به گزارش تسنیم، راز ماندگاری و پیشرفت انقلاب اسلامی، به تعبیر رهبر معظم انقلاب، ایستادگی در برابر فشارها و تهدیدات بر اساس گفتمان مقاومت در عرصه‌های مختلف داخلی و خارجی است. تجربه چهار دهه گذشته و گام اول انقلاب اسلامی نشان می‌دهد که مقاومت نه‌تنها عامل پیشرفت جمهوری اسلامی بوده، بلکه علت اصلی شکست توطئه‌های دشمن نیز به حساب می‌آید. بنابراین راهبرد اصلی انقلاب اسلامی بر مبنای مقاومت تبیین شده و باید در راستای آن حرکت کنیم.

دکتر محمود حسین زاده، محقق و استاد دانشگاه، طی یادداشتی به تبیین جایگاه مقاومت اسلامی بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب پرداخته است.

بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به عنوان مقدمه‌ای ضروری به این نکته اشاره دارد که انقلاب اسلامی در شرایط کنونی وارد گام دوم حیات خود شده است. این انقلاب، همچون چهار دهه گذشته و در آغازین روزهای خود، با طیف گسترده‌ای از موانع و محدودیت‌های سخت و نرم قدرت‌های استکباری روبه‌رو است. شدت این فشارها به حدی است که در آستانه دهه پنجم انقلاب، مقامات ایالات متحده، از جمله رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه، آن را به عنوان "فشار حداکثری" علیه جمهوری اسلامی معرفی کردند. آنها حتی تصریح می‌کردند که ایران نخواهد توانست سالگرد پیروزی خود را جشن بگیرد و به نوعی مطمئن بودند که نظام جمهوری اسلامی در برابر این فشارها دوام نخواهد آورد و به چهلمین سالگرد خود نخواهد رسید.

در همین راستا، در بحبوحه افزایش فشارهای بین‌المللی، رهبر معظم انقلاب بیانیه گام دوم را منتشر کردند. این بیانیه نه تنها به دستاوردهای گام اول اشاره می‌کند، بلکه به وضوح اعلام می‌دارد که این موفقیت‌ها به دلیل مقاومت ملی ایران در برابر فشارها و محدودیت‌های جهانی حاصل شده است. همچنین، گام دوم بر مبنای نظریه مقاومت قرار دارد.

مقاومت؛ یکی از عوامل زمینه‌ساز انقلاب اسلامی

اگر بخواهیم پیشینه‌ای از مفهوم مقاومت به عنوان یکی از عوامل زمینه‌ساز انقلاب اسلامی را بررسی کنیم، در تاریخ معاصر می‌توان شواهد متعددی را ذکر کرد. یکی از مهم‌ترین این شواهد نهضت تنباکو است که با یک فتوای کوتاه از طرف آیت‌الله شیرازی، موجی از مقاومت عظیم ملت ایران به رهبری مرجعیت علیه انگلیس را رقم زد. این نهضت در نهایت منجر به تحولات مهمی شد. البته موارد دیگری نیز وجود دارند که می‌توان به آنها اشاره کرد، اما به دلیل محدودیت زمان، از ذکر جزئیات آنها صرف نظر می‌کنم.

نکته دوم، جایگاه مقاومت در انقلاب اسلامی ایران است. ویژگی مهم این انقلاب، عنصر مقاومت است که آیت‌الله خامنه‌ای نیز در اوایل پیروزی انقلاب در سال‌های 58 و 59 به آن اشاره کرده و بیان کرده‌اند که نظام اسلامی به واسطه مقاومت در برابر نظام سلطه شکل گرفته است. ایشان تصریح می‌کنند که ملت ایران به‌طور قاطع تصمیم دارد رابطه سنتی میان ظالم و مظلوم، که در آن مظلوم تملق می‌گوید و ظالم سنگدل و قسی‌القلب است، را در روابط خود با آمریکا تغییر دهد.

ما تصمیم داریم تسلیم قدرت‌های مادی و ابرقدرت‌ها، به ویژه آمریکا، نشویم. هدف ما این است که رابطه‌ای را که دولت‌های بزرگ همیشه با فشار بر دولت‌های ضعیف برقرار کرده‌اند، بشکنیم و تسلیم نشویم. از همان ابتدا، رهبر معظم انقلاب مسئله مقاومت را به عنوان عنصر اصلی انقلاب اسلامی مطرح کردند.

آثار و پیامدهای مقاومت

نکته سوم، که یکی از مباحث مهم در این موضوع است، آثار و پیامدهای مقاومت است. حضرت آقا در بیانیه گام دوم به این موضوع اشاره کرده و آن را به عنوان یکی از موضوعات مهم می‌دانند؛ زیرا مقاومت آثار و پیامدهای بسیار مثبتی برای انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی داشته است. بنابراین، نشان می‌دهد که باید در گام دوم نیز همین روند و مسیر را ادامه دهیم.

