به گزارش تسنیم، هوش مصنوعی دیپ‌سیک (DeepSeek) یکی از مدل‌های پیشرفته زبان (LLM) است که توسط شرکت چینی دیپ‌سیک‌اِی‌آی (DeepSeek AI) توسعه یافته است.

این مدل با هدف بهبود تعاملات انسان و ماشین و ارائه راه‌حل‌های هوشمند برای صنایع مختلف طراحی شده است.

دیپ‌سیک در سال 2023 توسط شرکت دیپ‌سیک‌ای‌آی معرفی شد. این شرکت با تمرکز بر توسعه مدل‌های هوش مصنوعی قدرتمند، دیپ‌سیک را به‌عنوان یکی از محصولات اصلی خود عرضه کرد. توسعه این مدل با الهام از موفقیت‌های مدل‌های بزرگ زبان مانند GPT (توسعه‌یافته توسط OpenAI) و سایر مدل‌های مشابه آغاز شد.

دیپ‌سیک با استفاده از حجم عظیمی از داده‌های متنی و الگوریتم‌های یادگیری عمیق، آموزش داده می‌شود تا بتواند به سؤالات پاسخ دهد، متن تولید کند و وظایف پیچیده‌ای را انجام دهد.

دیپ‌سیک متعلق به شرکت "دیپ‌سیک‌‌ای‌آی" است که یک استارت‌آپ چینی فعال در حوزه هوش مصنوعی محسوب می‌شود. این شرکت توسط تیمی از متخصصان هوش مصنوعی، دانشمندان داده و مهندسان نرم‌افزار با تجربه در حوزه‌های یادگیری ماشین و پردازش زبان طبیعی (NLP) تأسیس شده است. هدف اصلی این تیم، ایجاد مدل‌های هوش مصنوعی است که بتوانند در محیط‌های واقعی و صنعتی به‌طور موثر استفاده شوند.

اهداف اصلی دیپ‌سیک عبارتند از ارائه راه‌حل‌های هوشمند برای کسب‌وکارها، بهبود دسترسی به اطلاعات، تولید محتوا، پشتیبانی از چندزبانه بودن و رقابت با مدل‌های جهانی. این مدل برای کمک به شرکت‌ها در خودکارسازی فرآیندها، تحلیل داده‌ها و بهبود تعامل با مشتریان طراحی شده است همچنین دیپ‌سیک قادر است به سؤالات کاربران پاسخ دهد و اطلاعات را به‌صورت سریع و دقیق ارائه کند.

دیپ‌سیک دارای ویژگی‌هایی منحصربه‌فرد است که آن را از سایر مدل‌های زبان متمایز می‌کند. این مدل از چندین زبان مختلف پشتیبانی می‌کند و قادر است به سؤالات به‌زبان‌های مختلف پاسخ دهد. دقت بالا در پاسخ‌ها، قابلیت یادگیری مداوم، سازگاری با صنایع مختلف و رعایت استانداردهای امنیتی از دیگر ویژگی‌های مهم دیپ‌سیک هستند.

دیپ‌سیک می‌تواند در زمینه‌های مختلفی استفاده شود، از جمله این کاربردها می‌توان به پشتیبانی مشتری، تولید محتوا، ترجمه، تحلیل داده‌ها، آموزش، و پزشکی اشاره کرد. این مدل قادر است به سؤالات مشتریان پاسخ دهد، متن تولید کند، داده‌ها را تحلیل کند و در یادگیری مفاهیم پیچیده به دانش‌آموزان و دانشجویان کمک کند.

تفاوت‌های دیپ‌سیک با چت‌جی‌پی‌تی (ChatGPT)

اگرچه دیپ‌سیک و چت‌جی‌پی‌تی هر دو مدل‌های بزرگ زبان هستند اما تفاوت‌هایی بین آن‌ها وجود دارد؛ دیپ‌سیک بیشتر روی بازارهای آسیایی و چین متمرکز است، در حالی که چت‌جی‌پی‌تی به‌صورت جهانی عرضه شده است.

