آلزایمر چیست؟

آلزایمر یک بیماری مزمن تخریب کننده سلول‌های عصبی است. این بیماری مغزی، شروعی آرام دارد ولی پیش‌رونده است. رایج‌ترین علامت اولیه آن فراموش کردن اتفاقات تازه یا به‌سختی به یادآوردن آن‌هاست.

با پیشرفت بیماری آلزایمر، علائمی مانند مشکلات تکلم، آگاه نبودن به زمان و مکان، نداشتن انگیزه، نوسان احساسات، نداشتن توان مراقبت از خود و مشکلات رفتاری بروز می‌کند. با بدتر شدن بیماری آلزایمر، فرد از خانواده و جامعه جدا می‌شود. به تدریج عملکردهای مربوط به بدن از بین رفته و سرانجام منجر به مرگ می‌شود.

با وجود اینکه سرعت پیشروی بیماری می‌تواند متفاوت باشد، عموما ۳ تا ۹ سال امید به زندگی بعد از تشخیص بیماری در نظر گرفته شده است.

 

عوامل خطر ابتلا به الزایمر

• آلزایمر در سالمندان: آلزایمر معمولا در افراد بالای ۶۵ سال رخ می‌دهد، اگر در افراد زیر ۴۰ سال رخ دهد، که احتمال آن خیلی کم است، آلزایمر زودرس نامیده می‌شود.
• جنسیت: طبق آمار احتمال ابتلای زنان در این بیماری از مردان بیش‌تر است.
• وراثت: خطر بروز آلزایمر در افرادی که یکی از اقوام درجه یک آن‌ها به این بیماری مبتلا شده باشد بیش‌تر است. هم چنین دانشمندان جهش‌های ژنی را کشف کرده‌اند که روی بروز و به تاخیر انداختن این بیماری نقش دارند.
• سبک زندگی و سلامت قلب: نتیجه تحقیقات نشان می‌دهد که عواملی که موجب بیماری قلبی می‌شوند در بروز آلزایمر نیز نقش دارند. چاقی، کم‌تحرکی، دیابت نوع ۲، چربی خون و فشارخون بالا احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهند.
• مشارکت اجتماعی و یادگیری: شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و تجمعات احتمال ابتلا به آلزایمر را کم می‌کنند. فرایند یادگیری احتمال ابتلا را کمتر و تحصیلات پایین‌تر احتمال ابتلا را بیشتر می‌کند.
• ضربه به سر: سابقه ضربه شدید به سر مثلا در حدی که فرد به مدت طولانی کاهش سطح هوشیاری داشته باشد، احتمال ابتلا به آلزایمر را بیشتر می‌کند.
• خواب نامنظم: تحقیقات نشان داده‌اند که اختلالات خواب احتمال ابتلا به آلزایمر را بیشتر می‌کند.
• افسردگی و سیگار کشیدن نیز ممکن است ابتلا به آلزایمر را به دنبال داشته باشند.

 

برای پیشگیری از آلزایمر چکار کنیم؟

۱.  استرس خود را کم کنید و خواب کافی داشته باشید. به خواب خود و کیفیت آن اهمیت دهید. روش‌های کنترل استرس را یاد بگیرید.

۲.  از دخانیات دوری کنید: چنانچه سیگار و… می‌کشید، هرچه سریع‌تر درصدد کنار گذاشتن آن باشید.

۳.   بیماری‌های زمینه ای خود را زیر نظر دکتر کنترل کنید؛ در صورت داشتن بیماری‌های زمینه‌ای نظیر فشارخون، دیابت، مشکلات قلبی و چربی خون بالا، در پی درمان آنها بوده و اصول مربوط به آنها را جهت کنترل، رعایت کنید.

۴.  رژیم غذایی سالم داشته باشد؛ غذاهای تازه، روغن‌های سالم (روغن زیتون، روغن کنجد و…)، غذاهای دارای چربی اشباع شده کم مصرف کنید. هم چنین مصرف ویتامین E و امگا ۳ نیز مفید است.

۵.  زندگی اجتماعی فعال داشته باشید؛ معاشرت کنید، با دیگران ارتباط بگیرید، با کسانی که دوست دارید و لحظات خوشی با آن ها می‌گذرانید رفت و آمد کنید.

۶.  ورزش را در برنامه روزانه خود بگنجانید. حتما هر روز ورزش (هر ورزشی که دوست دارید) و پیاده‌روی انجام دهید.

۷.  تمرینات مغزی مناسب آلزایمر؛ همان‌طور که بدن شما نیاز به ورزش دارد، مغز و ذهن شما نیز نیاز به ورزش دارد. سعی کنید بازی‌های فکری انجام دهید، سعی کنید مدام در حال یادگیری چیزهای جدید باشید، تمرین حفظ کردن انجام دهید. هم چنین کارهایی نظیر خواندن، رقصیدن، بازی‌هایی نظیر شطرنج، تخته نرد و…، خلق اثر هنری، نواختن موسیقی وکارهایی از این قبیل نیز بسیار مفید هستند.

 

ارتباط کمبود ویتامین B12 و فولات با بیماری آلزایمر: یافته‌های تحقیقاتی جدید

طی بیش از سه دهه تحقیق، محققان به طور مستمر شاهد ارتباطی مهم بین کمبود ویتامین B12 و فولات و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر بوده‌اند. این کمبودها می‌توانند منجر به افزایش سطح اسید آمینه هموسیستئین در بدن شوند، که دارای اثرات نوروتوکسیک است و می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های نورودژنراتیو باشد.

نتایج تحقیق: کمبود ویتامین و رابطه‌اش با آلزایمر

یک مطالعه گسترده که 370 فرد بالای 75 سال را برای مدت سه سال مورد پیگیری قرار داد، نشان داد که 78 نفر از شرکت‌کنندگان در این دوره به بیماری آلزایمر مبتلا شدند. جالب توجه است که بیش از نصف این افراد از کمبود ویتامین B12 یا فولات رنج می‌بردند، که تأکیدی بر اهمیت غربالگری و درمان به موقع این کمبودها برای پیشگیری از بیماری‌های نورودژنراتیو است.

راه‌هایی برای جبران کمبود ویتامین

خوشبختانه، جبران کمبود ویتامین B12 نسبتاً ساده است. افزودن منابع غذایی غنی از B12 مانند جگر، گوشت گاو، ماهی، مرغ، تخم مرغ، و شیر کم چرب به رژیم غذایی، یا مصرف مکمل‌ها می‌تواند سطوح این ویتامین را بهبود ببخشد. برای گیاهخواران، وگان‌ها، و افراد دارای اختلالات گوارشی، استفاده از مکمل‌ها می‌تواند یک گزینه مفید باشد. با این حال، مهم است که مصرف مکمل‌ها تحت نظارت پزشک باشد تا از مصرف بی‌رویه و نادرست پرهیز شود.