مسعود پزشکیان رئیس جمهور کشورمان و ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به تازگی در جریان یک نشست مشترک در مسکو، توافق مشارکت راهبردی در قالب روابط دو کشور ایران و روسیه را به امضا رساندند. توافقی که به اذعان سفیر کشورمان در روسیه، قریب به ۳ سال در مورد ابعاد مختلف آن بحث و گفتگو شده و بالاخره متن نهایی آن به امضای روسای جمهور دو کشور رسیده است. 

توافق مذکور از ماه ها قبل یکی از نکات مورد تاکید جریان های سیاسی و رسانه ای غربی و منطقه ای بوده و تحلیل و تفسیرهای مختلفی با محوریت آن و مفادش مطرح شده است.  امضای توافق مذکور در برهه زمانی کنونی از چند منظر حامل پیام ها و تبعات راهبردی است. 

اولا، در قالب این توافق، انتظار می رود که روابط نظامی و امنیتی تهران-مسکو به نحو چشمگیری گسترش یابد. پیش از این برخی منابع خبری در روسیه اعلام کرده بودند که ایران 15 فروند جنگنده پیشرفته سوخو 35 روسی را تحویل گرفته و شمار دیگری از این جنگنده ها نیز در راه  کشور هستند. در عین حال، در طی سال های اخیر گزارش های مختلفی در مورد روابط رو به گسترش موشکی، پهپادی و البته فضایی ایران و روسیه نیز منتشر شده است. 

حال با امضای توافق مشارکت راهبردی میان ایران و روسیه، انتظار می رود که سطح روابط تهران-مسکو درحوزه نظامی و امنیتی، چند پله ارتقا یابد. موضوعی که مخصوصا با توجه به رقم خوردن تحولات تازه در سطح منطقه غرب آسیا و در عین حال، چشم انداز تشدید تنش ها میان قدرت های غربی و شرقی جهان با وجود بازگشت ترامپ به کاخ سفید، ابعاد و ماهیت معنادار و جدی‌تری را به خود می گیرد. 

نکته دوم اینکه انتظار می رود توافق مشارکت راهبردی میان ایران و روسیه، در نوع خود پیوندهای تجاری و اقتصادی میان تهران-مسکو را نیز چند مرحله به پیش براند. روسیه پس از آغاز جنگ اوکراین دچار یک انسداد جدی ژئوپلیتیکی شده است. قدرت های غربی تا حد زیادی با تحریم و دیگر اقدامات، روند تعاملات تجاری و اقتصادی روسیه با غربِ جهان را مختل و پُرهزینه کرده اند. حال در این شرایط، روسیه نگاهی جدی به موقعیت ارتباطی ایران برای دور زدن فشار و تحریم ها علیه خود دارد. البته که ایران نیز می تواند فرصت های زیادی را که در همین فضا جای مطرح شدن پیدا کرده اند، فتح کند و از آن ها بهره ببرد. از این رو، هم ایران و هم روسیه، با کاتالیزور امضای توافق مشارکت راهبردی در قالب روابط خود، محرک های جدی را برای توسعه پیوندهای تجاری و اقتصادیشان پیش رو می‌بینند. 

و در نهایت سوم اینکه امضای توافق مشارکت راهبردی میان ایران و روسیه را باید به مثابه بخشی از یک روند کلی‌تر که همان تقویت پیوندهای قدرت های نوظهور جهان علیه نظام بین الملل غربگرای دنیا است نیز ارزیابی کرد. موضوعی که شمار قابل توجهی از اندیشکده های غربی هم به صورت ویژه به آن پرداخته اند و آن را یک چالش و تهدید جدی علیه هژمونی قدرت های غربی در عرصه نظام بین الملل ارزیابی می کنند. 

از این رو، از چشم اندازی کلان و در سطح نظام بین الملل نیز، توسعه پیوندهای ایران و روسیه و امضای توافق مشارکت راهبردی میان دو کشور، با آثار و تبعات ملموس و گسترده ای همراه است.