همچنین دیپ‌سیک ممکن است در زبان‌های آسیایی مانند چینی عملکرد بهتری داشته باشد در حالی که چت‌جی‌پی‌تی در زبان‌های اروپایی قوی‌تر است. از نظر اهداف تجاری، دیپ‌سیک بیشتر روی کاربردهای صنعتی و کسب‌وکارها تمرکز دارد، در حالی که چت‌جی‌پی‌تی برای کاربران عمومی و توسعه‌دهندگان طراحی شده است.

دیپ‌سیک با چالش‌ها و محدودیت‌هایی نیز مواجه است. کیفیت پاسخ‌های این مدل به داده‌های آموزشی آن وابسته است و ممکن است در برخی زبان‌ها عملکرد ضعیف‌تری داشته باشد، همچنین مسائل اخلاقی مانند سوگیری در داده‌ها و سوءاستفاده از این فناوری نیز از چالش‌های پیش‌ِروی دیپ‌سیک هستند.

دیپ‌سیک به‌عنوان یک مدل زبان پیشرفته، پتانسیل زیادی برای رشد و بهبود دارد. در آینده، انتظار می‌رود این مدل در حوزه‌هایی مانند بهبود دقت و سرعت، ادغام با فناوری‌های دیگر، و گسترش کاربردهای جدید توسعه یابد. استفاده از دیپ‌سیک در ترکیب با ربات‌ها، اینترنت اشیا (IoT)، و سایر فناوری‌ها می‌تواند تحولات بزرگی در صنایع مختلف ایجاد کند.

دیپ‌سیک یک مدل زبان پیشرفته است که با هدف بهبود تعاملات انسان و ماشین و ارائه راه‌حل‌های هوشمند برای کسب‌وکارها توسعه یافته است. این مدل با ویژگی‌هایی مانند پشتیبانی از چندزبانه بودن، دقت بالا، و قابلیت یادگیری مداوم، به‌عنوان یک رقیب جدی برای مدل‌های مشهور مانند چت‌جی‌پی‌تی مطرح شده است، با این حال، چالش‌هایی مانند وابستگی به داده‌ها و مسائل اخلاقی نیز وجود دارد که نیاز به توجه دارند.
در آینده، دیپ‌سیک می‌تواند نقش مهمی در تحول صنایع مختلف ایفا کند.

ظهور هوش مصنوعی منجر به ایجاد انفجاری از پلت‌فرم‌های مختلف هوش مصنوعی مکالمه‌ای شده است که هر یک برای اهداف، قابلیت‌ها و نیازهای کاربران متفاوت طراحی شده‌اند. میان ابزارهای متعدد هوش مصنوعی موجود امروزه، DeepSeek AI و ChatGPT به‌دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد، فناوری‌های اساسی و کاربردهای گسترده‌شان متمایز هستند.
در این مطلب، تفاوت‌ها و شباهت‌های بین این دو پلت‌فرم از جمله قابلیت‌ها، موارد استفاده، معماری و سایر جنبه‌های مرتبط را به‌طور مفصل مورد بررسی قرار داده‌ایم؛

1. مروری بر هوش مصنوعی DeepSeek

DeepSeek AI چیست؟

DeepSeek AI یک پلت‌فرم مبتنی بر هوش مصنوعی است که در درجه اول برای جست‌وجوی مبتنی بر یادگیری عمیق، تجزیه و تحلیل داده‌ها و بازیابی اطلاعات طراحی شده است. این پلت‌فرم از تکنیک‌های پیشرفتۀ پردازش زبان طبیعی (NLP) استفاده می‌کند تا به کاربران کمک کند اطلاعات مرتبط را در مجموعه‌داده‌های وسیع، مقالات تحقیقاتی، اسناد و سایر منابع بیابند. DeepSeek AI بر ارائۀ یک تجربۀ جست‌وجوی سطح بالا تمرکز دارد و بر استخراج و خلاصه‌سازی کارآمد داده‌ها با درک زمینه‌ای تأکید می‌کند.

