بیانیه پایانی نشست کشورهای شورایهمکاری خلیجفارس و روسیه، به شکل رندانهای از مذاکره و حل سوءتفاهمها با ایران سخن گفته اما در بندی دیگر روی مسئلهای دست گذاشته که برای ایران و افکارعمومی ما حساسیت برانگیز است.
در این بیانیه، از تلاشهای امارات برای ایجاد راهحل مسالمتآمیز برای مسئله جزایر سهگانه تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی از طریق گفتوگوهای دوجانبه و یا دادگاه عدل بینالمللی بر اساس قوانین بینالمللی و منشور سازمان ملل حمایت شده است.
اگرچه وزارتخارجه کشورمان به این بیانیه واکنش نشان داده و از مالکیت مطلق ایران بر این جزایر سخن گفته و بر لزوم حفظ روابط و حسن همجواری تاکید کرده اما واقعیت آن است که کشورهای عربی منطقه هر اندازه که بهسمت تنشزدایی و برقراری رابطه با ایران حرکت کنند باز هم از ذات ستیزهجویانه خود دست نخواهند کشید.
هر اندازه که در ماههای گذشته روابط ایران و کشورهای حوزه خلیجفارس به سمت همکاری میل کرده اما باز هم در مقاطع اینچنینی، کشورهای عربی که از قضا برخی از آنها مثل قطر و عمان که رابطه بسیار نزدیکی با ایران دارند هم حاضر به امضای بیانیهای هستند که مربوط به چنین ادعاهایی واهی است. البته که این توهم امارات، مسئلهای بسیار قدیمی و ریشهدار است و این انتظار میرود که با توجه به تاکید طرفین در ماههای گذشته بر حفظ سیاست حسنهمجواری و همسایگی، اعراب از اظهارات متوهمانه خود دست بردارند که گویا آنان تمایلی به این امر ندارند.
و اما در مورد روسیه؛ کشوری که شاید برخی تعجب کنند که با توجه به روابط عمیق خود با ایران، چگونه حاضر به امضای این بیانیه شده که باید گفت در دنیای سیاست این مسئله عجیب نیست. روسیه نه متحد استراتژیک ایران است و نه شریک آن؛ در مقاطعی و بنا به مقتضیات موجود و نفع طرفین، در حوزههای مختلف و بهخصوص سیاسی، امنیتی و نظامی و با یکدیگر همکاریهای تاکتیکی عمیقی داشتهاند و البته در مسائل مختلفی هم در جهاتی متفاوت حرکت و عمل کردهاند.
بنابراین نباید انتظار داشت که به دلیل رابطه خود با ایران از امضای بیانیهای خودداری کند که منافع دیگرش به خطر بیفتد. در حاشیه این نشست روسیه و کشورهای عربی منطقه بر افزایش تجارت و همچنین همکاریهای صلحآمیز هستهای تاکید کردند و بنابراین خطاست که تصور کنیم که روسیه بهدلیل رابطهاش با ایران از میلیاردها دلار سود خود از تجارتی که با کشورهای حوزه خلیجفارس نصیبش میشود، چشمپوشی کند. همانطور که ایران هم حاضر نیست چشمانش را به روی هر اقدام روسیه ببندد و بیقید و شرط از این کشور حمایت کند و از منافع دیگرش چشمپوشی کند.
روسیه و آمریکا و چین و ... ندارد، همه کشورها مترصد فرصتی برای کسب بیشترین منافع و بهرهبرداری از تحولات بینالملل و رابطه خود با دیگران هستند. برخلاف تصور موجود، ایران کشورهایی چون چین و روسیه را متحد خود نمیبیند بلکه درصدد همکاری با این کشورها برای تامین منافع خود با توجه به شرایط کنونی بینالمللی و همچنین خدشهدار کردن سلطه مطلق آمریکا بر مناسبات جهانی است. آنچه که برای ما و دیگر کشورها اولویت دارد تامین منافع است و باید هر کنش و واکنشی را در این چهارچوب و نه قابهای ایدئولوژیک تفسیر کرد.