گروه تعاملی الف - محسن دیناروند
در جنگ صفین و در زمان حیات امام علی(ع) فردی شامی از سوی لشکر معاویه به سمت سپاه امام(ع) حمله کرد و یکی از دلایل این جنگ را بی‌نماز بودن امام(ع) و یارانش بیان کرد که سخن آن فرد شامی این بود: «... فَإِنِّی أُقَاتِلُکُمْ لِأَنَّ صَاحِبَکُمْ لَا یُصَلِّی کَمَا ذُکِرَ لِی وَ أَنَّکُمْ لَا تُصَلُّون...»؛ یعنی من با شما از آن‌رو پیکار می‌کنم که بر اساس گزارشی که به من رسیده است، فرمانده شما نماز نمی‌گزارد و شما نیز نماز نمی‌گزارید...!
نگاه کنید که تبلیغات اموی چه کرده بود با جامعه، آنگونه که به صورت رسمی و واضح بهانه مقابله و جنگ با مولا علی(ع) را بی نمازی حضرت و یارانش عنوان می کنند. حالا در همان جو به وجود آمده بوده که چنین تصور می شده که مردم در زمان شهادت امیرالمومنین(ع) گما‌نشان بر نمازنخوان بودن ایشان بود و متعجب از ضربت خوردن مولا(ع) در محراب نماز. آن جو، پر واضح و بدیهی است که تهمتی بیش نبوده که موارد مواجهه سخت جامعه آن زمان با این دست تهمت‌ها و به قول امروزی‌ها پرونده‌سازی و حضور دست کم جمع کثیری از مردم در اقتدای به مولا(ع) سندی محکم بر دروغ بودنشان است. ولی با این حال قدرت جو موجود تا آنجا بوده که توده‌های عظیمی علی(ع) را تنها گذاشتند.
و اما امروز آیا با وجود ما شیعیان علی(ع) آیا وضعیت تنهایی و مظلومیت اینچنینی حضرت امیر(ع) برطرف شده؟ آیا ما توانسته‌ایم نمایندگان و معرف‌های مطلوبی به عنوان یاوران و پیروان حضرتش در جهان معاصر باشیم؟ بحث سیاسی نمی‌کنم که قدرت نرم ما چقدر است و ما چه ها کرده‌ایم! بحث من شناخت درست ما از علی(ع) به عنوان مدعیان پیروی از علی(ع) است. متاسفانه باید بپذیریم که شناخت بسیاری از ما شیعیان علی(ع) از مولایمان در حد اینکه گمان می‌بریم نهج البلاغه را خود حضرت نوشته‌اند _ نه اینکه سید رضی(ره) این کتاب شریف را پس از حدود ۴۰۰سال از حیات دنیوی امام علی(ع) از منابع حدیثی گردآوری کرده اند پایین است و این اوج مظلومیت امیرالمومنین(ع) در طول تاریخ است که در یارانش نیز هنوز که هنوز است درست و دقیق او را نمی‌شناسیم.
مسولیت امروز ما به مراتب دشوار تر از عصر حیات دنیوی حضرت امیرالمومنین(ع) است که که در آن عصر مخالفان مشخصا امویان و خوارج و از این قبیل بودند و خط قرمز دوستی و دشمنی با حضرتش مشخص. اما امروز ما، آری ما که مدعی پر و پا قرص مولاییم متاسفانه گاهی بر شناخت نادقیق خود از حضرت مولا(ع) پای می‌فشاریم. در مثال که بیان آن رفت در مورد کتاب شریف نهج البلاغه اشاره کردم که این کتاب شریف حاصل گرداوری احادیث منتخبی _برخی از احادیث بلیغ و فصیح_ امام علی(ع) است که به کوشش جناب سید رضی(ره) جمع آوری و تالیف شده است. اما ما در خدمت به این کتاب شریف چه کرده‌ایم؟ چنان جو سنگینی ایجاد کردیم که این کتاب را از دایره کتب حدیثی خارج کردیم و بسان آیات قرآن کریم آن را صددرصد صحیح می‌دانیم آنچنان که کسی_ نه هر کس که منظور متخصصان علوم قرآن و حدیث، کلام، فقه و فلسفه_ نتوانند به واکاوای، تحلیل و تصحیح علمی و کلامی آن بپردازند. و این عدم نگاه درست ما به این کتاب عزیز گاه موجب تصورات اشتباهی و متاسفانه جو سنگینی بر علیه حضرت علی(ع) در دنیای معاصر شده آن هم به نام علی(ع) که در این یادداشت فرصت پرداختن مفصل به آن نیست.
امروز وظیفه بزرگی که بر دوش اسلام پژوهان عزیز است آن است که جدای از جو موجود با تحلیل قرآنی، حدیثی، کلامی، فلسفی، فقهی و اخلاقی به تصحیح این کتاب شریف بپردازند تا بتوانیم با بهره‌گیری از دنیای گوهربار نهج‌البلاغه به شناخت دقیق تر و گنجینه‌های متعالی تری از اندیشه های مولایمان علی(ع) دست یابیم.