ویژگی‌های اصلی DeepSeek AI

• جست‌وجوی متنی: DeepSeek AI به‌گونه‌ای طراحی شده است که نتایج جست‌وجوی دقیق و آگاه از زمینه را بر اساس پرس‌وجوهای کاربران ارائه دهد. این ویژگی آن را برای متخصصان، محققان و کسب‌وکارهایی که نیاز به دسترسی سریع به دانش خاص حوزه‌ای دارند، ایده‌آل می‌کند.
• درک سند: این پلت‌فرم قادر است اسناد طولانی، مقالات تحقیقاتی و گزارش‌ها را به‌شیوه‌ای قابل فهم تجزیه و تحلیل و خلاصه کند و نکات کلیدی و بینش‌های ارزشمند را ارائه دهد.
• استخراج اطلاعات: DeepSeek AI می‌تواند اطلاعات ساختاریافته را از مجموعه‌داده‌های بدون ساختار استخراج کند، که این ویژگی در صنایعی مانند مراقبت‌های بهداشتی، مالی، حقوقی و آموزش بسیار مفید است.

موارد استفاده‌ DeepSeek AI:

• تحقیقات و دانشگاه: DeepSeek AI به محققان و دانشجویان کمک می‌کند در مقالات، گزارش‌ها و کتاب‌های دانشگاهی جست‌وجو کنند و نقل‌قول‌ها و خلاصه‌های مرتبط را بیابند.
• هوش تجاری: در محیط‌های تجاری، این پلت‌فرم می‌تواند برای تجزیه و تحلیل نظرات مشتریان، بازخوردها و پست‌های رسانه‌های اجتماعی استفاده شود تا بینش‌هایی دربارۀ ترجیحات مشتریان و روندهای بازار به دست آید.
• حقوقی و انطباق: متخصصان حقوقی می‌توانند از DeepSeek AI برای تجزیه و تحلیل قوانین قضایی، قوانین و مقررات استفاده کنند و سوابق و تفاسیر قانونی مرتبط را استخراج نمایند.

2. مروری بر ChatGPT

ChatGPT چیست؟

ChatGPT یک مدل زبانی هوش مصنوعی است که توسط OpenAI توسعه یافته و بر اساس معماری‌های GPT-3 و GPT-4 (بسته به نسخه) ساخته شده است. به‌خلاف DeepSeek AI که عمدتاً برای جست‌وجو و استخراج داده‌ها طراحی شده است، ChatGPT یک هوش مصنوعی مکالمه‌ای است که برای گفتگو با کاربران در موضوعات مختلف ایجاد شده است. این مدل برای درک و تولید متنی شبیه به انسان بر اساس ورودی‌هایی که دریافت می‌کند، طراحی شده و برای تعاملات معمولی و مکالمات ساختاریافته‌تر و مبتنی بر وظیفه مناسب است.

ویژگی‌های اصلی ChatGPT:

• درک زبان طبیعی: ChatGPT در درک و تولید متنی شبیه به انسان برتری دارد و قادر است پیام‌های پیچیده را درک کند و به طیفی گسترده از سؤالات پاسخ دهد.
• توانایی‌های مکالمه‌ای: این مدل می‌تواند در مکالمات چندمرحله‌ای شرکت کند، تغییر زمینه را مدیریت نماید و گفتگو را در حوزه‌های مختلف مانند پشتیبانی مشتری، چت معمولی، تدریس خصوصی و غیره شبیه‌سازی کند.
• خلاقیت و تولید محتوا: ChatGPT قادر است محتوای خلاقانه‌ای مانند مقالات، داستان‌ها، شعرها، کدهای برنامه‌نویسی و حتی جوک‌ها تولید کند، این ویژگی به‌ویژه برای وظایف مرتبط با ایجاد محتوا ارزشمند است.