اگر بخواهیم به برخی از این آثار اشاره کنیم، باید یادآور شویم که نخستین نکته، تکلیف الهی است. ما باید بدانیم که مقاومت در برابر فشارهای دشمن و ایستادگی در حقیقت یکی از وظایف مسلمانان است. این یک تکلیف است که خداوند بر دوش مسلمانان نهاده و نه صرفاً به عنوان یک دستور، بلکه به عنوان یک فرمان الهی مورد تأکید قرار گرفته است. خداوند می‌فرماید: "در برابر دشمن سستی نورزید و با او سازش نکنید؛ در حالی که خدا با شماست و شما برتر هستید."

این آیات نه تنها نشان‌دهنده اهمیت مقاومت در برابر دشمن است، بلکه به مسلمانان یادآور می‌شود که در چنین شرایطی نباید از حق و حقیقت عقب‌نشینی کنند و باید با توکل به خداوند در برابر چالش‌ها ایستادگی نمایند.

آیا منظور از مقاومت "جنگ‌طلبی" است؟

نکته دوم که مقام معظم رهبری به آن اشاره می‌کنند، بحث بیانیه دوم و تأثیرات مقاومت است. مقاومت به هیچ وجه به معنای جنگ‌طلبی نیست؛ بلکه هدف ما از مقاومت، ایجاد صلح و امنیت برای خودمان است. با وجود فشارها، ما با دشمن سازش نمی‌کنیم تا بتوانیم این صلح و امنیت را به ارمغان آوریم. این یکی از ثمرات مقاومت در انقلاب اسلامی است که می‌تواند به برقراری امنیت و صلح کمک کند.

نکته کلیدی دیگر، هزینه‌های سازش و تسلیم در برابر دشمن است. هزینه سازش بسیار سنگین‌تر از هزینه‌های مقاومت است. اگر ما در برابر دشمن مقاومت نمی‌کردیم، قطعاً با هزینه‌های بسیار بیشتری مواجه می‌شدیم. حضرت آقا به موارد متعددی اشاره می‌کنند که اگر مقاومت نمی‌کردیم، چه عواقب سنگینی در انتظار ما بود.

امروزه، با نگاهی به جریان مقاومت و وضعیت منطقه، می‌توان دید که این مقاومت چقدر توانسته سایه جنگ را از ایران دور کند. اگر ما در این حد مقاومت نمی‌کردیم، ممکن بود با جنگی دیگر، غیر از جنگ هشت‌ساله مواجه شویم. در حال حاضر، شاهد تغییر در رفتار متحدان منطقه‌ای آمریکا، همچون عربستان و امارات، هستیم که به سمت سازش با جمهوری اسلامی ایران رفته‌اند. این تغییر نشان‌دهنده کارآمدی نظریه مقاومت است که می‌تواند صلح و امنیت را برای جمهوری اسلامی ایران به ارمغان بیاورد.

نکته بعدی شکست‌های متوالی دشمن است. در طول 40 سال گذشته، دشمن بارها و بارها مجبور به عقب‌نشینی شده است. این عقب‌نشینی‌ها نتیجه مستقیم مقاومت ماست. ایشان به وعده‌های الهی در قرآن اشاره می‌کنند که طرفداران حق در نهایت پیروز خواهند بود، حتی اگر قربانی‌هایی را تحمل کنند. این آیات تأکید می‌کنند که اهل حق در صحنه نبرد ممکن است قربانی بدهند، اما در نهایت شکست نخواهند خورد و پیروزی نصیب آنها خواهد شد.

تجربه تاریخ انقلاب اسلامی نیز نشان‌دهنده این واقعیت است که عقب‌نشینی در برابر دشمن تنها به جریانی‌تر شدن او می‌انجامد و او را به حملات بیشتر ترغیب می‌کند. برعکس، وقتی ما ایستادگی می‌کنیم، دشمن مجبور به عقب‌نشینی می‌شود. حضرت آقا تأکید می‌کنند که با ایستادگی و مقاومت، پیروزی نهایی برای ما خواهد بود.

شکست‌های مکرر آمریکا در برابر جمهوری اسلامی نیز دلیلی بر این ادعاست. امروز جمهوری اسلامی ایران برخلاف تصورات برخی که قدرت بلامنازع آمریکا را در ذهن دارند، نشان می‌دهد که باید این تصورات را کنار بگذاریم. دولت آمریکا در 43 سال گذشته بارها ثابت کرده که قادر به سرنگونی نظام جمهوری اسلامی نیست. مهم‌ترین هدف آمریکا از تحریم‌ها و فشارها بر جمهوری اسلامی، سرنگونی این نظام بوده که در حقیقت بزرگ‌ترین شکست برای آن‌ها محسوب می‌شود.

