هر اندازه به ماه نوامبر( آبان ماه ) یعنی زمان برگزاری رقابتهای انتخابات میاندوره ای کنگره در ایالات متحده آمریکا نزدیک تر می شویم، تقابل دموکراتها و جمهوریخواهان بر سر موضوعات کلان و حساس سیاست داخلی و خارجی این کشور شدیدتر می شود. طی روزهای اخیر، شاهد حملات جمعی و هماهنگ دموکراتها به کاخ سفید و شخص رئیس جمهور این کشور هستیم. جان کری وزیر امور خارجه اسبق آمریکا ضمن تایید حضور احتمالی خود در انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 ، از بحرانی بودن وضعیت ایالات متحده ( پس از حضور ترامپ در کاخ سفید) خبر داده است.
ال گور، دیگر چهره شاخص دموکراتها و معاون بیل کلینتون رئیس جمهور اسبق آمریکا نیز صراحتا از دونالد ترامپ خواست تا از سمت خود استعفا دهد. علاوه بر این موارد، باراک اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا نیز در مراسم خاکسپاری جان مک کین سناتور ایالت آریزونا، به صورت غیر مستقیم و بدون انکه نامی از ترامپ ببرد، سیاستهای جاری در ایالات متحده را به چالش کشید. با این حال اوباما به گونه ای سخن گفت که همگان متوجه خطاب وی به دونالد ترامپ و مقامات فعلی کاخ سفید شدند!
سوال اصلی اینجاست که آیا دموکراتها در صورت پیروزی در انتخابات میاندوره ای کنگره و تسخیر مجلس نمایندگان و سنا قدرت احیای توافق هسته ای با ایران را خواهند داشت؟ به عبارت بهتر، آیا آنها می توانند ترامپ را وادار به بازگشت به برجام ( هر جند بازگشت ظاهری) و جلوگیری از وضع دوباره تحریمهای ثانویه آمریکا علیه ایران کنند؟در پاسخ به این سوال باید دو نکته را مدنظر قرار داد:
نخست اینکه رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا طی روزهای اخیر و در جمع هواداران خود ، در خصوص پیروزی دموکراتها در انتخابات کنگره هشدار داده است. ترامپ صراحتا عنوان کرده است که اگر دموکراتها در انتخابات پیروز شوند، بسیاری از تصمیمات وی را نابود کرده و آنها را بازخواهند گرداند. هر چند ترامپ اشاره ای در این سخنرانی به برجام نکرده است، اما برخی معتقدند که یکی از موارد تقابل جدی ترامپ و دموکراتها در آینده ، توافق هسته ای با ایران خواهد بود.
نکته دوم اینکه صرفا کسب اکثریت نسبی کنگره ( مجلس نمایندگان و سنا) توسط دموکراتها، نمی تواند در موفقیت آنها در تقابل با ترامپ موثر باشد، بلکه نسبت کرسی های انتخاباتی دموکراتها و جمهوریخواهان باید به گونه ای باشد که ترامپ نتواند از قدرت وتوی خود در قبال کنگره استفاده کند. شواهد موجود نشان می دهد که دموکراتها قادر به کسب 67 کرسی سنا ( میزان لازم برای وتوی تصمیمات ترامپ یا لغو آنها) نخواهند بود و در بهترین حالت ممکن، 55 یا 56 کرسی سنا را به خود اختصاص خواهند داد. با این حال دموکراتها قصد دارند در صورت پیروزی در انتخابات مجلس سنا، با جمهوریخواهان سنتی مخالف ترامپ علیه وی ائتلاف کنند. این موضوع می تواند برای ترامپ به شدت گران تمام شود زیرا در صورت شکست جمهوریخواهان در انتخابات کنگره، شکاف بین کاخ سفید و سناتورهای جمهوریخواه بیشتر خواهد شد.
با همه این اوصاف، سکوت فعلی دموکراتها در قبال برجام به شدت هدفمند است! تاکنون هیچ سناتور یا حتی سیاستمدار دموکراتی در آمریکا سخن از احیای برجام ( در صورت پیروزی دموکراتها در کنگره) سخن به میان نیاورده است. این موضوع به خوبی خود نشان می دهد که حتی اگر دموکراتها چنین تصمیمی را داشته باشند، قصد علنی کردن آن را تا زمان قطعی شدن پیروزی خود در انتخابات ندارند. نکته دیگری که در این خصوص باید مدنظر قرار داد، به حوزه های تقابل دموکراتهای کنگره و کاخ سفید در بین سالهای 2018 تا 2020 باز می گردد. آنچه مسلم است اینکه بسیاری از دموکراتها قصد دارند توان خود را صرف مواجهه اقتصادی ( در حوزه اقتصاد داخلی و خدمات رفاه عمومی) با دولت ترامپ ساخته و از این طریق، شانس پیروزی خود را در انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 افزایش دهند.
چنانچه جان کری وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا نیز اخیرا به صورت تلویحی اشاره کرده است، هم اکنون اصل تمرکز دموکراتها بر انتخابات میاندوره ای کنگره است و متعاقبا، آنها به انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 فکر می کنند.عده ای از تحلیلگران معتقدند که در صورت پیروزی دموکراتها در کنگره، جان کری تلاشهای زیادی را در خصوص موضوع برجام و مواجهه با تصمیم ترامپ ( در خصوص لغو توافق هسته ای ) صورت خواهد داد اما نباید فراموش کرد که از سال 2015 میلادی ( زمان تصویب و امضای برجام ) تا سال 2016 ( پایان ریاست جمهوری اوباما ) ، جان کری چندین بار در اقناع کنگره آمریکا بر سر تمدید قانون آیسا و .... ناکام ماند. آیا در صورت پیروزی دموکراتها در انتخابات کنگره، این بار جان کری قدرت همسان سازی مواضع دموکراتها را در قبال برجام خواهد داشت ؟!