موارد استفاده‌ ChatGPT:

• خدمات مشتری: ChatGPT اغلب به‌عنوان یک ربات چت در خدمات مشتری استفاده می‌شود و به پاسخگویی به سؤالات رایج و ارائۀ پشتیبانی 24ساعته کمک می‌کند.
• ایجاد محتوا: این مدل به‌طور گسترده توسط سازندگان محتوا، بازاریابان و نویسندگان برای تولید متن، ایده‌پردازی و کمک به نوشتن استفاده می‌شود.
• آموزش و تدریس خصوصی: ChatGPT می‌تواند به‌عنوان یک معلم خصوصی عمل کند و مفاهیم دشوار را در موضوعات مختلف، از ریاضیات تا ادبیات، توضیح دهد.
• دستیار شخصی: بسیاری از کاربران از ChatGPT به‌عنوان دستیار شخصی برای مدیریت زمان‌بندی، تنظیم یادآوری‌ها یا حتی برای مکالمات تعاملی ساده استفاده می‌کنند.

3. تفاوت‌های کلیدی بین DeepSeek AI و ChatGPT

الف) اهداف و موارد استفاده

DeepSeek AI با تمرکز اصلی بر جست‌وجو و بازیابی اطلاعات طراحی شده است. این پلت‌فرم به کاربران کمک می‌کند اسناد مرتبط، تحقیقات یا اطلاعات خاص را از مجموعه‌داده‌های بزرگ به‌سرعت پیدا کنند، نقطه قوت آن در پردازش حجم وسیعی از داده‌ها و استخراج بینش‌های مرتبط، به‌ویژه در محیط‌های حرفه‌ای یا دانشگاهی، نهفته است.

ChatGPT در درجه اول یک مدل هوش مصنوعی مکالمه‌ای است که هدف آن درگیر کردن کاربران در گفتگوهای طبیعی است، اگرچه می‌تواند به سؤالات پاسخ دهد و اطلاعات ارائه کند، نقطه قوت اصلی آن در ایجاد پاسخ‌هایی شبیه به انسان و تسهیل مکالمات بلادرنگ است. ChatGPT در مواردی که تعامل مکالمه‌ای یا تولید محتوا کلیدی است، برتری دارد.

ب) فناوری و معماری زیربنایی

DeepSeek AI از یک چارچوب مبتنی بر یادگیری عمیق استفاده می‌کند که بر استخراج اطلاعات و درک متنی متمرکز است. احتمالاً از مدل‌هایی مانند BERT (نمایش رمزگذار دوطرفه از ترانسفورماتورها) یا مدل‌های مشابه بهره می‌برد که برای کارهایی مانند جست‌وجوی اسناد، تجزیه و تحلیل احساسات و شناسایی موجودیت‌های نام‌گذاری‌شده طراحی شده‌اند، معماری آن برای مدیریت حجم وسیعی از داده‌های بدون ساختار و تبدیل آن‌ها به دانش ساختاریافته تخصصی است.

ChatGPT بر اساس معماری‌های GPT (تبدیل پیش‌آموزش‌دهندۀ مولد) ساخته شده است که آخرین نسخۀ آن GPT-4 است. این مدل به‌عنوان یک مدل زبانی عمل می‌کند که روی مجموعه‌داده‌های بزرگی از متون اینترنتی آموزش دیده است و به آن اجازه می‌دهد در پاسخ به انواع درخواست‌ها، متنی شبیه به انسان تولید کند. این مدل در تولید زبان طبیعی، از نوشتن خلاقانه تا حل مسائل فنی، برتری دارد.

