با دستور رییس جمهور مبنی بر عدم مازوت سوزی در نیروگاهها در آستانه فصل سرما ، دولت اقدام به قطع برق مشترکین خانگی و تجاری به صورت دوره ای و با اطلاع قبلی نموده است.
در مقاله 21 آبان به جوانب و عوارض قطع برق مشترکین بویژه با توجه به شرایط اقلیمی و البته فضای شبه جنگی منطقه پرداختیم و در این مقاله می خواهیم ببینیم چرا کشور با ناترازی در تولید ومصرف گاز طبیعی مواجه می باشد.
ابتدا نگاهی به آمار تولید گاز طبیعی در کشور و رتبه جهانی ایران بیندازیم :
ایران سالانه حدود 250 میلیارد مترمکعب گاز تولید می کند که از این حیث و پس از آمریکا و روسیه سومین تولید کننده بزرگ گازطبیعی جهان می باشد.
این میزان تولید گاز البته با ورود سرمایه خارجی و فناوری پیشرفته قابل افزایش است اما واقعیت این است که همین میزان تولید نیز بسیار قابل توجه و زیاد می باشد.
اما مشکل چیست که درفصول سرد سال با پدیده کمبود گاز مواجه می شویم ؟
این کمبود گاز در سالهای گذشته به جهت عدم قطع گاز خانگی با مازوت سوزی در نیروگاهها به جای گاز طبیعی و قطع گاز صنایع جبران می شد.
پس ریشه ناترازی کجاست که علی رغم تولید بالای گاز باز هم با کمبود آن بویژه در فصول سرد سال مواجه می شویم؟
جواب این سئوال مهم را به طور مجمل می توان بدینگونه لیست نمود :
1- مصرف بسیار بالای گاز درایران به گونه ای که این میزان بیش از 3 برابر متوسط جهانی می باشد.
حال سئوال بعدی ایجاد می شود و آن این است که چرا مصرف گاز در ایران اینقدر زیاد است ؟ جواب ها را می توان در سطور زیر یافت :
الف ) بخش عمده گاز کشور یعنی بیش از 70 درصد آن در بخش خانگی ، تجاری و صنایع خرد مصرف می شود .
این میزان مصرف در این بخش بسیار زیاد بود ه و دلایل این موضوع بدین شرح می باشد :
1- وسایل گازسوز خانگی و تجاری که عهده دار گرمایش و پخت و پز می باشند ( بخاری ها ، پکیچ و آبگرمکن ، مشعل های موتورخانه ها و... ) به شدت پر مصرف و غیر بهینه می باشند.
2- عمده ساختمان ها اعم از مسکونی تجاری و اداری در کشور برپایه صرفه جویی در مصرف انرژی مطابق مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان ساخته نشده اند در نتیجه هدر روی انرژی بسیار بالایی را در ساختمانها شاهد هستیم.
3 - الگوی مصرف بخش زیادی از مردم هنوز هم متاسفانه نادرست بوده و این موضوع هم به افزایش مصرف انرژی منجر شده است.
ب) بخش عمده برق کشور توسط نیروگاههای حرارتی تولید شده و سوخت اصلی این نیروگاهها گاز طبیعی می باشد ، در نتیجه بخش زیادی از گاز تولیدی به نیروگاهها برای تولید برق اختصاص می یابد.
در حالی که در اکثر کشورهای دنیا بخشی از تولید برق نیروگاهها توسط سوخت ذغال سنگ تامین می شود.
در واقع نیروگاهها بعد از مصارف خانگی بزرگ ترین مصرف کننده گاز کشور می باشند ، اینجاست که لزوم تنوع بخشی به روشهای تولید برق در کشور مانند احداث نیروگاههای هسته ای ، برق آبی ، خورشیدی و بادی و همچنین تنوع بخشی به سوخت نیروگاههای حرارتی به شدت خود را نشان می دهد.
اینها و برخی عوامل دیگر در مجموع باعث شده که علی رغم تولید نسبتا مناسب گاز طبیعی در کشور اما به دلیل عدم مدیریت درست مصرف در درجه اول در سطح کلان و ملی ( عدم تولید وسایل گاز سوز با مصرف بهینه و کم ، ساختمان سازی بدون رعایت آیین نامه ها و مباحث صرفه جویی در مصرف انرژی و ... ) و در سطح خرد ( مصرف نادرست برخی از مردم ) با ناترازی گاز در کشور مواجه باشیم.
مسلما افزایش تولید یکی از مهم ترین راه های جبران این ناترازی می باشد اما این راهکار تنها در صورتی جواب می دهد که دولت ، مجلس و دیگر ارکان تصمیم گیر کشور با همراهی مردم فکری اساسی برای مصرف بهینه گاز که یک سوخت تجدید ناپذیر و تمام شدنی می باشد بنمایند.
در غیر این صورت هر چقدر هم گاز بیشتری تولید شود که البته این افزایش تولید به دهها و صدها میلیارد دلار پول نیاز خواهد داشت ، به همان نسبت گاز بیشتری به هدر رفته و این سرمایه ملی که می تواند و بایستی به عنوان یک منبع بزرگ صادراتی و درآمدی برای کشور باشد ، در بخاری و پکیج های پر مصرف و در خانه های غیر عایق و استاندارد تبدیل به دود شده و به هوا می رود .
