ایران براساس اطلاعات مراکزعلمی، روی گسلهای زلزله قرار داد و همواره احتمال بروز زلزلههای مختلف با قدرتهای گوناگون در کشور ما وجود دارد، اما افسوس که این دغدغه همیشگی هیچ گاه به برنامهریزیهای جدی و اساسی منجر نشده است.به همین خاطر بعد از هر زمین لرزه مرگبار، آه و افسوس باقی میماند و چشمهای نگران و مضطرب برای زمین لرزهای دیگر.
ایران دارای گسلهای مهمی در رشته کوههای زاگرس و البرز و در مناطقی همچون کازرون، دنا، میناب، اردل، زردکوه، آغاجاری و مارون است. گسلهای فعال در ایران مرکزی نیز در درونه، بینالود، میامی، ترود، انجیلو، کلمرد، پشت بادام، قم- زفره، ایندس، دهشیر، سروستان، شهداد، کوهبنان، جرجافک، گلباف، نایبند و مناطق خاور و جنوب خاوری ایران در نهبندان، بشاگرد، هریرود، کشف رود واقع شده اند .همچنین در استانهای آذربایجان گسل ارومیه - زرینهرود، آستارا، تبریز، سلطانیه، سمنان، مشاء - فشم، کندوان، شمال تهران، دامغان، عطاری فعال اند.
این گسلها نیز دلیل اصلی بروز و وقوع زمین لرزه در شهرهای مختلف کشور است که تاکنون زمین لرزههای فراوانی را در طول قرن ها سبب شده اند. سال 1288 هجری شمسی در منطقه «سیلاخور» لرستان، زمین لرزهای به بزرگی 4 / 7 ریشتر رخ داد که هشت هزار کشته وتخریب 64 روستا را به همراه داشت. سال 1309 زمین لرزهای با بزرگی4/ 7ریشترشهر سلماس در آذربایجان غربی را لرزاند که در این زلزله بزرگ 2 هزار و 514 نفر کشته شدند و 60 روستا تخریب شد. سال 1339 زلزلهای با قدرت 6، 7 ریشتر شهر لار استان فارس را لرزاند که 400 کشته و تخریب 75 درصدی منطقه را بهدنبال داشت.
زمین لرزه بوئین زهرا نیز با شدت 6 /7ریشتر در سال 1341 نیز حدود 10 هزار کشته برجاگذاشت. سال 1347 نیز زمین لرزهای به بزرگی 4/ 7 ریشتر دشت بیاض در استان خراسان را لرزاند که منجر به کشته شدن 10 هزار و 500 نفر و تخریب 61 روستا شد. سال 1351 هم منطقه قیر در استان فارس با وقوع زلزلهای به قدرت 9/ 6ریشترویران شد که چهار هزار کشته داشت.در سال 1356 خورگو در استان هرمزگان با شدت هفت ریشتر لرزید که 128 نفر کشته شدند. زلزله طبس نیزسال 1357 با شدت 7/ 7 ریشتر، 19 هزار و 600 کشته برجاگذاشت و تخریب 16 روستا را به دنبال داشت.
همچنین در سال 1358 هم شهرستان قائن در استان خراسان جنوبی با شدت 1/ 7 ریشتر لرزید که در اثر آن 130 نفر جان باختند.
یکی دیگر از زلزلههای بزرگ هم سال 1360 در منطقه سیرچ استان کرمان با شدت 4/ 7 ریشتررخ داد که براثر آن یک هزار و 300 نفر کشته شدند و 85 درصد شهر تخریب شد. زلزله رودبار و منجیل در سال 1369 با شدت 4/ 7 ریشتر با 35 هزار کشته یکی از بزرگترین و مرگبارترین زلزلهها در کشور بود.
در بیرجند هم سال 1376 زلزلهای با قدرت 3/7ریشتر رخ داد که یک هزار و 500 نفر کشته داشت. در سال 1381 آوج در استان همدان نیزدر اثر زمین لرزه با خسارات زیاد در شهر و روستاها وچند صد کشته و مجروح روبهرو شد. شدت این زلزله نیز 6، 6 ریشتر بود.
زلزله بم که سال 1382 با قدرت 5/ 6 ریشتررخ داد، موجب مرگ 41 هزار نفر شد و شهر را با خاک یکسان کرد. زلزله بعدی سال 1383 در فیروزآباد استان فارس با شدت 3/ 6ریشتر رخ داد که این زلزله منجر به ریزش کوه و خسارات زیادی شد. زرند کرمان هم در سال 1383 با زلزله 4/ 6 ریشتری لرزید که 612 نفر در آن کشته و 10 روستا تخریب شد.
فروردین سال 85 چند زمین لرزه که بزرگترین آن 3/6ریشتر بود دورود در حوالی استان لرستان را لرزاند. این زمین لرزه 84 کشته و یک هزار و 246 مجروح برجا گذاشت و موجب تخریب 30 تا 100 درصدی حدود 330 روستا از شهرستانهای دورود، بروجرد، خرمآباد و الشتر استان لرستان شد. سال 1389 نیز زمین لرزهای با شدت 9/ 4ریشتر در شهرستان دورود رخ داد و بر اثر آن تعدادی واحد مسکونی در دورود دچار خسارت شدند و بیش از 100 زخمی برجا ماند.دیگر زمین لرزههای بزرگ در ایران مربوط به 21 مرداد ماه سال 91، به بزرگی 6 و 2/6ریشتر در اعماق درونی زمین شهرستانهای اهر، ورزقان و هریس در استان آذربایجان شرقی رخ داد که 245روستا را لرزاند و بیش از 300 کشته و پنج هزار زخمی و مجروح داشت.
21 فروردین 1392 زلزلهای به بزرگی 1/6 ریشتر استان بوشهر را لرزاند. همچنین بزرگترین زلزله نیم قرن گذشته زلزله 8/ 7ریشتری در سراوان بود که 28 فروردین 1392رخ داد. این زمین لرزه 100 کشته و زخمی داشت.براساس آمارها حدود 21 مورد زلزله بزرگ طی 100 سال اخیر در ایران رخ داده است که زمین لرزه شامگاه یکشنبه کرمانشاه با قدرت 2/ 7 ریشتر میتواند به این آمار اضافه شود.
منبع: روزنامه ایران