ج) سبک تعامل

DeepSeek AI بیشتر بر بازیابی و خلاصه‌سازی اطلاعات تمرکز دارد. کاربران معمولاً سؤالاتی مانند «مقالات تحقیقاتی دربارۀ محاسبات کوانتومی را بیابید» یا «این قرارداد قانونی را خلاصه کنید» مطرح می‌کنند. DeepSeek برای بازگرداندن اسناد یا نقاط دادۀ بسیار مرتبط، گاهی اوقات با خلاصه‌سازی یا پاسخ‌های مستقیم استخراج‌شده از این اسناد، بهینه شده است.

ChatGPT برای مکالمات تعاملی طراحی شده است. این مدل می‌تواند گفتگوهای ظریفی مانند پاسخ دادن به سؤالات، تولید متن دربارۀ موضوعات خاص یا توضیح مفاهیم با لحنی معمولی را مدیریت کند. ChatGPT بیشتر برای سناریوهایی مناسب است که در آن کاربر به روشی پویا و مکالمه‌ای به کمک نیاز دارد، نه صرفاً یک تعامل سادۀ پرسش و پاسخ.

د) تولید محتوا مقابل بازیابی محتوا

DeepSeek AI در بازیابی و خلاصه‌سازی اطلاعات برتری دارد. این پلت‌فرم محتوای جدیدی تولید نمی‌کند، بلکه به کاربران کمک می‌کند تا به محتوای موجود دسترسی پیدا کنند و آن را درک کنند، نقش اصلی آن کمک به جست‌وجوهای عمیق و درک مجموعه‌داده‌های بزرگ است، که آن را به ابزاری ارزشمند برای کشف و تجزیه و تحلیل دانش تبدیل می‌کند.

ChatGPT برای تولید محتوا طراحی شده است. این مدل می‌تواند مقاله بنویسد، گفتگو ایجاد کند، به ایده‌پردازی کمک کند یا حتی برنامه‌های ساده را کدنویسی کند، و این قابلیت را دارد که متنی منسجم و مرتبط با زمینه را از ابتدا تولید کند و برای هرکسی که به‌دنبال ایجاد محتوای اصلی یا مشارکت در نوشتن خلاقانه است، مفید است.

ه) پیچیدگی مدیریت داده‌ها

DeepSeek AI برای مدیریت داده‌های پیچیده، ساختاریافته یا خاص حوزه‌ای طراحی شده است. این پلت‌فرم ممکن است با متون قانونی، مقالات علمی یا مجموعه‌داده‌های بزرگ سروکار داشته باشد و خروجی‌هایی مانند خلاصه‌ها یا موجودیت‌های استخراج‌شده را ارائه دهد. این ویژگی آن را به‌ویژه برای حرفه‌هایی که نیاز به بررسی حجم وسیعی از اطلاعات در حوزه‌های خاص خود دارند، مفید می‌کند.

ChatGPT، اگرچه توانایی‌های بالایی دارد، در مدیریت داده‌های ساختاریافته تخصصی نیست. این مدل در پردازش زبان طبیعی و تولید متن مهارت بیشتری دارد، اما توانایی آن برای تجزیه و تحلیل و استخراج اطلاعات ساختاریافته از مجموعه‌داده‌های بزرگ (مانند جداول یا پایگاه‌های داده) در مقایسه با DeepSeek AI محدود است.

و) مکالمات بلادرنگ مقابل پرس‌وجوهای جست‌وجو

DeepSeek AI برای جست‌وجو در اطلاعات موجود بهینه شده است. این پلت‌فرم به همان روشی که ChatGPT انجام می‌دهد، در مکالمات رفت‌وبرگشتی شرکت نمی‌کند یا گفتگوهای تعاملی را شبیه‌سازی نمی‌کند. کاربران با جست‌وجوی اطلاعات یا اسناد خاص با DeepSeek تعامل دارند.

ChatGPT در مکالمات تعاملی و بلادرنگ برتری دارد. این مدل چه در پاسخ دادن به سؤالات، چه در گفتگوهای غیررسمی یا بحث‌های عمیق، برای حفظ زمینه و تداوم در مبادلات چندمرحله‌ای طراحی شده است.

