بنزین مطرح است، تاکید می کند: «قطعا همنطور است و دولت این کار را انجام خواهد داد، خیلی از خودروهای سواری هستند که با 60 لیتر بنزین یک هفته هم نمی توانند حرکت کنند، به عنوان مثال من با خودروی شخصی ام هفته ای یکبار به اصفهان می روم و این سهمیه 60 لیتر مصرف می شود و در برگشت اگر کارت سوخت نداشته باشم نمی توانم بیایم باید خودرو را رها کنم.»

موسوی لارگانی اضافه می کند: «وقتی که می خواهند 60 لیتر بنزین به من بدهند مسلما راه و روزنه ای هم قرار خواهند داد که تا 60 لیتر مثلا یک نرخ باشد و از آن به بعد قیمتش فرق کند، قطعا دولت به دنبال گران کردن بنزین است، دولت قصد دارد مدتی را با بحث احیای کارت سوخت سپری کرده و با آماده کردن جامعه به منزل اول برگردندند و قیمت بنزین را آزاد کنند، دولت قبلا هم چنین برنامه ای بوده را اجرا کرده است.»

او با اشاره به جلسه ای غیرعلنی با محمد باقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور می گوید: «در جلسه غیرعلنی ای که با نوبخت داشتیم وی صحبتی از سهمیه بندی سوخت و بنزین داشت اما این که چه زمانی عملی شود را نگفت، با این اقدام قطعا فشار به مردم افزوده می شود و مردم در تنگنای معیشتی قرار می گیرند، وی همچنین اشاره به هم به افزایش قیمت سوخت و تاثیر آن بر روی همه اقلام و کالاها مانند قبل داشت.»

دولت با مردم بازی نکند
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی معتقد است: «اگر هدف این باشد که قطعا همین خواهد بود، دولت نباید به بهانه احیا کارت سوخت و مبارزه به قاچاق سوخت مردم را بازی بدهد تا دوباره به منزل اول برگردیم و باز هم با همان مشکلات قبلی که با آن دست به گریبان بودیم ادامه یابد. اگر دولت واقعا می خواهد جلوی قاچاق بنزین را که با تانکر و کامیون هایی که به خارج کشور قاچاق می شود، بگیرند باید دست به اقدامات اساسی تری بزند. قاچاق بنزین به صورت دبه ای و اندازه چند لیتر خطرناک و غیرممکن است و به نظرم اگر دولت بخواهند جلوی قاچاق بنزین را بگیرند راه های بهتری هم هست.»

او با بیان اینکه دولت باید جلوی خروج کالاهای اساسی مردم از کشور را بگیرد، اضافه می کند: «همه مسوولان یا خود نمایندگان می گویند که مواد خوراکی مردم قاچاق می شود، واقعا اگر می دانیم که این کالاها چطور خارج می شود باید جلوی آن را بگیریم، وقتی که نظام ما اینقدر قدرتمند است که جانی ای مثل «عبدالمالک ریگی» را در هواپیما و آسمان دستگیر می کند آیا این توان را ندارد که جلوی قاچاق کالا و بنزین را بگیرد؟ اگر اراده ای در دولت وجود داشته باشد می توان جلوی این کار را گرفت.»

ما روی نفت هستیم چرا به مردم سختی بدهیم!
او با اشاره به منابع سرشار نفت در کشور، تاکید می کند: «دولت باید برنامه ریزی ای داشته باشد که به مردم سخت نگذرد، کشوری مثل ترکیه وارد کننده بنزین است اما این بنزینی که  الان در کشور ماست از ذخایر خدادادی است که جزء بیت المال است و حال رفاهی مردم ما باید با کشوری که بنزین ندارد و محتاج به واردات است تفاوت داشته باشند اما نه تنها از نظر رفاهی بلکه از نظر درآمد هم مردم کشور ما در رتبه پایین ترین از مردم ترکیه قرار دارند و با هم متفاوت هستند.»

نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این پرسش که گرانی هایی که چند برابر شده با افزایش قیمت سوخت بالاتر هم خواهد رفت، آیا مجلس یا دولت برنامه ای برای مقابله با تبعات این اتفاق دارد؟، توضیح می دهد: «اولا دولت چیزی درباره افزایش قیمت سوخت به صورت رسمی به مجلس اعلام نکرده تا مجلس اظهارنظر کند اما به هر حال ما شاهد این هستیم که بعضی از کارهایی که نیاز به اجازه مجلس دارد دولت خودش انجام می دهد، ما در مجلس حواسمان به این موضوع هست که دولت در بحث بنزین چنین حرکتی صورت ندهد، اگر هم قرار است چنین اقدامی صورت گیرد دولت باید با رعایت همه ملاحظات و با برنامه ریزی و تصویب مجلس شورای اسلامی این کار انجام شود.»

قرار بود دولت جیب فقرا پر کند اما ...
موسوی لارگانی می گوید: «بحث ارز و با بنزین متفاوت است، در زمان نوسانات ارز و وقتی که قیمت ارز ساعتی 1000 تومان افزایش قیمت پیدا می کرد، اولین سوال مردم این بود که چه حادثه ای اتفاق افتاده و حالا سوال این است ارزی که سیر نزولی پیدا کرد و در یک شب قیمت آن کاهش پیدا کرد چه چیزی باعث آن شده است؟ باز هم حرف قبلی ام را تکرار می کنم؛ اگر ما می گوییم بنزین قاچاق می شود و باید افزایش قیمت داشته باشد تا قاچاق کاهش یابد، نباید مردم تحت فشار قرار بگیرند.»

او در توضیح اینکه عدالت حلقه گمشده اقدامات دولت است، اضافه می کند: «در بحث هدفمندی یارانه ها زمانی که بنزین، برق و گاز و ... افزایش قیمت داشتند، صحبتی که دولت وقت داشت این بود که عده ای پر مصرف اند یا بیشتر از 6 خودرو دارند باید هزینه های بیشتری بپردازند و این درآمدها در میان افراد متوسط و کم توان قرار گیرد، اما عملا آنهایی که ثروتمندتر بودند یارانه بیشتری گرفتند، همان فردی که 6 خودرو داشت 6 سهمیه بنزین می گرفت ولی یارانه فرد کم درآمد فرقی نکرد و امروز ارزش 45 هزار تومان 4500 تومان هم نیست.»

او با اشاره به اینکه امروز مردم نسبت به زمانی که هدفمندی یارانه ها اجرا شد فقیرتر شده اند، اضافه می کند: «دولت پول یارانه از جیب مردم بیرون می کشد و به خودشان پرداخت می کند، آن فردی که فقیر است نباید برق را به همان قیمتی مصرف کند که فرد ثروتمند مصرف می کند و باید زیان هایش جبران شود. نباید یارانه فرد ثروتمند با یک فرد کم درآمد یکی باشد.»

موسوی لارگانی سهمیه بندی بنزین را به نفع اغنیا می داند و اظهار می دارد: « سهمیه بندی بنزین باز هم به نفع ثروتمندان است نه فقرا، دولت از هدفمندی یارانه ها درآمد کسب کرد، اما زمانیکه وزیر دولت درباره پرداخت یارانه ها می گوید که «برای پرداخت یارانه مصیبت داریم» و منت هم سر مردم می گذارد، باید بداند که همین درآمد را از جیب مردم در می آورد.»