هزینه‌های ناشی از مقاومت

کاهش هزینه‌های ناشی از مقاومت را هم نباید از نظر دور داشت. ایشان اشاره می‌کنند که هزینه‌های مقاومت به مراتب کمتر از هزینه‌های ناشی از سازش با دشمن است. اگر ما به مقاومت ادامه دهیم، هزینه کمتری را در نهایت پرداخت خواهیم کرد. این موضوع نشان می‌دهد که حتی از منظر مادی نیز، مقاومت به نفع ماست.

رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند که مقاومت، البته، هزینه دارد و بدون هزینه نیست؛ اما هزینه تسلیم در برابر دشمن به‌طور قطع بیشتر از هزینه مقاومت است. ایشان به رژیم گذشته اشاره می‌کنند که در برابر آمریکا تسلیم بود و با وجود نارضایتی‌های فراوان، همیشه به آمریکا باج می‌داد و از خود ضعف نشان می‌داد.

درباره هزینه‌های سازش با دشمن نمونه‌های متعددی از این مسئله در تاریخ داریم، به‌ویژه در دوران دولت‌های گذشته که چگونه سازش با دشمن می‌تواند برای ایران هزینه‌های سنگینی به همراه داشته باشد. به‌عنوان مثال، وضعیت افغانستان پس از 20 سال حضور آمریکا نشان می‌دهد که چقدر عدم مقاومت و سازش می‌تواند برای یک ملت زیان‌آور باشد. آمریکا وعده امنیت و رفاه به مردم افغانستان داده بود، اما در نهایت آن کشور را به راحتی ترک کرد و حتی به هم‌پیمانان خود نیز پشت پا زد.

بحث بعدی حفظ عزت و اقتدار است که مقاومت ما باعث عزت و اقتدار جمهوری اسلامی شده است. نمونه‌های متعددی وجود دارد که این مسئله را ثابت می‌کند، از جمله عملیات وعده صادق، سرنگونی پهپاد آمریکایی و مصادره کشتی انگلیسی. این اقدامات نشان‌دهنده عزت و اقتدار نظام جمهوری اسلامی است و نشان می‌دهد که اگر ما مقاومت نمی‌کردیم و راه رژیم گذشته را ادامه می‌دادیم، قطعاً امروز به این جایگاه و عزت نمی‌رسیدیم.

در واقع، اگر به رفتار آمریکا نگاه کنیم، می‌بینیم که این کشور تهدید و تحریم می‌کند و می‌گوید که اجازه نخواهد داد ایران یک قطره نفت بفروشد. اما جمهوری اسلامی با قدرت به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد و حتی کشتی‌های غول‌پیکر خود را برای صادرات بنزین به ونزوئلا به کار می‌گیرد. آمریکا جرأت نمی‌کند به این اقدامات پاسخ دهد، و این نشان‌دهنده عزت و اقتدار جمهوری اسلامی است. حتی رقبای بزرگ آمریکا نیز شاید جرئت نکنند به این شکل وارد چالش با آن کشور شوند، اما جمهوری اسلامی با قدرت این کار را انجام می‌دهد و در نهایت آمریکا مجبور به عقب‌نشینی می‌شود.

استمرار مسیر مقاومت

نکته دیگر که به‌عنوان راهبرد آینده می‌توان به آن اشاره کرد، استمرار مسیر مقاومت است. در بیانیه گام دوم، حضرت آقا تأکید دارند که این مقاومت آثار و ثمرات مثبتی داشته و بر همین اساس، ما باید همین مسیر را ادامه دهیم. این استمرار نشان می‌دهد که مسیر انتخابی ما، مسیری درست و مؤثر بوده و در حقیقت، چشم‌انداز آینده انقلاب اسلامی نیز بر پایه همین راهبرد مقاومت در همه عرصه‌ها قرار دارد.

راز ماندگاری و پیشرفت انقلاب اسلامی، به تعبیر رهبر معظم انقلاب، ایستادگی در برابر فشارها و تهدیدات بر اساس گفتمان مقاومت در عرصه‌های مختلف داخلی و خارجی است. تجربه چهار دهه گذشته و گام اول انقلاب اسلامی نشان می‌دهد که مقاومت نه‌تنها عامل پیشرفت جمهوری اسلامی بوده، بلکه علت اصلی شکست توطئه‌های دشمن نیز به حساب می‌آید. بنابراین، راهبرد اصلی انقلاب اسلامی بر مبنای مقاومت تبیین شده و باید در راستای آن حرکت کنیم.