4. نقاط قوت و ضعف

نقاط قوت DeepSeek AI:

• دقت بازیابی داده‌ها: DeepSeek AI در بازیابی اطلاعات بسیار مرتبط از مجموعه‌داده‌ها یا اسناد بزرگ، که برای صنایعی مانند حقوق، مراقبت‌های بهداشتی و تحقیقات حیاتی است، برتری دارد.
• درک متنی: این پلت‌فرم زمینۀ پرس‌وجوهای پیچیده را درک می‌کند و آن را برای حرفه‌هایی که به اطلاعات دقیق نیاز دارند، مؤثر می‌سازد.
• خلاصه‌سازی پیشرفته: DeepSeek AI می‌تواند خلاصه‌های مختصری از اسناد بزرگ ارائه دهد و در زمان و تلاش کاربران برای درک مطالب پیچیده صرفه‌جویی کند.

نقاط ضعف DeepSeek AI:

• توانایی‌های مکالمه‌ای محدود: این پلت‌فرم برای مکالمات تعاملی و جریان آزاد طراحی نشده است، که استفاده از آن را برای چت‌های معمولی یا گفتگوهای چندمرحله‌ای محدود می‌کند.
• انعطاف‌پذیری کمتر در تولید محتوا: به‌خلاف ChatGPT ،DeepSeek برای ایجاد محتوای جدید یا مشارکت در کارهای خلاقانه بهینه نشده است.

نقاط قوت ChatGPT:

• تولید زبان طبیعی: ChatGPT در تولید متنی شبیه به انسان برتری دارد و آن را برای ایجاد محتوا، تدریس خصوصی و پشتیبانی مشتری همه‌کاره می‌کند.
• تعامل در مکالمات چندمرحله‌ای: توانایی آن در حفظ زمینه بین مکالمات، آن را برای برنامه‌هایی که نیاز به تعامل پویا دارند، ایده‌آل می‌سازد.
• موارد استفاده گسترده: ChatGPT بسیار انعطاف‌پذیر است و می‌توان از آن در نوشتن خلاقانه، آموزش، توسعۀ نرم‌افزار و موارد دیگر استفاده کرد.

نقاط ضعف ChatGPT:

• قابلیت‌های محدود بازیابی داده: اگرچه می‌تواند به طیف گسترده‌ای از سؤالات پاسخ دهد، پاسخ‌های آن بر اساس الگوهایی است که آموخته است، نه دسترسی به داده‌های زنده یا خاص حوزه‌ای.
• عدم دقت واقعی: ChatGPT گاهی اوقات ممکن است اطلاعات نادرست یا مغرضانه‌ای تولید کند، به‌ویژه در مورد موضوعات خاص که داده‌ها یا آموزش کافی در آن‌ها وجود ندارد.

5. نتیجه‌گیری

هر دو DeepSeek AI و ChatGPT ابزارهای قابل‌توجهی در حوزه هوش مصنوعی هستند اما نیازهای متفاوتی را برآورده می‌کنند.

DeepSeek AI در محیط‌هایی که بازیابی دقیق داده‌ها، خلاصه‌سازی اسناد و جست‌وجوهای آگاه از زمینه اهمیت بالایی دارند، می‌درخشد. این پلت‌فرم برای حرفه‌هایی که با حجم وسیعی از اطلاعات بدون ساختار سروکار دارند، ایده‌آل است.

از سوی دیگر، ChatGPT یک عامل مکالمه‌ای همه‌کاره است که در گفتگوهای تعاملی، تولید محتوا و حل خلاقانۀ مشکلات برتری دارد، اگرچه ممکن است در برخی موارد دقت کم‌تری داشته باشد، اما انعطاف‌پذیری و توانایی‌های مکالمه‌ای آن، آن را به ابزاری ارزشمند برای طیفی گسترده از کاربران تبدیل کرده است.